Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 99v

Ystoria Carolo Magno: Rhamant Otfel

99v

414

heb·y neimus tyỽyssaỽc. eissyoes heb
ef. Pei|dyuynnei Chyarlys y allu y·gyt.
Pa|du|bynnac y kaffei ef Arsi urenhin. Ef
a ymladei ac ef. a|niueroed Chyarlys.
Ry annyaỻus yỽ dy ymadraỽd heb·yr
Otuel a ry ynvut. pan uont y·gyt seith
cant. a seith mil ohonunt yn ỻurygeu
gloywon. ac arỽydon o sirie. a|bot yn gynt
y|diodefyn˄t agheu ygyt. noc y ffoei neb
onadunt y ỽrth y gilyd. a chyt a|hynny
neur deryỽ udunt wneuthur dinas. a
chadarnhau yn|y gylch o geyryd a|chlod+
yeu yrỽg deudỽr. atalie yỽ y enỽ. hyt na
wnaeth duỽ yn|dyn a|aỻei ludyas udunt
vynet y hela ac y pyscotta y maes oho+
naỽ. ac o deuy di. Chyarlys varyflỽyt
yno. ni a adnabydỽn y bydiỽ y bo gord+
erch dec idaỽ. a|phỽy oreu a|dery a chledyf
gloyỽ. Eithyr na dabre di yno gonners
bilein. Kanys kyghor yỽ gennyf ytt war+
chadỽ keyryd paris. rac disgynn na
brein na phiot arnunt. Kanys ny eỻy
vyth mỽy yn ryuel. a cheỽilydyaỽ yn
uaỽr a|oruc Chyarlys. Ac yna y kyvot+
es Rolant yn|y seuyỻ drỽy Jrỻoned ma+
ỽr. a cherdet tri cham parth ac at y sa+
rascin. a dywedut ỽrthaỽ. Gormod
hediỽ yd|ymuellcheeist. ac yd ymhoffe+
ist yg|gỽyd y|ffreinc. a bei na rodỽn na  ̷ ̷+
ỽd ytt. ti a|vydut uarỽ yn|diannot y gen+
nyf. ac o chaf ynneu di myỽn brỽydyr
neu ymlad mi a|rodaf dyrnaỽt ytt a|m
cledyf hyt na hanffo gỽaeth gỽr bonhe+
dic vyth o|th achaỽs. A gỽybydỽn nin+
neu hynny yr aỽr honn heb·yr otuel. ac
auory yd|ỽyf y|th wyssyaỽ y|r ỽeirglaỽd
am na|bo namyn vn ac vn ohonam.
Ac yna y dywaỽt Rolant. gwna dithev
ar dy ffyd y|deuy. ac yna y|rodes y pagan
y|ffyd. a|bit yn|ỻyfỽr kyvadef a|dorro yr
amot hỽnn o·honam. a thorri y yspar+
duneu yn gyvuch a|e sodleu ac na|weler
myỽn ỻys o hynny aỻan. a gỽedy bot
yr amot hỽnnỽ yn honnedic y·rygtunt
y dyỽaỽt Chyarlys ỽrth y sarascin. ar
dy|ffyd o py wlat a pha genedyl pan|he+

415

nỽyt. a|phỽy dy enỽ. ac yna y dyỽaỽt
Otuel. mab ỽyf|i heb ef y galyen vrenhin
gỽr a|ladaỽd o gristonogyon mỽy noc
a|geffy di y|th teyrnas. a|m|kefynderỽ
yỽ Garsi amheraỽdyr. a|m heỽythyr oed
vernagu vrenhin nauarn yr hỽnn a|lad+
aỽd Rolant. ac auory y dialaf ynheu ar+
naỽ ef hynny. Ac yna y dywaỽt Chy+
arlys. ha vn·benn bonhedic digaỽn y ỽyt
a|maỽr a|drueni oed na|fynnut vedyd. 
Chyarlys a|elỽis yna. ar Reinyer was
y ỽely. kymer y gennat honn a dỽc ef
y|dy Ernaỻt vyg|kyueiỻt. a|dyro gann
sỽỻt idaỽ yn|y gyueir e hun. a chann|sỽỻt
yg|kyveir y uarch. ac odyno galỽ ar
hen Reinaỻt o|r dreinỽenn. a gỽaỻter
o liỽns. ac Oger o|denmarc. y chỽytheu
heb ef y gorchymynnaf i wassanaethu
ar y|marchaỽc bonhedic hỽnn. a|e diỽaỻu
o bop peth o|r a|uo reit idaỽ ỽrthaỽ. Ac uelly
y buant hỽy y|nos honno. a thrannoeth
pan oleuhaaỽd y dyd. y kyvodes Chyar+
lys y uynyd ac y peris gyrchu Rolant. ac
yd|aethant y wediaỽ y|r capel. ac abat se+
int omer a|gant efferen udunt. A|r brenhin
a|beris dyuot a|ffiol aryant yn|ỻaỽn o|ba+
rissennot. ac y offrỽm yd|aeth ef. a|r deudec
gogyfurd. a Rolant a|aeth y offrỽm. a|dỽrn+
dal y gledyf. a thrachefyn a|e diỻygỽys
o seith|morc o aryant. A gwedy yr efferen
peri kanu orryeu yr dyd a|ỽnaethant. ac o+
dyna dyuot o|r eglỽys y edrych a|welynt y
sarassin a|dathoed y gyfrỽch a|r brenhin.
Ac yna y deuth otuel racdaỽ yn ryvygus.
ac y|galỽaỽd ar y brenhin. ac y dyỽaỽt yn
valch ỽrthaỽ. Chyarlys heb ef mae ef
Rolant dy nei di. ac a|gery yn|vaỽr. a|r
gỽr y mae hoỻ ymdiret ffreinc yndaỽ.
Mi a|e galỽaf ef yn annudonaỽl. ac a|e hag+
clotuoraf. megys pei darffei ym oruot ar+
naỽ. ony chynneil yr amot a|ỽnaeth a|mi
doe yg|gỽyd yr hoỻ lys a|gỽr a|gỽreic.
Ac ar y geir hỽnnỽ y|deuth Rolant yn gyf+
laỽn o lit. ac y tygỽys. mynn yr ebystyl
heb ef a|diodefassant benyt yr eu harglỽyd
ny pheidỽn. i. hediỽ yr dyn o|r yssyd yn vỽy*.