Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

NLW MS. Peniarth 5 (The White Book of Rhydderch, part 1) – page 39v

Marwolaeth Mair

39v

ny chyttrymei neb ac ef. A chyn ny olchit glann oed o bop ryv vann. A guedy guiscav y hamdo ymd+
anei yn deissyuyt y diulannvys y diruaur leuuer a vuassei gann y chorff kyn no hynny. Vegys
blodeu y lili oed lliv y hwynep ac arogleu carueid anrydedus a gerdei y vrthi. Odyna pan doeth yr
ebestyl y dodassant y corff kyssegredic ar yr elor. Ac amouyn a orugant paub a| e gylid onadunt
pvy a arvedei y palym o vlaen yr elor. Heb·yr Ieuan vrth Beder Ti a| e harwed. Yty y gueda arwein y
palym a bot yn an blaen. Velly y gobrynneist o euyrllit dy ffyd an raculaenv y| th wassannaeth
ebostolyaeth. Peder a attebaud mal hynn Ti Jeuan yssyd etholedic ohonam yn wyry y gan yr
Argluyd a| r veint rat honn a obrynneist ditheu pennelynnyav arnav tra yttoed ar y vwyt.
A thra yttoed ar y groc yr yn iechyt ninheu honn a orchymynnvys ef yti o|e briaut enev e hun. Ti
a dyly arwein y palym goleuat hvnn arwylyanheu gleindit. Ti a yfueist o wiraut leuuer o ffynn+
havn erglurder tragywyd. A minheu a arwedaf yr elor a| r corff kyssegredic arnei ac an brodyr
y lleill ac an kytebestyl yngylch yr elor yn canu molyanheu y| r Argluyd. Minheu hep y Paul
ieuaf wyf ohonavch a arwedaf gyt a thi. A guedy duunav paup ar hynny Peder a gymerth yr
elor yn y blaen a dechreu canu a dyvedut kywydolaetheu tec ar volyant y Tat a| r Mab a| r Ys+
pryt Glann. Paul a gymerth yr elor yn yr ol y·gyt a Phedyr a| r ebestyl ereill yn canu gyt a| r
elor. Ar hynny nachaf o wyrth newyd yn ymdangos coron o| r wybrenn amlvc vaur vchbenn
yr elor megys y gnottaa kylch ymdangos yg kylch lleuat a llu o egylyon y·gyt a| r goron yn ca+
nu canueu tec ac a| r ebestyl yn canu a| r egylyon yg kytcanu ac wynt y cuplant arwylyan+
heu mam yr Argluyd yny oed gyulavn y daer o digriuuch kywydolaetheu. Pan gigleu hagen
tywyssogyon yr offeireit hynny yd aethant allann o| r dinas a llaver y·gyt ac wynt a dyvedut
a orugant Pa ryv gywydolyaeth a honn heb wynt mor anryued ac yv. Ac yna y dyvat vn ohon+
unt Yr aur honn yr ediv Meir o| e chorff a disgyblonn Iessu yssyd yn canu molyanheu yn y chylch.
A phan welas tywyssyauc effeireit yr Ideon y guely coronauc a disgyblon yr Argluyd yn y chylch
yr elor a diruaur lewenyd a chywydolyaeth gantunt ymlenwi a oruc o lit a chynndared a dy+
wedut mal hynn Llyma hep ef orffuyssua yr hvnn a wnnaeth kynnhvrfyf yni ac y| n kenedyl.
Pa ryv ogonyant yssyd idi hi yr aur honn. A nessau ar yr elor a oruc ac aruaethu y ymhoelut
a dodi y lav arney y vynnv y bvrv y| r llaur. Ac yn diannot y diffrwythvys y dwylav hyt ym
penn y elined ac y glynassant vrth yr elor ac ymdibynnv vrthi a| r ebestyl yn y lusgyau vr+
thi a| e doluryav gyt a hynny yn boennedic. Ac val yd oed yr ebestyl yn kerdet velly gann
lewenyd a chanu molyant yr Argluyd yr egylyon o| r wybyr od uch eu penn a dallwys y bopyl
a dathaoed yn eu herbynn o| r dinas. Ac yna y dechreuis tywyssauc yr offeireit yr hvnn a ly+
nassei y dvylav vrth yr yelor lleuein a gweidi ar Beder a dyvedut mal hynn Mi a| th wedia
yn y gouvt hvnn hyt na thremyckych vi. Coffa heuyt pan yttoed y llavvorwyn vrth y drvs
y| th arganuot ac y| th volestu ry dyvedut ohonaf i yna drossoti yn da. Ac yr aur honn yd ado+
lygaf vinheu yti bot yn trugarauc vrthyf truy yr Argluyd. Ac yna y dyvat Peder vrthav:
'Nyt oes ym vedyant yn y byt namyn o chredy y Duv ac yn Iessu Grist a arwedvys honn an
Hargluyd ninheu ef a ellygir dy dwylav y vrth yr elor. Ac ynteu a attebaud y Beder val hynn:
'Ponyt ydym ni yn crredu A pha beth a wnavn ninheu o dallvys gelyn kenedyl dynyavl an
callonoed val na chrettom y wyrtheu Duv ac yn bennaf oll pan dywedassam yn erbyn Crist
ac oc an llef yn dyvedut Bit y waet arnam ni ac ar yn etiued wedy ni am y pechaut
diruaur hvnnv yssyd val glut vrthym. Peder a attebaud yna idav ynteu val hynn Er
emelltith honn hep ef a argyweda y| r nep ny chretto namyn barhau yn anffydlavn. Y| r nep
hagen a ymhuelo a chredu ny nekeir idav trugared. Ac ynteu yna a attebaud y Beder ac a dyvat:
'Mi a gredaf hep eu peth o| r a dywedy gan trugarhau ohonat vrthyf val na bvyf varw.
A guedy seuyll Peder a| r elor y dyvat tywyssauc yr offeireit Mi a gredaf y Vab Duv yr hvnn
a ymduc honn yn y bru Iessu Grist an Hargluyd ni. Ac ar hynny yn diannot y rydhavyt y dvy+
lav y vrth yr elor. Ac eissoes y vreicheu a oed diffruyth etva ac nyd adoed y dolur y arnav yntev
na| r gofut. Ac yna y dyvat Peder vrthav Dynessa ar y corff a chussana yr elor a dyvet: Mi