Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 27v

Brut y Brenhinoedd

27v

107

y kysgỽyt gan y vorỽyn. A mỽy no
messur y karei ỽrtheyrn hi o hynny
aỻann. a thri meib a vuassei y ỽrthe+
yrn kyn·no hynny. Sef oed eu henỽeu
Kyndeyrn. a|gỽyrtheuyr uendigeit. a
A c yn|yr amser hỽnnỽ y [ phasken.
doeth garmon escob. a lupus
tranotius y bregethu geireu du+
ỽ y|r brytanyeit. Kanys ỻygredic oed
eu cristonogaeth yr pan dathoed y saes+
son paganyeit yn eu plith. ac yna gỽe+
dy pregethu o|r gỽyrda hynny yd|atneỽ+
ydỽyt y fyd ymplith y brytanyeit. kanys
py beth bynac a bregethynt ar eu ta+
uaỽt. ỽynt a|e kadarnheynt drỽy beny+
dyaỽl wyrtheu ac enryuedodeu a|ỽnaei
duỽ erdunt. ac yna gỽedy rodi y|vorỽ+
yn y|r brenhin y dyỽaỽt hengyst yr yma+
draỽd hỽnn. Miui heb ef yssyd megys
tatmaeth itti. ac o|r bydy ỽrth uyg|kyg+
hor i. ti a|orchyfygy dy hoỻ elynyon
drỽy vym porth i a|m kenedyl. ac ỽrth
hynny gỽahodỽn ettwa offa vy mab
attam. ac ossa vyg|kefynderỽ. Kanys
ryuelwyr ynt goreu o|r byt. a dyro u+
dunt y gỽladoed yssyd y·rỽg deifyr
a|r mur. ac ỽynt a|e kynhallant rac
estraỽn genedyl mal y geỻych titheu
caffel yn hedỽch o|r parth hỽn y humyr
ac ufudhau a|ỽnaeth gỽrtheyrn ỽrth y
kyghor hỽnnỽ. ac yna yd|anuones
hengyst hyt yn|germania. ac odyna
y doethant offa ac ossa a chledric. a|thry+
chant ỻog gantunt yn ỻaỽn o varcho+
gyon ar·uaỽc. a hynny oỻ a aruoỻes
gỽrtheyrn yn ỻaỽen. ac a|enrydedỽys pa+
ỽb o·nadunt yn|y|ỻe o rodyon maỽrw+
eirthaỽc. Kanys ympob kyfranc y
bydei orfydaỽdyr drỽydunt. ac ueỻy
beunyd eissoes yd|achỽanegei hengyst
y lu drỽy dỽyỻ a|brat ganedic gan+
taỽ. a gỽedy adnabot hynny o|r|bryta+
nyeit daly ofyn a|ỽnaethant. ac erch+
i y|r brenhin eu gyrru o deyrnas ynys
prydein. Kany wedei y gristonogyon
kydymdeithockau a phaganyeit nac

108

ymgymyscu ac ỽynt. Kanys kyfreith a
dedyf gristonogaỽl a|e gỽahardei ac y+
gyt a hynny kymeint oed eu nifer ac
nat oed haỽd adnabot pỽy a vei grist+
aỽn pỽy a|vei bagan. ac y·gyt a hynny
seint garmon escob a|orchymynassei
udunt dithol y paganyeit saeson oc
eu plith. ac eissoes sef a|ỽnaeth gỽrth+
eyr o garyat y ỽreic a|r saeson ysgae+
lussaỽ y brytanyeit. a phan ỽelas y bry+
tanyeit hynny. sef a|ỽnaethant ỽynteu
ymadaỽ a gỽrtheyrn. a chymryt gỽyrth+
efyr uendigeit y vab ynteu a|e urdaỽ yn
urenhin ar·nadunt. a dechreu ymlad
a|r saeson. a gỽneuthur aeruaeu ma+
ỽr creulaỽn o·nadunt. a phedeir brỽy+
dyr a|uu rỽg gỽyrthefyr a|r saeson. ac
ympob un y goruu ef drỽy nerth duỽ.
Yr ymlad kyntaf a|uu yrydaỽ ac ỽynt
ar auon derỽenyd. a|r eil a uu ar ryt
epiffort. ac yna yd ymgyuaruuant
kyndeyrn uab gỽrtheyrn a hors braỽt
hengyst. ac y ỻadaỽd pob un y gilyd
Y trydyd ymlad a|uu ar|lan y mor. ac
yna y foes y saeson yn wreigaỽl y eu
ỻogeu. ac yd|aethant hyt yn ynys ta+
net y geissaỽ ymgadỽ yno. ac eissoes
gỽedy eu damgylchynu o werthefyr. ac
eu|blinaỽ o beunydyaỽl ymlad mal na
eỻynt y diodef. Sef a|ỽnaethant an+
uon|gỽrtheyrn a uuassei gyt a|r|saeson
yn|borth udunt ympob brỽydyr ar ỽr+
thefyr y vab y erchi idaỽ kanhyadu
udunt mynet y eu gỽlat yn ryd. a
thra yttoedynt yn kymryt eu kyghor
amdanunt. sef a|ỽnaethant kymryt
eu ỻogeu ac adaỽ eu gỽraged ac eu mei+
bon a fo hyt yn germania. ~ ~ ~ ~
A  gỽedy kaffel o werthefyr y uudu+
golyaeth honno. dechreu a|ỽnaeth
ynteu talu y baỽb y dylyet a|r da+
roed y|r saeson y dỽyn y arnadunt. ac
enrydedu y ỽyr a|chadỽ iaỽnder ac ỽynt.
ac y·gyt a hynny atneuydhau yr eglỽ+
ysseu ac eu hanrydedu ỽrth gyghor
garmon escob. ac eissoes kyghoruyn+