Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 48r

Brut y Brenhinoedd

48r

190

brytanyeit kyt foynt pan geffynt adỽy+
eu kyfig a ỻeoed dyrys. aerua uaỽr a ỽ+
neynt o|r rufein·wyr. ac ual yd yttoedynt
hỽy yn ymlad ar y wed honno nachaf
hydeir uab mut a|phump mil y·gyt ac
ef yn|dyuot yn ganhorthỽy y|r brytany+
eit. ac yn|y ỻe ymchoelut a|wnaethant.
a|r rei a|oedynt yn|dangos eu kefneu
ar ffo yr aỽr honno. Ẏn|y ỻe yd oedynt
yn|dangos eu bronnoed ac yn rodi gỽr+
olyon dyrnodeu bop eilwers y|r rufein+
wyr. a|r brytanyeit oc eu hoỻ dihewyt
yn|damunaỽ milỽryaeth. ac ny dido+
rynt py damỽein y dygỽydynt yndaỽ.
hyt tra gynhelynt eu clot ym milỽry+
aeth. megys y dechreuyssynt. a|r rufe+
inỽyr kymhennach y gỽneynt ỽy.
kanys petrius megys tyỽyssaỽc da
a|e dysgei ỽynt yn|doeth gỽers y gyrchu
gỽers araỻ y ffo. Megys y gỽelei yn
dygrynoi udunt. ac ueỻy y gỽneynt
goỻedeu maỽr y|r brytanyeit. a phan
welas Boso o ryt ychen hynny. ga+
lỽ a|oruc attaỽ laỽer o|r brytanyeit
gleỽaf a ỽydat ar neiỻ tu. a dywe+
dut ỽrthunt ual hyn. Dioer heb ef
kanys heb wybot y an brenhin y de+
chreuassam ni yr ymlad hỽnn. reit oed
yn ninheu ymoglyt rac an|dygỽydaỽ
yn yr ran waethaf o|r ymlad. ac os
ueỻy y dygỽydỽn. koỻet maỽr oc an
marchogyon a|goỻỽn. ac ygyt a|hyn+
ny an brenhin a|dygỽn ar|gyffro ac ir+
ỻoned ỽrthym. ac ỽrth hynny gelỽch
aỽch gleỽder attaỽch a|chanlynỽch
vinheu drỽy vydinoed y rufein·wyr.
ac o kanhorthỽya an tyghetuenneu
ni ae ỻad petrius ae dala ni a|orvyd+
ỽn. ac ar hynny dangos yr yspar·du+
neu y|r meirych a|orugant. a|thrỽy vy+
dinoed y marchogyon o|e·brỽyd ru+
thur mynet drostunt hyt y ỻe yd oed
petrius yn dysgu y gedymdeithon. ac
yn gyflym Boso a|gyrchaỽd petrius
a meglyt yn·daỽ herỽyd y vynỽgyl
a megys y|racdyỽedassei dygỽydaỽ y+

191

gyt ac ef y|r llaỽr. Ac ỽrth   hynny ym+
gynuỻaỽ a|ỽneynt y rufeinwyr y geis+
saỽ y eỻỽg y gan y elynyon. ac o|r parth
araỻ yd|ympentyrrynt. y brytanyeit yn
borth y boso o|ryt ychen. ac yna y clyỽ+
it y ỻeuein a|r gorderi. Yna yd oed yr aer+
ua dirua diruaỽr o bop parth. hyt tra
ytoedynt y|rufein·wyr yn keissaỽ ryd+
hau eu tyỽyssaỽc. a|r brytanyeit yn|y at+
tal. ac yna y geỻit gỽybot pỽy oreu
a digonei a gỽayỽ. pỽy oreu a|saetheu
pỽy oreu a chledyf. ac o|r diwed y bryta+
nyeit gan teỽhau eu bydinoed. a|dugant
eu ruthur a|r karcharoryon gantunt
drỽy vydinoed y rufeinỽyr. hyt pan vy+
dynt ym|perued kedernit eu hymlad
e hunein. a phetrius gantunt. ac yn|y
ỻe ymchoelut ar yr rufeinwyr ymdiue+
it oc eu|tywyssaỽc ac o|r ran vỽyaf yn
ỽanach ac yn|ỽasgaredigach. dangos
eu|kefneu a|orugant ỽrth ffo. Ac ỽrth
hynny estỽg gantunt a|ỽnaeth y bry+
tanyeit. ac eu ỻad. ac eu hyspeilaỽ. ac
erlit y rei a ffoynt. a dala ỻaỽer o|r
rei a|damunynt y eu dangos y|r bren+
hin. ac o|r diwed gỽedy gỽneuthur
ỻaỽer o berigleu a|drỽc o·nadunt.
y brytanyeit ỽynt a ymchoelassant
y eu pebyỻeu a|r karcharoryon ac
a|r yspeileu gantunt. a chan leỽenyd
ỽynt a|dangossant petrius a|r kar  ̷+
charoryon ereiỻ y·gyt ac ef y arthur.
ac ynteu a|diolches udunt gan dir  ̷+
uaỽr leỽenyd eu ỻafur ac eu gỽassa+
naeth yn|y aỽssen ef. gan adaỽ achỽa+
neckau eu henryded ac eu kyuoeth.
am eu milỽryaeth ac eu molyant.
ac yna yd erchis arthur. mynet a|r
carcharoryon hyt ym|paris y eu kadỽ
tra gymerit kyghor amdanunt. ac
yd erchis arthur y gadỽr iarỻ ker+
nyỽ. a bedwyr a rickart a bosel ac
eu|teuluoed y·gyt ac ỽynteu eu he+
brỽg hyt pan elhynt yn|diogel rac
ofyn tỽyỻ y rufein·wyr. ~ ~ ~   ~ ~ ~
A |r rufeinwyr y nos hono gỽedy