Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 102v

Ystoria Carolo Magno: Rhamant Otfel

102v

426

rac llaỽ. Ac ỽrth hynny y mae drỽc pa+
llu yr amseroed. A chanys hynny a gyg+
horỽch chỽitheu oll heb y brenhin. yr
vyg karyat ynheu ymbarattoỽch er+
byn daruot mis maỽrth. y gychỽynnu
ar hynt dechreu vis ebriỻ. ac ar hynny
oỻ y trigyassant. Ac yna y peris yr
amheraỽdyr ysgriuennu llythyreu ac
anuon y negessweisson a hỽy dros y
hoỻ amherotraeth. y erchi na thrickye+
i vn marchaỽc. na|phedestyr. na pher+
chen bỽa. nac albrast. ny delhei attaỽ
ef y baris erbyn y|dyd kyntaf o ebrill.
a|r neb ny allei dyuot anuon pedeir kei+
naỽc y seint dionis. A chyt bo hỽyr+
ach y del yr amser. noc yr ym ni yn|y
draethu. eissoes ef a daruu y mis hỽn+
nỽ. a Jonaỽr. a|chwefraỽr. a|maỽrth
a deuth yr amser amysgaỽn gossode+
dic. a|r amheraỽdyr ym|paris. a|e deudec
gogyfurd y·gyt ac ef. Nyt amgen
no Rolant. ac Oliuer y gedymdeith.
ac anseis. A girard. ac eglers. ac es+
tut o legres. a thurpin archescob.
a gerers. ac ertold. ac Otuel. a nei+
mus dywyssaỽc. Ac oger ly danais.
Hỽynt a|dyrchafyssant y ffenestri
uchel. ac odyno ỽynt a|ỽelynt yn|dy+
uot wyr yr almaen. a baiuers. a bori+
ergs. ac angỽeins. A gỽasgỽyn. a
verriuers. a pheittaỽ. A phrouencel.
A bỽrgỽin. A fflandrys. a phuers.
A nordmandi. A|r brytanyeit yn|dyuot
a|e|taryaneu gỽedy y ỻiỽaỽ yn bedỽar
raeneu. ac yn arỽein eu|hemys drythyỻ
yn|eu|deheuoed. ac yn an·haỽd y neb o
hynny o wladoed ymerbynnyeit ac ỽynt
Nyt oed vn marchaỽc o·honunt ny bei pe+
dwar Jsamer idaỽ. val y gellynt o|r bei
reit udunt rac llaỽ wneuthur marcho+
gyon o·nadunt. ac y·dan vynyd y mer+
thyri yd|aethant yn vilyoed y gyfarhos.
A |R dyd kyntaf o ebrill pan oleuha+
ỽys y dyd. y kychỽynnỽys y
brenhin a|e lu o|baris. Ac y
deuthant y seint denis. ac odyno y dech+

427

reuassant eu fford. ac y kymerassant eu
kenyat. ac yr a·daỽssant eu gỽraged. ac
eu tylỽytheu yn ỽylaỽ ac yn emeỻdigaỽ
Garsi. ac y kanyssant ỽynteu eu|kyrnn
A|r saỽl y buassei wreic dec idaỽ eiryoet
neu orderch uonhedic yn mynet yna gyt
a|r brenhin y lỽmbardi. a|r Rolant yn
tywyssaỽc ar y llu o|r blaen. a Neimus
tyỽyssaỽc kadarn y gadỽ yr ol. Nyt e*
edewis Otuel hagen y orderch. namyn
kymryt belisent y·gyt ac ef. ar gefynn
mul o hỽngri oed gynt y rygig noc y ker+
dei yr herỽlog kyntaf ar y|mor. Seith
cant o varỽneit oedynt wyr llys idi. ac
ar y bỽyt a|e diỻat yn ỽastat. a|phop vn
onadunt yn arderchaỽc o aỻu maỽr idaỽ
e hun. a digoni yn|da. a chyt bei hỽy yr
amser udunt hỽy no|r enhyt yd|ym ni
yn traethu hynn hỽynt a adaỽsant fre+
inc. a bỽrgỽin. a mỽngỽi. ac Juori. a
mont fferraỽnt yny welynt atalie y
dinas kadarn y ỻe yd|oed Garsi a|r ge+
nedyl anffydlaỽn y·gyt ac ef. ac yn hyn+
ny ny bu neb a|deruysgei arnunt eu
hynt nac a|e gaỻei pei ys mynnei. ac
ydan vynyd poỽn. ar hyt glan auon
a|elỽit toon y myỽn gỽeirglaỽd y tan+
nyssant eu pebylleu ac y lluestyssant
Ac yno y peris yr amheraỽdyr y|r freinc
orffoỽys ỽythnos o|r|dyd y gilid y vỽrỽ
ỻudet y marchogyon a|e ỻauur y arnunt
ac eỻwg gỽaet y|ỽ meirch. a gỽaret eu
clevyteu a|e medeginyaethu. ac ny adỽ+
ys ef heb gof dim o|e gyfreideu. ef a|be+
ris dyrchauel pont ar yr avon mal y geỻ+
ynt hỽy vynet drỽod pan vynnynt. a phan
delhynt drachefyn dyrchauel y bont rac
dyuot neb o|r paganyeit attunt hỽy. a rỽy+
maỽ y kypleu a|r ystyỻot a|heyrn yn ga+
darn. A|phan oed baraỽt y bont yd aeth+
ant y vỽyta y|ỽ ỻetyeu. Rolant hagen heb
ỽybot y neb eithyr oliuer. ac Oger lyda+
nais. a hỽy yd aethant y wisgaỽ ym·da+
nunt ydan prenn laỽrus. ac odyna y hys+
gynnassant ar|eu|hemys. Ac a gerdassant
drỽy y bont y tu a|r|dinas. y geissaỽ a ym+
wanei