Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 9v

Brut y Brenhinoedd

9v

35

cletus y gedymdeith. Ac ar hynny y uudu+
golyaeth a gauas brutuS. ~ ~
A c yna gỽedy kaffel o|vrutus y
uudugolyaeth honno. gossot a|ỽn+
aeth ỽhechant marchaỽc y myỽn
kasteỻ asaracus a|e gadarnhau o|r peth+
eu a vei reit y·gyt a|hynny. a chyrchu
a|oruc ynteu y diffeith a|r dryỻ araỻ o|e|lu gyt
ac ef yn|y|ỻe yd|oed yr anreitheu a|r gỽ+
raged a|r meibon. a|r nos honno gỽedy
hynny coffau a|ỽnaeth pendrassus ry ffo
e hun. a doluryaỽ yn vaỽr ry lad y wyr
a daly y vraỽt. a chynnuỻaỽ a|wnaeth
y ffoedigyon oc eu ỻechuaeu. a phan
oleuhaỽys y dyd dranoeth kyrchu a o+
ruc am ben y casteỻ. kanys yno y teby+
gei ry vynet brutus a|r carcharoryon
gantaỽ. a gỽedy edrych ohanaỽ ansod
y kasteỻ ac erchi y baỽp gỽarchadỽ y
ran ac ymlad ac ef o bop keluydyt o|r y
geỻit. ac veỻy o bop keluydyt ỻauu+
ryaỽ a|ỽnaethant y geissaỽ y distriỽ yn
oreu ac y|geỻynt. a gỽedy bydit yn|y wed
honno yn treulaỽ y|dyd. y gossodit rei
diflin y ymlad y nos hyt tra vei y rei
ỻudedic o ymlad y dyd yn gorffyỽys.
ac ereiỻ diflin a ossodit y ỽylaỽ y pe+
byỻeu rac ofyn kyrch deissyueit y gan
eu gelynyon. ac o|r parth araỻ yd|oed w+
yr y kasteỻ yn am·diffyn y ty ac eu he+
neideu. ac o|bop keluydyt o|r y geỻynt
ỽynteu gỽrthỽynebu y eu peiranneu
ỽynteu. a gỽers yd|ymledynt ỽynteu
o daflu. gỽers o saethu. gỽers o|vỽrỽ
brỽnstan todedic am eu|penneu. ac
veỻy yd ymdifferynt yn ỽraỽl. ac yna
gỽedy gossot o|ỽyr groec hỽch ỽrth y
casteỻ. a dechreu y gladu y adanaỽ. Sef
a|ỽnaethant ỽynteu bỽrỽ dỽfỽr brỽt a
than gỽyỻt o|r ty am eu penneu. ac
veỻy eu|kymeỻ y ffo y ỽrth y ty. ac  ̷
eissoes o|r diỽed o eisseu bỽyt. a pheu+
nydyaỽl ymlad yn eu blinaỽ. anuon
kenadeu a|ỽnaethant att vrutus y er+
chi kanhorthỽy am rydit udunt ka+
nys ofyn oed arnunt eu gỽahanu
ac o|eisseu ymborth gorvot arnunt ro+
di eu casteỻ.|a|gỽedy dyỽedut hynny ỽrth
vrutus. medylyaỽ a|oruc pa|ỽed y ga+
ỻei ef y rydhau hỽy. ac ofynhau a|ỽ+
naeth yn vaỽr na|s gaỻei. rac o+
fyn coỻi y meint gỽyr a|oed idaỽ. ac
nat oed gantaỽ ynteu eithyr hynny
mal y gaỻei rodi kat ar vaes y wyr

36

groec. A gỽedy medylyaỽ pob peth. Sef
y kauas yn|y gyghor dỽyn kyrch nos am
eu penn a cheissaỽ tỽyỻaỽ eu gỽylỽyr. a ch+
yn ny aỻei ef hynny heb ganhorthỽy rei
o wyr groec. Galỽ a·nacletus kedymdeith
antigonus a oruc attaỽ. a|dyỽedut wrthaỽ
yn|y ỽed hon gan displeimaỽ cledyf ar+
naỽ. Tydi wr Jeuanc o·ny ỽney di yn
gyỽyr ufud yr hyn a archaf. i. ytti. ỻyma
diỽed dy derfyn di ac antigonus a|r cledyf
hỽnn. Sef yỽ hynny pan vo nos heno
y|medylyaf i. dỽyn kyrch am benn gỽyr
groec mal y kaffỽyf gỽneuthur aerua
dirybud arnadunt. Sef y mynnaf tỽyỻaỽ
o·honat ti eu gỽyl·wyr hỽy ac eu gỽerssy+
ỻeu. kanys racdunt hỽy yd oed reit yn
gyntaf ym·oglyt. Mal y bei haỽs in gyr+
chu am ben y ỻu. ac ỽrth hynny gỽna di+
theu megys gỽr caỻ doeth y megys yd
ỽyf i. yn y erchi ytti yn gyỽir fydlaỽn.
Pan del y nos kerda parth ac at y ỻu
a phỽy bynnac a gyuarffo a thi. dyỽet
ỽrthaỽ yn gaỻ ry dỽyn antigonus o·ho+
nat o garchar brutus a|e rydhau o·honat
a|e adaỽ o·honat y|myỽn glyn dyrys koedaỽc
heb aỻu y dỽyn hỽy no hynny rac trymet
yr heyrn a|oed arnaỽ. a|gỽedy dywettych
hynny dwc ỽynteu attaf i. Mal y gaỻỽyf
eu kaffel ỽrth vy ewyỻys. 
A c yna gỽelet o an˄acletus y cledyf noeth
vch y ben a|r geireu a dyỽedei y gỽr
yn gogyfadaỽ y ageu. adaỽ a|ỽnaeth
gan dyghu ỻỽ gỽneuthur hynny gan ro+
di y eneit idaỽ ac y antigonus y gedymdeith.
a gỽedy kadarnhau yr aruoỻ y·rygtunt.
Pan deuth yr eil aỽr o|r nos. kychỽyn a|ỽna+
eth anacletus parth ac at y ỻu. a gỽedy
y dyuot yn agos y|r ỻu nachaf y gỽyl·wyr
o bop parth yn y|arganuot. ac yn ymgyn+
nuỻ am y ben. ac yn gofyn idaỽ pa ansaỽd
y kaỽssei dyuot o garchar brutus. a dyỽe+
dut o·honaỽ ynteu nat yr kyrchu a bry+
dychu y dathoed. namyn ry dianc o gre+
ulaỽn garchar gỽyr tro. ac y erchi udunt
ỽynteu dyuot y·gyt ac ef hyt y ỻe yd|o+
ed antigonus yn ỻechu gỽedy y dỽyn o+
honaỽ o garchar brutus hyt yno kanys
ny aỻyssei y dỽyn beỻach no hynny rac
pỽys yr heyrn. ac val yd oed rei o·na+
dunt yn amheu beth a|dyỽedei ae gỽir
ae geu. nachaf vn o|r gỽylwyr yn|y ad+
nabot. ac yn menegi hynny o|e gedym+
deithon. ac yna heb pedrussỽ galỽ y gỽ+
ersyỻeu a|ỽnaethant. a mynet y·gyt ac