Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 91r

Ystoria Carolo Magno: Chronicl Turpin

91r

381

P *an wascarỽyt yr ebystyl a disgyb+
lon yr arglỽyd y bedryuannoed
byt y bregethu. ỽrth hynny y
gogonedussaf ebostol iago. a dywedir
y bregethu yn|gyntaf yn|y galis. A gỽe+
dy y lad ynteu o eraỽdyr greulaỽn yn|y
diỽed y doeth o gaerussalem dros vor dis+
gyblon ereiỻ y bregethu y|r galis. ac ỽyn+
teu y galissyeit odyna. yny gobrynei eu
pechodeu. a ymadaỽssant. ac eu cret hyt yn
oes charlymaen amheraỽdyr rufein a ffre+
inc. a thiester. a chenedloed ereiỻ a ymcho+
elasant drachefyn y eu hagret. A gỽedy
goreskyn o charlymaen o|e nerth a|e allu pe+
dryfannoed bydoed. ac amryuaelon teyrnas+
soed. Nyt amgen ỻoegyr. a freinc. a|r alma+
en. a baicar. a lotarins. a bỽrgỽyn. a|r eidal.
a brytaen. ac aneiryf teyrnassoed ereiỻ. a
dinassoed o|r mor py gilyd. ac o gedernit dỽy+
waỽl eu gestỽg. ac eu|dỽyn o|laỽ sarascinye+
it. ac eu|darestỽg y|gristonogaỽl bendeuiga+
eth. Gỽedy y vlinaỽ o ỽrthrỽm lauur yd
aruaethỽys gorfywys o hynny aỻan.
ac nat elei ym brỽytreu. ac ar hynny ef
a arganuu ar y|nef mal fford o syr a|e dech+
reu o vor ffringa. ac ystynnu y|r almaen.
a gỽlat rufein. ac y·rỽg ffreinc ac angiỽ
ac yn unyaỽn y wasgỽin. ac y nauarn. ac
y|r yspaen hyt y galis. yn|y ỻe yd oed corf
y gỽynuydedic iago yna yn gorwed heb
y adnabot. a gỽedy gỽelet o charlymaen
y ford honno ỻaỽer o nosseu. medylyaỽ
yn vynych a|oruc beth a arỽydoccaei. ac ual
y byd yg|gỽastat uedỽl am hynny nossỽeith
trỽy y hun yd|ymdangosses ryssỽr idaỽ. a
thegach oed noc y gaỻei neb y gredu na|e dy+
wedut. ac ual hynn dywedut ỽrthaỽ. vy
mab beth a|vedyly di. Pa un ỽyt ti arglỽyd
heb·y charlys. Mi yỽ iago ebostol heb yn+
nteu mab maeth crist mab Zebedeus braỽt
Jeuan euagelystor. yr hỽnn a|deilygỽys yr
arglỽyd o|e andywededic rat ef y ethol y
bregethu y|r pobloed. yr hỽnn a|ladaỽd eraỽ+
dyr greulaỽn a|e gledyf. yr hỽnn y mae y
gorf yn gorỽed yn|y galis a|heb y adnabot
o neb. ac y|mae sarascinyeit yn|y gywarsagu.

382

yn dybryt. Odyna yd ỽyf inheu eith  ̷ ̷+
yr mod yn|ryuedu na rydheeist di uyn
dayar i y gan y|sarascinyeit a|r gyniuer
dayar a|darestygheist. ac ỽrth hynny y
managaf ui ytti. megys y gỽnaeth duỽ
didi yn|gyuoethoccaf o vrenhined dayraỽl
ual hynny yd etholes ynteu didi ymblaen
neb y barattoi hynt ymi. ac y rydhau
uyn|dayar i o laỽ sarascinyeit. Val y pa+
rattoo ynteu ytti goron tal tragywyd. 
Ford y syr a|weleist di ar y nef a|arỽydoccaa
dy vynet ti a|diruaỽr lu y wrthỽynebu y|r
paganyeit anffydlaỽn. ac y|rydhau uy hynt
inheu a|m tir. ac y ovỽyaỽ vy eglỽys a|m
bed hyt y galis o|r ỻe honn. A gỽedy
titheu mynet yr hoỻ bobloed o|r mor py gi+
lyd y bererindaỽt ym. ac y gymryt madeu+
eint oc eu pechodeu. ac y datcanu molyanneu
duỽ a|e|nerthoed a|r gỽyrtheu a|wnel. ac o|th
dyd ditheu hyt yn|diwed byt yd|aant. ac
yr aỽr honn kerda gyntaf y geỻych. a|mi
a|fydaf ganhorthỽyỽr ytt ympob|peth. ac
am dy lauur mi a|dygaf goron ytt yn|y
nef. a hyt y|dyd diwethaf y byd dy enỽ
ym molyant. Ac ueỻy yd|ymdangosses y
gỽynuydedic ebostol teirgỽeith y Char+
lys. A gỽedy clyỽet ohonaỽ hynny ar+
uer a|oruc o|r ebostolaỽl edewit. a dyuyn+
nu attaỽ ỻuoed maỽr. a|chyrchu yr yspaen
y ỽrthlad y genedyl anfydlaỽn. ~ ~ ~ ~
A  chyntaf caer a|damgylchynaỽd
pampilon. a thri|mis y bu yn|y
chylch. ac ny|s|kauas. Kanys y mu+
roed kadarnhaf a|oed yn|y chylch. Ac y  ̷ ̷+
na y gỽediaỽd Charlys ar|yr arglỽyd.
arglỽyd Jessu heb ef dros dy gret ti y
deuthum. i. y|r|gỽladoed hynn. y wrthỽyne+
bu y|r|genedyl anffydlaỽn. dyro ym y ga+
er honn yr enryded dy enỽ. O|r gỽynuy+
dedjc Jago os yn wir yd ymdangosseist
ym. par ym y gaer honn. ac yna o|rod
duỽ a|gỽedi Jago y dygỽydaỽd y muroed
oc eu grỽndwal. ac a|uynnỽys bedyd o|r
sarascinyeit a|adỽys charlys yn|vyỽ.
Ac ar ny|s mynnỽys a ladaỽd. a gỽedy
clybot y gỽyrtheu hynny yn honneit

 

The text Ystoria Carolo Magno: Chronicl Turpin starts on Column 381 line 1.