Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 4r

Ystoria Dared

4r

13

nadeu at briaf. ac iluxes a|uenegis gorchygar+
cheu agamemnon ac a|erchis edryt elen. a|r an+
reith a dugassei alexander. a|gỽneuthur iaỽn y
wyr groec ac ymỽahanu yn dagnouedus. ac
y·na priaf a|duc ar gof y sarhaedeu a|ỽnaeth y
gỽyr a|dathoedynt yn|og a|elỽit argo. ac y+
n|y ỻogeu ereiỻ gyt a|hi idaỽ ef. ac ageu y dat
a lethyssynt a|r ymlad a uuassei gantunt yn roe+
a a|chaethineb esonia y chỽaer. ac odyna pan
anuones antenor yn gennat y roec ry draethu
o·honunt am·danaỽ ef yn ỽaratỽydus. ac am|hyn+
ny kyỽelydyus uu gantaỽ ef yr hedỽch. ac an+
noc y ryuel a|ỽnaeth ef. a chyt a|hynny ef a|or+
chymynnỽys gỽrtlad* kenadeu gỽyr groec o|e
vrenhinyaeth ef. ac ymhoelut a|ỽnaeth y kena+
deu y gasteỻ tenedỽm. a datkanu atteb priaf.
ac odyna kynuỻaỽ eu ryuel yn gyfrỽys a|+
naethant ỽy. ac yna y|deuthant y|tyỽyssogyon
hyn yma a|e ỻu gyt a hỽy yn|borth yn erbyn gỽ+
yr groec y|rei a|uanagỽ·n ni eu henỽeu. ac
enỽeu y|gỽladoed pan anhoedynt yn|gedrycha+
ỽl. yn|gyntaf o|r ỽlat a|elỽit cilia. y deuth fỽncla+
rvs. ac ampidracus. ac o ỽlat araỻ y deuth am+
ffimacus a nestus. ac o|licia deu dyỽyssaỽc. O
larisca ypodocus. o gosinia. Riemus. o drasia
pirus ac alcamus. o frigia antipus a|phrosi+
us. o basio. epitrophius. o|babiliaconia silo+
menes. o ethiopia perses a meiryomen. o
drasia. pirrus ac argilocus. o gressia adar+
roscus. ac amphicus. o lisconia. epetroclus.
ac y|r tyỽyssogyon hynn y gossodes priaf e|hun
yn|benaf. ac y|r ỻuoed ereiỻ ector yn|benaf ac
yn|dyỽyssaỽc. ac odyna deiphebus. ac alex+
ander. a|throilus. ac eneas. ac antenor a
meiriomen yn|dyỽyssogyon ar y|bydinoed
e|hun. ac yna tra|yttoed agamemnon vren+
hin groec yn ymgyghor am eu|hymlad. y de+
uth naophilius palamides. a dec ỻog ar
hugein gantaỽ. a|dyỽedut a|ỽnaeth ỽrthaỽ
ry ymgymysgu cleuyt ac ef drỽy ulinder a|ỻauur
hyt na aỻei vynet y|athenas gyt ac ef. a gỽyr gro+
ec a|diolchassant yn vaỽr idaỽ ef beỻet y|datho+
ed bei gan iaỽn dyuot yn gyn|beỻet ˄na|s gaỻei a hynny. ac
yna agamemnon a ymgyghores a|e|gedymdei+
thon ae hyt dyd ae hyt nos y gỽnelynt hỽy y
deruysc. a|phalamides a|dyỽaỽt bot yn reit kyr+
chu troea liỽ dyd y|dangos eu|gaỻu yn erbyn
eu|galon. ac ar hynny y duunỽys paỽb. ac y+
na agamemnon o gyghor y ỽyr a anuones
kenadeu y voesia y|ỻe yd|oed ereiỻ. ac ym·gyn+
nuỻaỽ y|ỻu y·gyt. a|e moli hỽy a|ỽnaeth ef
a|e hanoc a|gorchymyn udunt yn|graff ac yn
garedic ym·ỽarandaỽ o|bob yges   yn baraỽt

