Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 117v

Ystoria Carolo Magno: Chronicl Turpin

117v

486

gynnod ef y ar y uarch adan brenn wnibyr
y myỽn|gweirglaỽd dec. a maen marmor
maỽr gỽedy|r gyuodi yn|y|seuyỻ yn ymyl
y prenn. a thynnu y gledyf a|oruc o|e we+
in. Durendard oed y enỽ. sef oed hynny
dyro dyrnaỽt calet. A|dywedut a|oruc
ỽrth y gledyf ual hynn o ymadrodyon da+
greuaỽl. O|r cledyf teccaf a gloyỽaf a
gwedussaf y kyuartalaf y hyt a|e let.
ẏ gwynnaf a theckaf y dỽrn. o asgỽrn
moruil. a|r groes eureit yn|y deckau. ac
aval o|r beril teckaf ar y dỽrn. a|r kanaỽl
eur gwerthuorussaf yndaỽ. A dirgele+
dic enỽ duỽ alpha et Omega. yn|ysgriuenedic
yndaỽ. Ẏ blaen ỻỽydyannussaf a mỽy·af
y glot o nerth dỽywaỽl. Pỽy beỻach a
aruer ohonat. Pỽy a vyd perchennaỽc
arnat ti beỻach. y neb a uo med·yannus
arnat ny orchyuygir byth. ny byd bygỽl
ny dechryn yr ovyn neb. Nyt aryneigya
yr eỻyỻ·gerd. na chythreulyaeth. namyn
gwastat diafydaỽl yd aruer. a|dỽywaỽl
nerth yn damgylchynedic o nerth ac ys+
prydaỽl ganhorthỽy. a thydi y ỻedir y
sarassinyeit ar ny las o·nadunt.  lot*
y duỽ a ardyrcheuy. o|r gyniuer gweith y
dieleist waet an arglỽyd ni Jessu grist.
yn trychu paganyeit ac ideon. a thydi
y teruynir gwirioned a chyuyaỽnder.
a|thydi y trychir aelodeu a ledrattao.
O|r cledyf hawssaf ymdiret yndaỽ. O|r
goreu. O|r ỻymaf o|r cledyfeu. O|r cledyf
ny chahat eiryoet y gyffelyb. ac ny chef+
fir byth. y neb a|th oruc. ny oruc na chynt
na gwedy dy gystal. Nyt aeth yn vyỽ
yd annwaettut arnaỽ yr bychanet y
dyrnaỽt. Os marchaỽc ỻesc o·vynaỽc
neu sarassin neu dyn an·ffydlaỽn a|th|ge+
iff ys maỽr a|dolur yỽ gennyf|i. A|gw+
edy yr ymadraỽd hỽnnỽ rac ofyn|dy·gw+
ydaỽ y|cledyf yn ỻaw sarassinyeit. tara+
ỽ tri dyr·naỽt a|oruc ar y|maen marmor
yny uyd y maen yn|dryỻeu hyt y dayar
yn|diargywed y|r cledyf. Ac yna y rodes
ef lef ar y gorn. y|edrych a|delei neb
attaỽ o|r cristonogyon a|oedynt yn|ỻechv

487

yn|y llỽyneu. neu a|glywei neb o|r a athoe+
dynt y byrth ˄cesar. ual y delynt ỽrth y agheu y
gymryt y uarch a|e|gledyf ac y ymlit y
sarassinyeit. Ac yna y cant yr eliffant
y gorn yn gyn|gadarnet. ac yny hoỻdes
y gorn yn|deu hanner. a|thorri y dỽy wy+
thien waet ynteu. ac ef a|dywedir torri
gieu y mynygỽl idaỽ y·na. A ỻef y corn
a|duc agel o·dyno hyt y|ỻe yd|oed Chyarlys
yg|glynn myeri wyth miỻtir y|wlat yno
y tu a gwasgỽin ỻe yd oed Chyarlys yn
pebyỻyaỽ. ac yn|diannot y mynassei Chyar+
lys ymchoelut o|e nerthu. Nac ef arglỽ+
yd heb˄y|gwenỽlyd kann|oed kyfrin ef am|ageu ro+
lant. Gỽybyd di o|r achaỽs ỻeiaf y kenit
y corn. ac nat reit idaỽ ef ỽrth dy ganhorthỽy
di. namyn hela anniueil gỽyỻt y mae ac
am hynny y cant y corn. ac o|gyghor y brat+
ỽr y tewit yna am rolant. Ac yna y dywa+
naỽ˄d bawtwin y uraỽt at rolant yn|y ỻe yd|o+
ed yn ymgreinyaỽ. ac yn|damunaỽ dyfwr
ac ny|s kauas y|uraỽt idaỽ yn|vn|ỻe. ~ ~ ~ ~
A C yna erchi y uendith a|oruc y vraỽt
ac esgynnu ar y march rac y gaffel
o|sarassinyeit. a mynet hyt y ỻe yd
oed Chyarlys. A|phan aeth Bawtwin ym+
eith. y deuth attaỽ ynteu deodric. a|e gyffes+
su a|e|dysgu y ymeiryaỽl a|duỽ. Ac neur
daroed y Rolant y|dyd hỽnnỽ gymryt corf
y arglwyd. a chyffessu yn|ỻỽyr ỽrth effeire+
it. Kanys hynny oed eu|deuaỽt y|dyd yd
elynt y vrỽydyr kyffessu a|chymryt kym+
mun. ac ymchoelut y wyneb ar y nef a|o+
ruc rolant. a dywedut ual hynn Arglỽyd
grist yr kynnal dy dedyf di a|th gristonoga+
eth y deuthum i o|m gwlat y aỻtuded aghy+
fyeith. a thrỽy dy nerth di a|th|ganhorthỽy
arglỽyd y gorchyfygeis i lawer o|sarassi+
nyeit. ac a|diodeueis anneirif o|dyrnodeu
a bonclusteu a|chỽympeu. a gwelioed. a
cheỻweir. a gwaratwyd. a blinder. ac oer+
uel. a gwres. a newynn. a sychet. a gouut
a phoen. Y titheu arglỽyd y kymynnaf
ynneu vy eneit. val yd ystygeist|i y·rof|i. ac
yr cristonogyon y byt y|th eni o|r wyry veir
a|diodef ar y groc. a|th gladu. a|th varw. a|th