Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 93v

Ystoria Carolo Magno: Chronicl Turpin

93v

391

blyf. nei Charlymaen mab y|r duc milo
o angyer o|bertha chỽaer Chyarlys
gỽr maỽr·urydic a|maỽr y uolyant a
phedeir mil o uarchogyon aruaỽc gantaỽ
Yd oed yna Rolant araỻ ny chyrbỽyỻir
yma. Oliuer tywyssaỽc ỻuoed y march+
aỽc gỽychaf mab yr iarỻ reinyer. a the+
ir|mil o uarchogyon aruaỽc. Estultus
iarỻ limoegin mab yr iarll odo. a|their
mil o uarchogyon aruaỽc. Arastagnus
tyỽyssaỽc brytaen a|seith|mil o varcho+
gyon aruaỽc. Engeler duc angyỽ a
  phedeir|mil o uarchogyon aruaỽc
Yr|rei hynn oed gyfrỽys a|dysgedic
ympob kyfryỽ arueu. ac yn bennaf
o vỽaeu a|saetheu. a iarỻaeth yr ange+
ler hỽnnỽ wedy ỻad eu harglỽyd dyw+
yssaỽc ac eu kiwtawtỽyr yg|glynn y
mieri a diffeithỽyt yn hir ac ny chauas
y genedyl honno giỽtawtwyr o hynny
aỻan. Gaifer brenhin burdegal a the+
ir|mil o|wyr aruaỽc. Gandebald brenhin
frigia a|seith mil o rysswyr. Ernald
de belland a|dỽy uil o rysswyr. Naaman
tywyssaỽc bainn a|deg|mil o|rysswyr. 
Lambert tywyssaỽc bituren. a|dỽy|uil
o rysswyr. Samson tywyssaỽc bỽrgỽ+
yn a deg|mil o rysswyr. Constans ty+
wyssaỽc o rufein. ac ugein|mil o rysswyr
Garin tywyssaỽc lotarins a phedeir
mil. Sef oed riuedi llu Chyarlyma+
en o|e briaỽt dayar e hun. deugein mil o
uarchogyon. ny eỻit rif y bedyt ynteu
Ẏ niueroed a|datcanỽyt uchot a|oedynt
wyr clotuaỽr rysswyr ymladgar kyuoe+
thockaf o|r hoỻ uyt. cadarnhaf o|r rei
cadarn. annỽyleit crist y dyrchauel cris+
tonogaỽl fyd yn|y byt. kanys mal y keis+
sỽys an harglỽyd ni iessu grist a|e dis+
gyblon y byt yn|gristonogyon. veỻy y
keissỽys chyarlymaen brenhin freinc
ac amheraỽdyr rufein. a|r gỽyrda hyn+
ny gyt ac ef. yr yspaen ar anryded e+
nỽ duỽ. ac yna yd|ymgynuỻỽys yr hoỻ
luoed yn ymylyeu burdegal a|r wlat
honno a orchudyassant ar hyt ac ar let

392

nyt amgen ymdeith deu diỽarnaỽt. Deu+
deg miltir o|pob parth udunt y clywit
eu kynnỽryf. ac ar hynny yn gyntaf yd
aeth ernald debeỻand trỽy byrth cisar
ac y doeth hyt ym|pampilon. ac yn|y ol ynteu
yr iarll estult a|e lu. Odyna y|doeth aras+
tagnus urenhin. Odyna engeler dyw+
yssaỽc a|e luoed. Odyna gandebald uren+
hin a|e luoed. Odyna constans ac Oezer
ac eu ỻuoed. ac yn olaf y|d·oeth Chyarly+
maen. a Rolant ac eu lluoed. ac yd achubas+
sant yr hoỻ dayar o auon ruime hyt ar
uynyd teir miỻtir o|r gaer y ford y seint
iac. ỽyth diwarnaỽt y buant y adan y
pyrth. ac yd anuones Chyarlymaen ar
aigolant y erchi idaỽ y gaer yd oed yn
eisted yndi. neu ynteu a|delei y ymlad.
A chan gỽelei aigolant na allei kynnal
y gaer yn|y erbyn. Dewissach uu gantaỽ
rodi cat ar uaes no|e warchae yn|dybryt
yn|y gaer. ac yna yd|erchis oet y chyar+
lymaen y dyuot y lu oỻ o|r|gaer. ac y ymdi+
ret y ymdidan ac ynteu. Kanys damunaỽ
yd oed welet Chyarlymaen. ~ ~ ~ ~ ~
A  gỽedy kygreiryaỽ o·nadunt dyuot
aigolant a|e luoed o|r gaer. Ac adaỽ
y luoed a|oruc. a|dyuot ar y|drugein+
uet o|e|bennaduryeit. hyt rac bronn
Chyarlymaen ac adaỽ y luoed ỽrth y
gaer. a gossot y deulu ar whech miỻtir
o|wastattir. ger eu|ỻaỽ y aros eu|tyghet+
uen. Ac yna y dywaỽt chyarlymaen. ae
tyti aigolant a|dugost uyn|tir o dỽyll y
genhyf dayar yr yspaen. a|gỽasgỽin a
geisseis. i. o ganhorthỽy|duỽ. ac a|da+
restygeis y gristonogaỽl dedfeu. ac a
gymheỻeis y hoỻ vrenhined ỽrt* uy ar+
glỽydiaeth. A|phan ymchoeleis ynheu
y freinc y ỻedeist ditheu gristonogyon
duỽ. ac y distryỽeist uyg|keyryd ynheu
a|m kestyỻ a|r hoỻ wlat o tan a chledyf.
o|r hyn yd|ỽyf ynheu yn gyndrychaỽl yn|y
gỽynaỽ yn|vaỽr. A|phan adnabu aigolant
yr ymadraỽd arabic a dywaỽt Chyarlys
ryuedu a|oruc a|ỻaỽen uu. o|e vot yn gy+
fyeith ac ef. sarassinyec a ry dysgassei yn+