Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 121v

Ystoria Carolo Magno: Chronicl Turpin, Delw'r Byd

121v

502

yg|kedymdeithas eu|gwraged yỻ deu
a|dy·gỽydassant. Alexander a|oresgynnỽys
dar. ac otauius amheraỽdyr a|oruu ar
antwyn. ỽrth hynny nyt gỽedus ac nyt
ỻes bot gỽraged ymplith y ỻuoed yn ev
ỻuesteu. yn|y ỻe y|dylyir diỽreidaỽ godi+
neb. yr honn yssyd lesteir eneit a chorff
Hic iacet turpinus remis metropolitanus.
Corde leoninus fidei non incola minus.
FFlos et honor patrie species pulcherima rerum.
Hoc iacet in tumulo galicana decus mulierum.
Orbis oportunus iudex docius hic unus.
Jn uiris funus non nouit sumere munus.
Consilij nidus et mundi cardo gofridus.
Ethereum fidus aprilis adiuit in idus.
Y * ỻyuyr hỽnn a|elwir ymago mỽn+
di. Sef yỽ hynny delỽ y byt. ka+
nys kedymdeith a|e|gỽnaeth o
arch y ỻaỻ o ffuryfedigaeth y
byt yr hỽnn yssyd ar weith pel gronn
a gỽahannedic o|r|defnydyeu megys
ỽy. Megys y byd y kibynn ygkylch y
gỽynn. A|r|gỽynn ygkylch y melyn.
a|r melyn ygkylch y rith. veỻy megys
y mae y nef megys kibynn ygkylch y
byt. a|r awyr pur yn|y nef mal y gỽynn
yn|y kybynn. a|r aỽyr budur yn|y gloy+
ỽ mal y melyn yn|y gỽynn. a|r dayar
yn|yr aỽyr budur ual y rith yn|y melyn.
Pump creedigaeth a|uu y|r byt. kyn+
taf uu medỽl yr arglỽyd. a|r eil uu gyn+
hebic y honno yn|y defnyd. a|r trydyd
pann ffurfỽyt y byt yn|y dechreu·oed.
Ẏn|y whech diwarnaỽt. Pedweryd pan
wahanỽyt dyn y gan araỻ. a·neueil y
gan aneueil. prenn y gan brenn. pob
vn|o|e ryỽ e hun. Pymhet pan|uynnỽyt
enỽi y byt. Lle y|gelwit y defnyd y gỽ+
naethpỽyt y byt o·honaỽ. Ac y gwnae+
thpỽyt pedwar defnyd corff. ac y|gỽna+
ethpỽyt pob peth gỽedy hynny. Nyt
amgen tan. ac awyr. dỽfyr. a dayar. y
rei a|weda pob un y gilyd. kan yỽ sych

503

y dayar. ac oer y dỽfyr oer y|gỽeda. Dỽfyr
oer yỽ a gỽlyb. yr awyr gỽlyb y gweda.
Tan gỽressaỽc yỽ a|sych. Y|r dayar sych y
gỽeda. O|r rei hynn y dayar kanys try+
maf yssyd issaf. a|r tan kanys ysgaỽnaf
a|gauas y ỻe uchaf yr aỽy|r yn|y perued.
a|r|dỽfyr nessaf y|r dayar y ỻehawyt. ar
y dayar y gỽnaethpỽyt petheu a ymdaant.
y|r|dỽfyr y rei a nofyant. y|r awyr y rei a
ehedant. Y|r tan y rei a|lithrant. Kylch y
dayar a vessurir o gant. a phedwar|ugein
mil o viỻtiroed. a hynny oed deudec a deu+
geint o viỻtiroed deudegweith. a hynny
o berued y byt. y|oganeint a|leheir megys
pỽint ym|perued cỽmpas. ac nyt oes dim
yn|y gynnal namyn kyuoeth duỽ. honno
yn|y chylch ogylch a damgylchyna y
weilgi. a|thrỽydi y|mae y dyfred megys
gỽythi myỽn corf. ac o|r rei hynny yd
ardymherir sychdỽr y dayar ym pop lle.
Ac ỽrth hynny pa le bynnac y cladher
y dayar dỽfyr a geffir. Gỽedy hynny
y rannỽyt y dayar yn pump rann. Y dỽy
eithaf nyt oes dim yndunt rac eu hoer+
uel. A|r honn yssyd yn|y perued ny eiỻ neb
pressỽylaỽ yndi rac y gỽres. kanyt a yr
heul y erni vyth. Y dỽy rann ereiỻ ys+
syd gyuanned. kanys y gỽres odyma a|r
oeruel ody hỽnnt a|e hardymhera. a
rann yssyd gyuanned a|rann y mor yn
deir rann. vn yỽ asia. Yr eil yỽ europa.
Y dryded yỽ affrica. O septemtrione
trỽy y dỽyrein y mae yr asia hyt hanner
dyd. Europpa yssyd o|r gorỻewin hyt
yn septemtrione. affrica o hanner dyd
hyt y|dỽyrein. ac yn|yr ymyl eithaf y|r
asia y mae paradỽys. Ac y|mae moroed
maỽr. a brenhinyaetheu heb neb yn+
dunt. a|phann|aeth dỽfyr diliỽ dros y
byt. nyt aeth yno dim. Ac ny eiỻ neb
vynet yno rac mur tan yssyd yn|y gylch
hyt y nef. Ac yno y|mae prenn. a phỽy
bynnac a ysso o|e ffrỽyth byth y|byd yn
yr oet hỽnnỽ. ac ym paradỽys y mae ffyn+
naỽn a|wahenir yn bedeir auon. A|r a+
uonoed hynny a vydant ym paradỽys.

 

The text Delw'r Byd starts on Column 502 line 19.