Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 55r

Brut y Brenhinoedd

55r

218

ỽynteu a|ỽrthladỽyt yn|waratỽydus o|r y+
nys. a gỽedy dyuot Maxen a chynan
meiryadaỽc y|r wlat honn. Yr hynn
a|drigywys yno ny chaỽssant rat y
gynhal y goron yn wastat. kyt ry fo
rei o tyỽyssogyon kadarn yndi. Eisso+
es y rei ereiỻ a vydynt wanach. a ph+
an delynt y rei hynny y koỻynt. ac
ỽrth hynny doluryus yỽ genyf i. gỽ+
ander aỽch pobyl chỽi. kanys o|r vn
genedyl yd|henym ni. ac o|r vn enỽ y|n  ̷
gelỽir ni brytanyeit megys chỽitheu
ac yd|ym ni yn|kynhal y wlat honn rac
paỽb oc an|gelynyon o pob parth ni yn
A  gỽedy daruot y [ ỽraỽl ~ ~ ~ ~
selyf dywedut ueỻy. kewilydhau
a|oruc katỽaỻaỽn a dywedut val
hynn. arglỽyd vrenhin heb ef gane+
dic o|n hendadeu ni vrenhined. ỻaỽer
o|diolcheu a|dalaf i ytti dros y nerth
yd|ỽyt ti yn|y adaỽ imi y geissaỽ vyg
kyuoeth drachefyn. yr hyn a dyỽedy
ti bot yn ryfed genhyt nat yttym ni
yn kadỽ teilygdaỽt an hendateu ni.
gỽedy dyfot y brytanyeit y|r gỽlad·oed
hynn. ny barnaf ynheu bot yn ryfed
hynny. kanys y bonhedigyon a|r dylye+
dogyon a|deuthant yma y·gyt a Max+
en wledic a chynan meiryadaỽc o|r te+
yrnas oỻ. a|r rei anuonhedic a|drigy+
assant yno. ac a|gymerassant y rei hyn+
ny medyant y gỽyr mawr dylyedaỽc.
a gỽedy dechreu ohonunt kaffel kyfo+
eth a theilygdaỽt y rei bonhedic. ymdyr+
chafel a|ỽnaethant yn ry·otres a syberỽ+
yt yn vỽy noc y|deissyfei eu hanyan
udunt. ac ymrodi y odineb y ryỽ ny
chlywit ymplit˄h y pobloed. ac megys
y|dyỽeit gildas traethaỽdyr yr ystory+
a. bot yn|vỽy y pechaỽt hỽnnỽ no|r
hoỻ pechodeu ereiỻ oỻ. yr hỽn a|diỽ+
reida ansaỽd yr hoỻ da. Sef yỽ hyn+
ny kassau gỽirioned a|e hamdiffyn+
wyr. a charu kelỽyd a|thỽyỻ a brat.
Talu drỽc dros da. Enrydedu enwi+
red. a chamweithretoed dros hegarỽch

219

a hynaỽster. Aruoỻedigaeth y dia+
ỽl dros egyl goleuat. Y brenhined a
detholynt nyt yn herỽyd duỽ namyn
yr hỽnn a|welynt yn greulonaf. ac yn
y ỻe y rei a detholynt a ledynt gan e+
thol ereiỻ a vei greulonach. a phỽy
bynhac a vei arafach ac ychydic nes
y garu gỽiryoned. hỽnnỽ megys gelyn
ynys prydein a|distrywynt. ac o|r|diỽed
pob peth o|r a|garei duỽ o gahafal vraỽt
yn ỽrthỽyneb y duỽ y gỽneynt. o·nyt
bot yn garedigach gantunt yr hynn
a|gassaei duỽ. ac ueỻ y gỽneynt
pob peth o|r a|uei ỽrthỽyneb y iechyt.
a|heb geissaỽ dim y gan uedyc yr hoỻ
iechyt. a hyt nat mỽy y gỽnaei y|dyny+
on byt. namyn kenuein duỽ e hun a|e
uugelyd heb dosparth a|wneynt ueỻy.
ac ỽrth hynny nyt ryfed bot yn|gas
gan duỽ y neb a|wnelhei ueỻy. ac ỽrth
hynny y duc duỽ y|bobyl honno yr myn+
nu dial eu|syberỽyt ar·nadunt. ac eu
dehol oc eu gỽlat. ac eissoes os duỽ a|e
gattei teilỽg oed imi dryfaelu y geissaỽ
drychafel y genedyl gyỽarsagedic a|r
hen teilygdaỽt. rac bot yn waratwyd
y|r genedyl an bot ni yn ỻywodron ỻesc
neu waỻus. ony lafuryem oc an hoỻ
aỻu y geissaỽ eu|rydhau. kanys yr vn
gorhendat a vu ynni an|deu. ỽrth hyn+
ny diogelach ac ehofnach y keissaf i
dy ganhorthỽy di noc vn araỻ. Sef oed
hỽnnỽ Maelgỽn gỽyned goruchel uren  ̷+
hin ynys prydein. Y pedwyryd gỽr a|ỽ+
ledychỽys gỽedy arthur. Deu vab a
vu y vael·gỽn. Run. ac Einaỽn. Y run
y bu vab beli. Y beli y bu uab Jago. Y  ̷
Jago y bu uab katuan uyn tat i. Eina+
ỽn gỽedy marỽ uyn tat i. a|e vraỽt yn+
teu. a|deholet o ryfel y saeson. ac a|deuth
hyt y wlat honn. ac y rodes y verch y
howel brenhin y wlat hon uab howel
uab emyr ỻydaỽ. y gỽr a|oresgynnỽys
y teyrnassoed ygyt ac arthur. ac o hỽn+
nỽ y ganet alan. o alan howel dy|dat
titheu. y gỽr hyt tra uu uyỽ a|dyborthei