Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 122r

Delw'r Byd

122r

504

yn|dragywyd. ac ad|ant yg gwloed* ereill
pell. kanys ffison yr honn a|elwir ganges
yr india o vynyd corahes y daỽ. ac yn|y dỽy+
rein yd|a yn|y mor. Ac yno yr honn a|elwir
nilus gerỻaỽ alans mynyd y kyuyt.
ac yn|y|ỻe yd|a yn|y dayar y kerda yn dir+
gel hyt yn|traeth mor rud. a gỽedy yd
el ygkylch ethiopia gỽlat y bleỽmonye+
it trỽy yr eifft y ỻithyr yn seith le. ac yd|a
yn|y mor maỽr ger ỻaỽ alexandriam.
Tigris ac eufrates. ffynnhonneu o bar+
co. a|chaỽsaco mynyded yn|armenia y
deuant. A|pharth a|hanner ytt gerdant
ac yn|y mor yssyd ym|perued yd|ant.
A gỽedy paradỽys y|mae ỻawer lle dif+
feith rac amryỽ aniueileit a seirff.
O Dyna y mae Jndia. a gauas y
henỽ y gan Jndo avon a|daỽ o vy+
nyd kaỽcas y septriones. a pharth a han+
ner dyd y kerda. ac y|morvd yd|a. ac y
gan Jndia y daỽ indicus mor yn|yr hỽnn
y|mae temperanee ynys. a|deudec dinas
yndi. ac yn|honno y byd deu haf. a|deu
ayaf bop blỽydyn. ac ympob amser y
byd glas. Ac yn|y|mor hỽnnỽ y mae crisa.
argira ynyssed ffrỽythlaỽn o eur ac a+
ryant. ac yn|wastat y blodeuant. ac yno
y|megir dynyon a|liwir o|r ỻiỽ y mynnont
Yno y keffir bideliỽm. a maen o·nichimus.
bideliỽm prenn a gỽynt da gantaỽ. a
ỻiỽ du arnaỽ. kymeint ac oliwyden. O+
nix yssyd a ỻiw ewin dyn arnaỽ. yno y
maent mynyded eur. ac ny eiỻ neb eu|kyr+
chu rac seirff. ac aniueileit ereiỻ. Yn|yr
Jndia y mae mynyd caspius. ac y gan
hỽnnỽ y daỽ kaspiỽm mor. ac y·rỽng
hỽnnỽ a|mor|got a magot y gỽarchaew+
ys alexander maỽr kenedloed kreulaỽn.
Y|rei hynny a ymborthynt ar|gic dynyon
a|chic aniueileit yn amrỽt. Ac yn|yr|india
y|mae pedeir brenhinyaeth. a deugeint o
boploed ỻaỽer. Germanos. Orectas.
Coactras. a choedyd y|rei hynny a|ant
y|r awyr. ac yn|y mynyded y maent pig+
mones dynyon a|deu guput yn eu hyt
A|r rei hynny a ymlad a|grues. y rei a

505

ymdygant yn eu teir blỽyd. ac a hena+
ant yn eu wyth mlỽyd. ac yg|gwlat y
rei hynny y tyf y pybyr gỽynn. ac rac
y tan a ennynher yndaỽ y losgi y pry+
uet a|r seirf. yna y|duant y pybyr. Y+
no y maent heuyt macrobios. dyny+
on a deudec cuffut yn eu|hyt. a|rei hynny
a ymladant a griffes. y|r rei y mae ud+
unt kyrff llewot. ac ewined. ac adaned
eryrot. Yno y mae agrectas. a bargi+
uonas y rei a|ant yn|y tan oc eu bod yr
karyat y rei ereill. Ereiỻ yssyd yno
a|ladant eu rieni pan henhaont. a gỽ+
neuthur gỽled oc eu kic. ac enwir y
barnant ar ny wnel ueỻy. Yno y mae
ereiỻ a yssant pysgaỽt amrỽt. ac a
y·vant heli. ac yno y maent aghyg+
hylyeu rei tebic y dynyon. Ereill te+
bic y anniueileit gỽyỻt. Rei a|uyd
udunt wynebeu eu traet tra|e|kefyn.
ac ỽyth troet a|vyd udunt. ac ewined
crỽnn. a|chrỽyn aniueileit udunt yn
wisc. ac ual ki y kyuarthant. Ac yno
y mae gỽraged a|esgorant meibon
ỻỽyt. a duon uydant yn hen. a|hỽy y
bydant yn|vyỽ no nini. Ereiỻ a|ys+
sant eu plant pumweith. ac ny byd+
ant vyỽ namyn seith mlyned. Ereiỻ
yssyd yno vn ỻygeidaỽt*. yno y|mae
arismabi. a|c·iclopes a whethroet udunt.
ac ar|eu hun troet kynt no|r gỽynt y
kerdant. A|phan eistedhont nyt reit
udunt wasgaỽt. namyn drychauel
gwadneu eu traet vch eu|penn.
Ereiỻ yssyd yno heb penn. ae eu|ỻyge+
it yn eu hysgỽydeu. a|deu tỽỻ yn eu dỽy+
vronn yn|trỽyn a geneu. a|bleỽ ysgry+
grybul arnunt. Ac ereill yssyd ger
ỻaỽ ffynnaỽn ges auon. ac nyt oes
ymborth udunt. namyn gỽyn ryỽ a+
valeu. a|r fford y kerdont y dygant
yr aualeu. Ac yno y|mae aniueil a|el  ̷+
wir Cencrocrata. a chorff assen idaỽ.
a|chlunyeu karỽ a|e dỽy·vron. a chor+
gen ỻeỽ. a|thraet march. a chorn
maỽr fforchaỽc. a|chilyeu y eneu hyt
y deuglust.