Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 279r

Gramadeg y Penceirddiaid

279r

1117

P *Edeir ỻythyren ar|hugeint kym+
raec yssyd. Nyt amgen. a. b. c. d.
e. f. g. h. i. k. l. m. n. o. p. q. r. s.
t. v. x. ẏ. w. ỻ. Ac o|r rei hynny rei yssyd
vogalyeit. ereiỻ yssyd gytseinanyeit.
Seith bogal. Nyt amgen. a. e. i. o. v. y. w.
y|ỻythyr ereiỻ oỻ yssyd gyt·seinanyeit.
kanys kytseinyaỽ a|r bogaglyeit* a|wnant.
Rei o|r kytseinanyeit yssyd lythyr tawd.
Ereiỻ yssyd lythyr mut. Seith lythyren
taỽd yssyd. Nyt amgen. d. f. l. m. n. r. s.
a sef achaỽs y gelwir ỽynt yn|ỻythyr taỽd.
kanys todi a|wnant y myỽn kerd. Sef yỽ
megys y todant. gỽneuthur o dỽy siỻaf tal+
gron vn ledyf. ual y mae mydyr. os ueỻy
yd yscriuennir y·rỽng. d. ac. r. dỽy siỻaf
dalgron uyd. ac am hynny yr|edewir. y. o|r
yscriuennyat. neu o|r siỻauat pan ysgri+
uenner. neu pan siỻauer kerd. ac y gỽneir
ual hynny mydr. ac y byd vn siỻaf ledyf
kyfryỽ siỻaf a|honno y|myỽn kerd. Naỽ
ỻythyren mut yssyd. nyt amgen. b. c. g.
h. k. p. q. t. x. A sef achaỽs y gelwir ỽynt
yn|ỻythyr mut. kanys bychan yỽ eu|sein
ỽrth sein y ỻythyr ereiỻ. a|phan uo dỽy o·ho+
nunt. ual y mae bratt yn|diwed siỻaf. neu
un ohonunt yn diwed. a ỻythyren daỽd
yn|y blaen. ual y mae tant. kyfryỽ siỻaf a
honno a|elwir siỻaf vydar. neu siỻaf uut.
ỻ. yssyd a|grym dỽy. l. idi. z. yssyd lythyren
roec. ac nyt oes le idi y myỽn kymraec. et.
yssyd a|grym dỽy lythyren idi. Nyt ỻythy+
ren. h. herỽyd mydyr. namyn arỽyd uche+
neit. ac eissoes reit yỽ ỽrthi myỽn kymraec.
ac ny|eỻir bot hebdi. kanys   o|r ỻythyr y
gỽneir y siỻafeu. ỽrth hynny reit reit* yỽ
gỽybot beth yỽ siỻaf. a|pha|furyf y gỽa  ̷+
haner y|siỻafeu. Siỻaf yỽ kynnuỻeitua
ỻiaỽs o|lythyr ygyt. kyt boet siỻaf neu
eir o vn ỻythyren weitheu. Rei o|r siỻaueu

1118

a uydant o vn lythyren. ual y mae a. a rei
o|dỽy ual y mae af. Rei o|deir ual y mae.
eur. rei o bedeir ual y mae kerd. Rei o
bump ual y|mae gỽnaf. rei o chwech ual
y mae gỽnaỽn. Rei o seith. ual y|mae
gỽnaeth. Ac ny|byd mỽy o lythyr yn vn
siỻaf byth no hynny. Rei o|r siỻafeu a
uydant drymyon. Ereiỻ a|uydant ysgaỽn+
nyon. Siỻaf ysgaỽn a|uyd pan uo un o|r
kytseinanyeit e|huhunan* yn|y diwed. ual
y mae gwen. ỻen. Siỻaf drom a|uyd.
pan uo dỽy o|r kyt·seinanyeit vn ryỽ yn|y
diwed. ual y mae gỽenn. ỻenn. Rei he+
uyt o|r siỻafeu a uydant ledyfyon. Ereiỻ
a uydant dalgrynyon. Siỻaf dalgron a
uyd pan uo vn vogal. e|hunan yndi beth
bynnac a|uo o gytseinanyeit. yn ol nac
ymlaen y uaogal. ual y|mae glan. glut.
Siỻaf ledyf a|uyd o|deir|fford. vn yỽ pan  ̷
uo dwy uogal y·gyt yn|y siỻaf. ac un yn
goleduu att y ỻaỻ. ual y|mae glwys. A
chyfryỽ siỻaf a honno a|elwir penngamle+
dyf. kanys penngamu a|wna un o|r|boga+
lyeit tu a|r|ỻaỻ.  Eissoes hagen reit
yỽ edrych pa ffuryf y bo y|dỽy uogal yn|y  ̷
siỻaf. ae y·gyt. ae ar|wahan. Os ygyt.
y bydant ual y mae gwyr. siỻaf dalgron
uyd. Os ar wahan y bydant. ac ychydic
o leduat yn|eu dywedwydant*. ual y|mae
gỽyr. siỻaf ledyf uyd. Yr eil fford. siỻaf
ledyf a|elwir kadarnledyf. ual y mae toryf.
taryf. kerd. mygyr. mydr. a|r mod hỽnnỽ
a|elwir kadarnledyf. ỻedyf o achaỽs y ỻythyr
taỽd yn|y siỻafeu. kadarn. o achaỽs bot
dỽy o|r kytseinanyeit y·gyt yndunt.
Y dryded fford y|byd siỻaf ledyf. pan vo.
y. neu. w. yn ol ỻythyren daỽd. ac yn|y
blaen uogal. y. ual y|mae eiry. w. ual
y|mae boerw. Yna yr edewir. y. neu. w. o|r
siỻaf pan siỻafer kerd. a chyfryỽ siỻafeu

 

The text Gramadeg y Penceirddiaid starts on Column 1117 line 1.