Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 91v

Ystoria Carolo Magno: Chronicl Turpin

91v

383

y darestygei y sarascinyeit y Charlys.
y ford y kerdei. ac yd anuonynt teyrnge+
doed yn|y|erbyn. ac y rodynt idaỽ eu dinas+
soed. ac y bu trethaỽl idaỽ eu hoỻ dayar.
Enryued uu gan y sarassinyeit pan
welynt genedyl freinc yn dec hard·wisga+
ỽc. Bỽrỽ eu harueu a|ỽneynt ac eu herbyn
yn enrydedus. a gỽedy gouỽy·aỽ bed
Jago ebostol yd aeth hyt y mor a gossot
y wayỽ yn|y veiston. a|diolỽch y duỽ ac y
Jago a|e dugassei hyt yno. kany allassei
kyn no hynny uynet. a|r|galiscyeit a bre+
gethassei Jago a|e|disgyblon udunt. a|ym+
choelassei ar anffydlaỽn genedyl paga+
nyeit. a|datennynhỽys o rat y bedyd
trỽy laỽ turpin archescob. o|r a uynnỽys
bedyd ar ny vedydyyssit eiroet. a|r ny
mynnỽys bedyd hagen o·nadunt a|las
neu a|ducpỽyt yg|keithiwet cristonogy+
on. Odyna y kerdỽys yr hoỻ yspaen
o|r mor py gilyd. Hoỻ geyryd a|dinassoed
yr yspaen a|gauas charlys yna. Rei heb
ymlad. rei gan|diruaỽr ymlad a cheluyd+
yt. eithyr lukyrn e hun. y|dinas kadar+
nhaf yn|y glynn ir. ny aỻỽys y gaffel
Ac yn|y diwed y gogylchynỽys ac yd eis+
tedỽys yn|y chylch petwar|mis. A gỽedy
gỽediaỽ duỽ. a Jago y dygỽydỽys y
muroed. ac y|mae yn|diffeith yr hynny
hyt hediỽ. kanys dyfỽr a|aeth drosti
ac yno y keffir pysgaỽt duon. Rei o|r
dinassoed ereiỻ a|orestygỽys brenhined
freinc. a|brenhined yr almaen kyn Char+
lys. ac odyna a|ymchoelassant ar dedyf
sarassinyeit yny doeth ynteu. A gỽedy y
agheu ynteu. ỻaỽer o vrenhined a|th+
ywyssogyon freinc a|ỽrthladyssant sa+
rassinyeit yn|yr yspaen. Clodoỽyus y
brenhin cristaỽn kyntaf o freinc. Clo+
tarius. Dagobertus. Pipinus. karolus.
Martellus. a|oreskynnassant rann o|r
yspaen. rann araỻ a|adaỽssant y
Charlymaen. Hỽnn hagen yn|y|dy+
dyeu ef a|oreskynỽys yr yspaen yn gỽ+
byl. a ỻyman y dinassoed a|emeỻdigỽ+
ys wedy goruot arnadunt o ỽrthrỽm

384

lauur. Ac ỽrth hynny y maent heb neb
yn|y pressỽylaỽ yr hynny hyt hediỽ. Lucerna.
Ventosa. Capara. adama. ~ ~   ~ ~ ~  
P Op geuduỽ a|geudelỽ o|r a|gauas
yna yn|yr|yspaen a|distrywaỽd yna
yn|gỽbyl. eithyr y geuduỽ a|oed yn
dayar alandaluf Mahumet oed y enỽ. a
llyna a|dyweit y sarascinyeit tra|yttoed
yn|y vywyt. ry wneuthur o·honaỽ y delỽ
honno yn|y enỽ e|hun. ac o|rin geluydyt
gyrru yndi lleg o|diefyl a|e hinseilaỽ ar  ̷+
nunt. a chyn gydarnet yỽ y geuduỽ hỽnnỽ
ac na aỻỽys neb y dorri eiryoet. Pan dy+
nessao cristaỽn attaỽ y pericla. a phan|del
sarascin. y wediaỽ y keiff yechyt. O|r|da  ̷+
mweinha diskynnu edyn arnaỽ. marỽ
uyd. ac yg|glann y mor y mae ynteu
maen keu hen yskythredic. o weith saras+
cinyeit yn|odidaỽc. wedy y ry|ossot ar y dayar
ac yn ỻydan y danaỽ pedrogyl. a meinach
veinach. y|uynyd kyuuch ac ehetua bran
y|r aỽyr. Ac ar y maen hỽnnỽ y mae y|delỽ
honno. o|r elydyn teckaf wedy ry|dineu ar
lun dyn. yn seuyỻ ar y traeth a|e wyneb
y tu a|r|deheu. ac agoryat maỽr yn|y laỽ
deheu. A|r agoryat hỽnnỽ mal y dyweit
y sarascinyeit a|dygỽyd o|e laỽ ef yn|y vly+
dyn y ganer brenhin yn|freinc. a|darestygo
yn|y amser yr holl yspaen y gyfreitheu
crist. Ac yn|y ỻe pan welont ỽynteu yr a  ̷+
goryat yn dygỽydaỽ o|e|laỽ ef. yd adaỽant
ỽynteu eu golutoed ac y|foant o|r wlat. ~ ~
O |r eur a|r trysor a|rodes brenhined
yr yspaen y Charlys yd achỽenegỽ+
ys ef eglỽys Jago ebostol. ac y trigyỽ  ̷+
ys yno teir blyned o|r achaỽs hỽnnỽ. ac
y gossodes escob a chanonnwyr yndi he  ̷+
rỽyd reol ysidor escop a|chonffessor. a|e ha  ̷+
durnaỽ a|oruc o glych a ỻyfreu. a|phob
kyfryỽ dotrefyn ereiỻ a|uei reit ỽrthunt.
A phan|doeth o|r yspaen. a doeth gantaỽ o|w+
ediỻ sỽỻt o eur ac aryant yn gỽbyl y tre  ̷+
ulỽys ỽrth weith eglỽysseu ereill. Nyt  ̷
amgen eglỽys y wynuydedic wyry veir
yn|y graỽndỽuyr. ac eglỽys Jago yno
heuyt. ac eglỽys Jago ym bitern. ac e  ̷+