Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 108v
Ystoria Carolo Magno: Rhamant Otfel
108v
450
A garsi a beris y ỻu ỽynteu dyrchauel y
hystondard y uynyd. a dywedut a|wnaeth
y paganyeit aỽn y dorri an gỽeỽyr yn|y ta+
ryaneu heb hỽ. ac y ymwan a|hỽy. Ac rac+
du hỽynteu y gweisson yeueinc o freinc
amysgaỽn. a|r saỽl a vynnynt kynnal tir
neu dayar yndi y dalu drostaỽ o|e gỽewyr
a|e klevydeu. ỻyna y gaỻei baỽp ohonunt
dangos y dewred a|e aỻu ar|digoni. a dyw+
edut a|ỽnaethant. ni bieu y maes heb hỽy
ni a|orfydỽn arnunt yn|haỽd. Ac yna y+
chydic kynn ymgyuaruot y marchocka+
ỽys pob rei o·honunt yn|drvt. ac y neiỻtu+
ỽys sarascin o dỽrc y ỽrth y ỻu Marchi+
des y enỽ. ac yd erchis y arsi vrenhin y
uanec ar lad Rolant ohonaỽ ynteu ar y
dyrnaỽt kyntaf. neu Oliuer. neu Otuel.
y kyntaf o·nadunt a|gyfarffei ac ef. ny
cheissei namyn hỽnnỽ. ar gevyn march
purdu yd|oed ac angerd ual y deissyvei y
varchaỽc. ac ynteu yn g˄yỽeir o arueu
maỽr·weirthaỽc a|e gỽnsaỻt yn gynhe+
bic y un ordiuant a|gỽedy|r|gudyaỽ
a|syndal du y hoỻ arueu. ac aligot y
uarch ual na welit dim ohonunt. ffonn
bres oed yn|y laỽ ỽrth y vreich a rodassei
verch corssabres vrenhin o|r dỽyrein idaỽ
y bore y dyd hỽnnỽ dan chỽerthin. ac o ga+
ryat y vorỽyn ynteu a|ymrodes y dra+
gleỽder ac ynni ual y coỻei y eneit kynn
kanu hanner dyd yn|y|dinas. Paladyr
unyaỽn kalet oed yn|y laỽ. a|phenn ỻy+
dan ỻym gloyỽ arnaỽ. ac ystondard odida+
ỽc yn chwythu gan y|gỽynt wedy|r gadarn+
hau a|phedeir|hoel aryant ỽrth y paladyr.
a brathu y uarch ac ysparduneu. a|dyuot
parth ac att y ffreinc a|wnaeth. a galỽ
yn uchel Mae dydi Rolant heb ef. mi a|th
wnaf hediỽ ettwa yn drist Jaỽn. Mi a|ymla+
daf a|thi ual na|bo namyn mi a thi. panyỽ
nyni bieu freinc. a|phanyỽ Garsi a dyly
bot yn vrenhin o·honei ac o|r hoỻ uren+
hined. ac na cheiff Chyarlys dim ohonei
a thitheu dabre y hamdiffynn y|m herbyn
os geỻy. A|Rolant a|gigleu hynny. ac
a symudỽys annỽyt a|ỻiỽ o lit. ac a|dyr+
451
cheuis y wayỽ ar y ysgỽyd. a|e daryan o|r
tu racdaỽ. ac a|urathỽys y varch yn erbyn
y|tỽrc. a|dieu oed yna y bydei ym·gyuaruot
y·rỽg y deu uarchaỽc. y ranneu o bop parth
a|r pleidyeu a|yttoedynt yn kyhỽuan o|r
freinc. Ẏ ỻyfraf o·honunt a|uynnei y uot
o|r blaen yn edrych ar|y gyfranc. ~ ~ ~
M archides yna a|duc ruthur y Rolant
ac a|e|gỽant a gỽayỽ ym|bogel y da+
ryan drỽydi. a thrỽy y hoỻ arueu a|e dillat
a hyt y grys ac yny golles gwarthafyl
y droet deheu idaỽ. A dot* not arnaỽ ynteu
ny thalỽys idaỽ hynny dim. kanys ef a|dor+
res y|wayỽ. a Rolant a|e|gỽant o|e laỽn
nerth oduch y goryf vlaen. ual na thalỽys
idaỽ na|r ffonn a|gaỽssei o garyat na|r
lluruc nac a|ỽisgassei o arueu vn blewyn
Tyỻu cledyr y dỽyvronn a|ỽnaeth y gỽayỽ
ae holldi y gallon yn deu hanner yny dygỽy+
dỽys yn varỽ y|r ỻaỽr. a galỽ ar y lewenyd
yn vchel a|ỽnaeth Rolant. a|dywedut deu
eir ual y clyỽei y paganyeit. Mi a|th|atwa+
enỽn yn hyspys heb ef. ac a|ỽydỽn na chyn+
helit dadleu yn freinc vyth yrot ti. Chyar+
lys a|e|dyly ac ef bieu. a thitheu a|e colleist
hi. Heb·y Moaffle un o|r paganyeit. Myn
Mahumet heb ef ni a|goỻassam hỽnnỽ he+
uyt. ac ef a|m|ỻedir ynneu o·ny|s|dialaf ef.
Ac yna dỽyn ruthur y oliuer a|ỽnaeth Mo+
affle. a|r Jarỻ a urathỽys ffauel y uarch
yn|y erbyn. a|r sarascin a|e gwant. dyrnaỽt
maỽr yny blygỽys a|thorri y daryan. a
chant modrỽy pann vei leihaf o|e luruc deu+
dyblic. a|r|gwaet yn rydec o|e ystlys hyt y
ỻaỽr. Ac eissoes oliuer drỽy dolur a|ỻit
a|e gwant ynteu hyt na thalỽys na|e|daryan
na|e luruc na|e hoỻ arueu y am hynny idaỽ
vn geinaỽc ac yny vu yn varỽ y|r|ỻaỽr. A ga+
lỽ ar y leỽenyd a|ỽnaeth ac erchi y gytuarcho+
gyon rodi dyrnodeu clotuorus o hynny aỻan.
Ac odyna y messurỽys y freinc. a|gỽyr
lamer. a loreges. a|r almaen. a phuer. a
normandi. A ffircs. a flandrys. a berner
y ỻaỽn dyrnodeu ar y|paganyeit. ỻyna yd
oed lewenyd maỽr a|thrabluld* gan y cristo+
nogyon yn gostỽg ystondardeu yr anfyd+
| « p 108r | p 109r » |