14

Ac val y|rodet yr arỽydKychỽynnu ymde+
ith a|ỽnaethant a|e ỻyges. ac y|dratheu* troea y
deuthant y|r tir. a gỽyr troea a|ymdiffynnỽys
eu|gỽlat yn gadarn. a dỽyn kyrch a|ỽnaeth pro+
tosolaus tyỽyssaỽc y|r tir a gyrru ffo ar ỽyr tro+
ea. a ỻad ỻaỽer o·honunt. ac ector a deuth
yn|y erbyn. ac a|e|ỻadaỽd. ac a|deruyscwys y
rei ereiỻ yn vaỽr. a gỽedy enkil o ector y|r
ỻe y gyrryssit ffo ar ỽyr troea. ynteu a yrra+
ỽd fo ar wyr groec. ac yna gỽedy gỽneuthur
aerua vaỽr o bop parth. y deuth achel ac yd
ymhoeles yr hoỻ lu drachefyn. ac y|kymheỻ+
aỽd y ỻu araỻ y|myỽn y droea. ac yna y
nos a|e gỽahanỽys hỽy. ac agamemnon
a duc y hoỻ lu y|r tir o|ogeu ynteu a gy+
ueistydyỽys y kestya|thrannoeth ector a
duc y lu y maes o|r gaer. a mynet y|myỽn y
gasteỻ gỽyr groec a|ỽnaeth ef. ac yna a+
gamemnon o lef maỽr a|dysgỽys y nifer
pa|ỽed yd ymledynt. ac ymlad yn greulaỽn a|+
naethant. ac yna menriades tyỽyssaỽc o|roec.
a|r gỽyr trechaf a|deỽraf a ledit yn gyntaf
kanys mỽyaf yd ymyrrynt. ayna hefyt
ector a|ladaỽd patroclus. ac a|kymerth o|e
arueu. ac a|e hyspeilaỽd. ac odyna yd|ymly+
nỽys ef meiryonem ac y ỻadaỽd. a phan|y+
toed ef yn mynu y yspeilyaỽ. y deuth mo+
nestus ac y brathaỽd ector yn|y vordỽyt
ac ynteu yn|vrathedic a|ladaỽd aỽer o vi+
lyoed. ac a|amdiffynnỽys y maes o|ỽyr
groec. ac a|e|ffoes y·ny|deuth aiax talamo+
nius yn|y erbyn. ac val yd|oedynt yn ym+
lad yr adnabu ector hanuot aiax o|e|ge+
nedyl ef. Kanys mab oed aiax y esonia
ỽhaer y briaf y dat ynteu. a gỽedy dar+
uot hynny ector a|orchymynnỽys galỽ
drachefyn y tan o|r ỻogeu. ac ymadraỽd
a|ỽnaeth pob un ohonunt a|e gilyd bob
eilỽers. ac yn gyfeiỻon y·d|aethant hỽy
odyno. a thrannoeth adolỽyn a|ỽnaeth
gỽyr groec kygreir dỽy vlyned megys
y gaỻei achelarỽy kỽynaỽ patroclus y
vraỽt vaeth a gỽyr groec kwynaỽ y ky+
veiỻon. ac agamemnon a anrydedỽys corf
pateselavs o anrydedus ỽasanaeth. a phry+
deru a|ỽnaeth am gladu y kyrf ereiỻ oỻ.
ac achel a|dychymygỽys gỽaryeu a|di+
danỽch odidaỽc anrydedus y ỽassanaethu
korf patroclus y vraỽt uaeth. a thra ytto+
ed y gygreir ny orffỽysỽys palamides
tyỽysaỽc o|roec yn|dechymygu bredychu
a|dyỽedut a|ỽnaeth ef bot agamemnon
yn anhebic ac yn|anheilỽg y vot yn vren+
[ hin