Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 284r

Gramadeg y Penceirddiaid

284r

1137

hỽnn. Gỽrthrych eurgreir peir pendeuic.
yd|wyf y|gan duỽ gỽynuydic. hir y|lygat
loeger odric. a|wrthrych deigyr hywlych dic.
Ysmalhaỽch karyat val y mae yn|yr eglyn
hỽnn. Gỽenn dan eur wiỽlenn ledyf edrych+
yat. gỽyl. y gỽeleis agharat. a gỽann o bryt
erwan vrat. y|m|gỽyl gỽylwar agharat.
Bei ar eglyn yỽ; bot molyant a gogan ygyt
yndaỽ. Mal pei|dywettit. gỽreic dec dissemyl
aniweir. Bei ar eglyn unawdyl yỽ; y uot yn
garnymordiwes. Sef yỽ hynny bot pob un o|r
deu benniỻ vyrryon yn ỻiaỽs siỻafaỽc. val y
mae yr eglyn hỽnn. Pei prynỽn seithpỽn.
sathyrgruc. o|th oleu pedoleu pỽyỻ gaduc.
mangre graỽnuaeth saeth saethuc mein
a|e nad yn hir a|duc ~ ~ ~ ~  
Bei ar eglyn vnaỽdyl yỽ. y uot yn|din|ab.
Sef yỽ hynny. bot y deu benniỻ vyrryon hynny
yn vn·siỻafaỽc. val y mae yr eglyn hỽnn. 
Gwann iaỽn ỽyf o nỽyf a naỽs anhun. gwa+
el. am dyn gỽyl gỽedeidlyn. gỽenn a gloyỽ a
hoyỽ y hun. gỽynuyt gỽyr y byt yỽ bun.
Ac ỽrth hynny reit yỽ bot y neiỻ awdyl yn
unsiỻafaỽc. a|r ỻaỻ yn ỻiaws siỻafaỽc. 
Bei yỽ ar bop kerd. hir a|byrr. Sef yỽ hynny
bot y neiỻ geir yn ry|hir. a|r ỻaỻ yn ry uyrr.
Bei yỽ pob torr messur. a phob kam ystyr. a
phop amperthynas. ac eisseu eneit. a dechym+
mic medỽl digrif. Mỽyhaf bei ar gerd yỽ
eisseu beryf yndi. kanys eneit ac ystyr a syn+
nwyr pob ymadraỽd yỽ beref. val y mae ar
yr|eglyn hỽnn eisseu beryf. Kyrnic ỻymm
trychit ỻam trỽch. ysgerigyl tut erthygyl
tat erthỽch. kyrn|dyrn deirnwern. kern keirn+
vỽch. karn sarn darn dỽrd corn hyrd hỽch.
Nyt bei ar eglyn kael o araỻ eglyn a|uo gỽeỻ
noc ef. namyn o|r byd yr eglyn heb un o|r beieu
kyfreithaỽl uchot arnaỽ. ac eneit ac ystyr
a dechymic yndaỽ. barner ef yn|da. kyt barner
araỻ yn|weỻ. a|r trydyd yn oreu oỻ. herwyd y

1138

teir|grad gymharyeit a|dywespwyt uchot.
O|r byd kerd a deu synnwyr neu dri ystyr ar+
nei. vn da. ac un drỽc. os kerd brydyat vyd
barner herwyd yr ystyr da. Os kerd dychan
vyd barner herwyd ystyr drỽc. kanys ny
phryta neb y|r drỽc. ac ny dychana neb y|r da.
Ac o|r|byd kerd a deu ystyr da yndi. neu deu
drỽc. barner herwyd y gỽedo oreu yn|yr ym+
adrawd. a nessaf. ony|byd gỽybot yn hyspys
bot ewyỻys y kanyawdyr yn|y gỽrthwyneb.
R eit yỽ beỻach gỽybot pa|furyf y moler
pob|peth o|r y mynner prydu idaỽ. 
Deu|ryỽ beth y|dylyir prydu idaỽ. Nyt amgen.
peth ysprydaỽl a|pheth corfforaỽl. Peth yspry+
daỽl. megys duỽ a|r seint. Peth corfforaỽl
megys dyn neu lwdyn. neu le. Duỽ a|dyly
y uoli o dwyỽolder a|chedernyt. a hoỻ gyfoe+
thogrỽyd. a hoỻ doethineb. a hoỻ daeoni.
a hoỻ drugared. a|gỽiryoned. a chyfyaỽnder
barneu. a haelyoni a|m˄awrhydri. a gogony+
ant a nefaỽlder. a charyat kyfyaỽn. a glein+
dyt. a santeidrỽyd. a chreedigaeth. A that+
olyaeth. ac ysprydolder. ac anryded. a the+
gỽch nefaỽl. a phob peth ysprydaỽl anryde+
dus. Meir a volir o y|morwyndawt. a|e gỽyr+
daỽt. a|diweirdeb. a|e gleindyt. a santeidrỽyd.
A|e thegỽch nefaỽl. a|e thrugared. a|e gogony+
ant. a|e haelder. a|e anryded. A|e buched. a|e
gỽarder. ac o|bop peth araỻ enrydedus o|r y
moler y harglỽyd uab ohonaỽ ~
Seint a uolir. o|e gleindyt a|e santeidrỽyd.
a|e|nerthoed ysprydolyon. a|e gỽyrtheu a|e
gỽenhyeitheu. a|e nefolyon weithredoed.
a|e|gogonyant dwywaỽl. ac o|betheu ereiỻ
ysprydaỽl anrydedus. Deu ryỽ dyn yssyd
a|dylyir eu moli. gỽr. a gỽreic. Deu ryỽ
ỽr yssyd. creuydwr. a gỽr byt. Deu ryỽ
ỽr byt yssyd. ỻeyc ac yscolheyc. deu ryỽ
ysgolheic yssyd. prelatyeit. a darestynge+
digyon. Prelatyeit megys esgyb. neu arch+
[ esgyb.