Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 74r

Brut y Tywysogion

74r

293

chyt ac ef y llas y trydyd goreu. A hỽnnỽ
a|elwit gỽrgan uab rys. ac yna y gwledy+
chaỽd Jorỽoerth uab owein uraỽt morgan
dir caer ỻion a hoỻ gyfoeth owein. a|gỽe+
dy gỽneuthur hedỽch o hoỻ tywyssogyon
kymry a|r brenhin. Rys uab gruffud e|hunan
a|darparaỽd gỽneuthur ryfel ac ef. a du+
unaỽ a|wnaeth hoỻ deheubarth a|e hoỻ an+
nỽyleit a|e|hoỻ da gantunt hyt yg|coedyd
ystrat tywi. a phan gigleu y brenhin hynny
anuon kenadeu a|ỽnaeth at rys. y uenegi
idaỽ vot yn|gryno idaỽ vynet y lys y bren+
hin yn gynt noc y dygei loegyr a chymry
a|ffreinc am y benn. ac nat oed neb eithyr
ef e|hunan yn ymerbynyeit a|r brenhin. a
gỽedy mynet yn|y gyghor ef a|e wyrda. ef
a|aeth y lys y brenhin. ac yno y goruu arnaỽ
o|anuod hedychu a|r|brenhin dan amot idaỽ
gaffel y kantref maỽr a|chantref araỻ o
r|a|uynhei y brenhin y|rodi idaỽ yn gyfan
heb y wasgaru. ac ny chynhelis y brenhin
ac ef hynny. Namyn rodi dryỻ o dir yg
kyfoeth pob barỽn o amryuaelon uarỽ+
neit. a|chyt dyaỻei rys y|dỽyỻ honno
kymryt a|ỽnaeth y ranneu hynny. a|e
kynnal yn hedychaỽl. ac yg|kyfrỽg hyn+
ny kyt dyfryssyei rosser iarỻ clar
mynet y geredigyaỽn. eissoes ny|s bei+
dei kyn hedychu rys a|r|brenhin. a gỽe+
dy hynny dydgweith kyn kalan mehe+
vin y doeth y ystrat meuruc. a|thrannoeth
duỽ kalan mehevin yd ystores y casteỻ
hỽnnỽ a chasteỻ hỽmfre. a|chasteỻ aber
dyvi. a|chasteỻ dineir. a chasteỻ ỻan rys+
trut. Ẏg kyfrỽg hynny y duc gỽaỻter
cliffort. anreith o gyfoeth rys ab gruf+
fud. ac y ỻadawd o|e wyr y wlat nessaf
idaỽ. Kanys ef bioed kasteỻ ỻam ym+
dyfri. a gỽedy daruot hynny yd anuones
rys genadeu att y brenhin y beri iaỽn
idaỽ am hynny. ac yna yd ymhoelaỽd
teulu rys. ac y|gasteỻ ỻan ymdyfri y
doeth rys attunt. ac y goresgynnaỽd y cas+
teỻ. yna y kyrchaỽd einaỽn uab anara+
ỽt braỽt yr arglỽyd rys. Jeuanc o oet
a gỽraỽl o nerth. Ac o achaỽs gỽelet o+

294

honaỽ bot Rys y ewythyr yn ryd o|r amot
ac o bop ỻỽ o|r a|rodassei y|r brenhin. ac o
achaỽs y uot ynteu yn doluryaỽ kyvar+
sagedigaeth y briaỽt genedyl gan dỽyỻ
y|gelynyon. Ẏna y kyrchaỽd am benn
casteỻ hỽmfre. ac y ỻadaỽd y marchogyon
dewraf a cheitweit y casteỻ o gỽbyl. ac
duc hoỻ anreith y casteỻ a|e hoỻ yspeil
oỻ gantaỽ. ac yna pan welas rys uab
gruffud na aỻei ef gadỽ dim gantaỽ o|r
a|rodassei y brenhin idaỽ namyn yr hyn
a|enniỻei o|e arueu. kyrchu a|wnaeth am
benn y cestyỻ. a|darestygassei y Jeirỻ a|r
barỽneit yg keredigyaỽn a|e ỻosgi. a gỽe+
dy clybot o|r brenhin hynny kyrchu de+
heubarth a|ỽnaeth a|ỻu gantaỽ. a gỽe+
dy mynych ỽrthỽynebu o|rys a|e wyr
idaỽ ymchoelut a|wnaeth y loegyr. ac
odyno yd aeth drỽy y mor. Ẏ ulỽydyn
rac·ỽyneb y|darestygaỽd yr arglỽyd rys
uab gruffud y cestyỻ a wnathoed y fre+
inc ar draỽs dyfet ac y ỻosges. Ẏg|kyf+
rỽg hynny yd arwedaỽd y lu y gaer vyr+
din ac ymladaỽd ac ef. ac yna y doeth
reinalt uab henri urenhin yn|y erbyn
a chyt ac ef diruaỽr luossogrỽyd o freinc
a normanyeit a|flemisseit a saeson a
chymry. ac adaỽ a|oruc rys y casteỻ
a chynuỻaỽ y wyr ygyt hyt ym mẏnẏd
kefyn restyr. ac yno y pebyỻyaỽd yg
kasteỻ dinỽileir. Reinalt iarỻ brustei
a Jarỻ clar a|deu Jeirỻ ereiỻ. a|chatwa+
ladyr. uab gruffud. a hoỽel a|chynan
veibon owein gỽyned. a|diruaỽr lu o
uarchogyon a phedyt gyt ac ỽynt. a
heb ueidaỽ kyrchu y ỻe yd|oed Rys. ym+
choelut adref a|wnaethant yn|ỻaỽ·segur
Odyna kynnic kygreir y rys a|orugant
ac ynteu a|e kymerth. a|chenattau y w+
yr a|ỽnaeth ymchoelut y gỽlat. Y ulỽdyn*
rac ỽyneb y bu uarỽ madaỽc uab ma+
redud arglỽyd powys y gỽr a|oed dir+
uaỽr y uolyanrwyd. yr hỽnn a|ffuruaỽd
duỽ o gymeredic tegỽch. ac a|e kyflan+
waỽd o anhybygedic hyder. ac a|e ha+
durnaỽd o|leỽder a molyanrỽyd. vfud a
hegar