Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 108r

Ystoria Carolo Magno: Rhamant Otfel

108r

448

eureit ef a|rodassei dyrnaỽt y otuel onyt
duỽ a|e dayoni e|hun a|e differassei ual y kym+
heỻei chyarlys yn|drist a|e|hoỻ uarỽnyeit.
nyt areneigỽys Otuel hagen yr hynny. gle+
ỽach oed no|ỻeỽ a|uei yn rỽym naỽ pryt ˄heb vỽyt.
Dodi y daryan a|ỽnaeth ar y benn. a|chlarel
a|e treỽis ual dyn y maes o|e|synnỽyr. ac a
dorres y daryan drỽydi a|r|helym ac a|oed oỻ
hyt y pennỻuruc. a|phei na|bei gadarnhet
hỽnnỽ. nyt amovynnit amdanaỽ yr ymỽan
vyth wedy hynny. Ef a|wasgỽys hagen y
pennluruc yn|gymeint ar y benn. ac y neityỽ+
ys y gwaet trỽy y modrỽyeu y uynyd. ~
Myn vy|ffyd heb·yr otuel ry beỻ y kerdaỽd
y dyrnaỽt hỽnnỽ. a mi a|welaf yr aỽr·honn
na chery ui o|dim. ac myn yr|arglỽydes veir
mi a|e talaf yr un ryỽ uessur o·ny byd mỽy
yn|da. ac onyt ymogely a|vo gỽeỻ. val na
vo medic a|aỻo dy uedigynyaethu. Ac|y+
na Otuel a|litywys a|e|lygeit yn|troi yn|y
benn. ac a|chỽrceus a|dreỽis dyrnaỽt maỽr
arnaỽ. yny dorres yr helym drỽydi a|e hoỻ
arueu. a|e gorff drỽy y gaỻon. a|r cledyf hyt
y cloynneu yn kyffrydyeit yn|y dayar. Y corf
wedy na aỻwys seuyỻ a|dygỽydỽys yn varỽ
y|r ỻaỽr. a|r eneit a aeth dan leuein ac emeỻ+
digaỽ Mahumet y arglỽyd y uffern. Ac otuel
a|dywaỽt uy ỻeỽenyd i beỻach a|gerda a|m
clot. ac o|garyat belisent bydant gỽae hỽy
y paganyeit. ỻawen oed y ffreinc budugola+
ethus am y|gyfranc honno. a thrist dolury+
us oed y|sarassinyeit. A|r chỽedyl hỽnnỽ ar
hynt a|deuth att arsi urenhin yr oruot ar
glarel sarassin a|e|lad. a|ỻidyaỽ a|ỽnaeth
ynteu yna ual na buassei gyn|dristet eiryoet.
a|e gỽynaỽ. Oi|a|glarel heb ef mor drỽc a
beth gennyf|i dy goỻi di. a|r neb a|th ladaỽd
trist a|gallon a|ỽnaeth ef ymi. Oi|alffani
vy merch ny chey vyth y ryỽ garyat hỽnnỽ.
ac ony|s dialaf ynheu ef na chynnellỽch vi o
werth vn bleỽyn. Ac yna kymryt duceloi
y gorn a|ỽnaeth a|e ganu yn|gadarn. a se+
ith mil o|gyrn ereiỻ a|attebassant idaỽ. Ac
ỽrth y kyrn hynny yd|ymgynnuỻỽys ugein
mil o|r paganyeit. ac o|hynny y gỽnaethant
y vydyn vlaen. a|r Jarỻ a|vei yn|ol o hynny

449

ny riuit vyth yn iarll wedy hynny. A
phob un yn|begythyaỽ Chyarlys lỽyt. a|ro+
lant ac oliuer y gedymdeith. ~ ~  
A C yna Chyarlys a|beris y lu ynteu
ymgynnuỻ yghyt. ac ual yd|oed gyf+
rỽys ar|ymladeu ordinhau a gossot
a|ỽnaeth y gadev. ac ugein mil o|wyr a am+
kenit y|uot yn|y leihaf o·nadunt. a Rolant
a|eỻygỽyt yn benn ar|y vlaenhaf. kat gỽyr
freinc niuer a|ymledynt oc eu|bod. ac a|ostyg+
ei y paganyeit ual yr oedynt deilỽg. A gỽe+
dy daruot y|r amheraỽdyr lunyaethu y
niuer. a|phob un o·nadunt yn aruaỽc
val y|deissyuei e|hun. ac ynteu ar gefyn
march uchel ymdeithic. ymgadarnhau
yn|y warthafleu a|ỽnaeth. a galỽ Nainỽ+
nc ac erchi idaỽ dan chwerthin dywyssaỽc
bonhedic heb ef dỽc ym vyg|gwayỽ. a
thi a|ỽnaethost ym gant o|r kyfryỽ wassa+
naeth hỽnnỽ. a minheu a|e talaf ytti
ỽrth dy ewyỻys dy hun. Mi a|rodaf ytt
y march|a|chỽennycheist yr ys|talam. ac
a|th wnaf yn arglỽyd ar seith gasteỻ ky+
uoethaỽc. ac a|e hystynnaf yt y gan y
uanec honn yman. ac yn dyston ytt ar
hynny kymer Gỽmemant Jarỻ. a Rot+
olt o berche. a Geffrei o normandi. ar+
glỽyd heb ynteu a|minneu a|e dygaf ef
ual y|ry* dygyat na choỻych di dim. A|r|fre+
inc yna a gerdassant racdunt yn|y kadeu
ual yr yttoedynt. ac Otuel a aeth y wisgaỽ
arueu o neỽyd ymdanaỽ. a belisent a
beris dỽyn idaỽ helym a|tharyan neỽyd.
a Gerin o seint omyr. a ffromỽnt o arto+
is. a Gỽarin o|r mynyd amlỽc a|aethant
gyt ac ef ỽrth wisgaw ymdanaỽ. Ac ody+
na ef a ysgynnỽys drachefyn. ac a gymyrth
wayỽ ac ystondard amlỽc yn|y laỽ yr ỻaỽ  ̷+
enhau y ffreinc. ac a|erchis y baỽp ganu
eu kyrn. A hỽynteu a|ỽnaethant hynny
yn uchel ac yn|loyỽ. ac a|dechreussant ger+
det parth ac atalie. A|r paganyeit a|beris
y ỻu hỽynteu ymgynnuỻ a|dyuot yn er+
byn y|ffreinc. Ny aỻei neb hagen rif
ar y saỽl oed onadunt. namyn pan vei lei+
haf yd|oedynt cant yn erbyn vn o|r cristo+
nogyon.