Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 123v

Delw'r Byd

123v

510

yn|honno y maent amryuael vynyded.
Ac y|mae tanais auon a|gafas y henỽ
y gan tanaus vrenhin. ac yssyd o|r
mor maỽr hyt yg|kaer teodosiỽm. a|ta+
nai avon. hyt yn|tanubiỽm avon arall
y|mae sithia leihaf. ac yn honno y|mae
yr|almaen. a dathia. a|gothia gỽlado+
ed ereiỻ. O danubius hyt ym mynyd
mynneu y mae germania ỻe amlaf po+
bloed. Yn honno y mae seusia brenhi+
nyaeth. ac almania. ac yn|honno y
mae danabius auon o|r dayar. a|thru+
gein prif auon a a idi. ac yn seith ab*
yd|aa ym mor ynys pont. Ac yn|honno
y|mae tiringa. Odyna saxsonia. Ac
y·rỽng y mor a|r gorỻewin y mae al+
mania. ac yn honno y mae dania. a
norweia. ygkylch danibiỽm a·von par+
th a|r dỽyrein hyt y mor perued y mae
messia. Odyna y|mae panonia. a uul+
gania. Ac odyna y mae tracia a|enỽ+
it y gan athiras uab Japheth. ac yn
honno eỽrỽm a·von a chaer Constinapo+
li a|wnaeth Constantinus vrenhin. ac
o vor groec y mae groec hyt y deheu.
Ac yn|honno y|mae daluatica. ac epitus
gỽlat a enwit y gan pyrr uab achel
Yn honno y mae ffynnaỽn a ffagleu
yndi a|diffodir. ac yndi eilweith yd en+
nynnir. Ac yno y|mae canonia dinas
a|wnaeth elenus braỽt ector. ac o ga+
ryat caonius y vraỽt y gelwis caonia.
ac yno y mae Molosiam dinas a|wna+
eth Molosus uab pyrr. Ac yno y|mae
Binanas a|wnaeth kathinus uab age+
nor. Yno y|mae thesalia y gan thelasus
vrenhin. ac yno y|mae Cedonia. ac
emathia. ac acia. ac ornitus. arthadia.
ac yn honno y mae albestian maen
gỽedy yd ennynher vnweith. ny eỻir
byth y diffodi. Odyna y mae panno+
nia. Odyna hystrya. a|chyn|no groec
vaỽr a|elwit yr eidal. A honno yssyd
o vynyd mynneu hyt ym|mor groec.
Ac yn|honno y|mae rufein a|ennwit y
gan romulus urenhin. yn Jtalia y

511

mae gwlat a|elwir tuscia. Ac yno y
mae campania ac ampulia. ac vmbria
gỽlat a|diegis rac dỽfyr diliỽ. ac yno y
mae etrusia. ac elongabria rac hyt
barueu y gỽyr. Ac yn|yr eidal y mae pon+
dus avon. ac y|mae venetica. a gallia re+
mis o alpes yd a parth a|r|gorllewin
gan ystlys y mor. ac yno y mae agalli+
ca. bellica a|daỽ o vynyd Jouis parth
a|r dỽyrein hyt y mor brytaen. ac yn
honno y mae ffreinc a|enwit y gan ffr+
anckus vrenhin. gỽr a|deuth o tro y+
gyt ac eneas ysgỽydwyn. O honno
parth a|r|dỽyrein y mae Jspania. ac ibe+
ria. ac esperia. Ac yn honno y mae se+
ith|cantref. Daraconia. Karthago. Lu+
citania. Gallicia. Betica. Tignitania.
gyfarwyneb a|r yspaen. parth a|r gor+
llewin ynyssed yssyd yn|y|mor. Bryta+
en. lloegyr. Jwerdon. Thanatos. a phrid
y wlat honno a|lad anatred. Scothia
Tilie. a gwyd y wlat honno ny byry+
ant eu deil vyth. ac yndi y byd chwe
mis yn|dyd yn|wastat. a chwech ere+
iỻ y nos. a thu hỽnt y honno nyt|oes
dim namyn mor diffeith.  ~ ~ ~
Y R affrica a|gauas y henỽ y gan
a·ffer vn o|lin affraham. Ac yn+
di y mae libia. A honno a|daỽ o vy+
nyd cathabohomon hyt y mor silenor.
Odyna serenaica gỽlat a phump|di+
nas yndi. Brenice. arsione. Tolomai+
de. apollonia. Brenee. Odyna y mae
gỽlat. a|thri dinas yndi. adromeus
A basantiỽm. Odyna Zensis. Ac yn
honno y|mae kartago vaỽr. Ac artada
dinas a|distrywys gỽyr rufein. ac a|w+
naethpỽyt yn|y ỻe gỽedy hynny. Genti+
lia. a nirmidia. ac yn honno y gỽledych+
wys yn gurta. Ac yn honno y|mae dinas
ypone yn|y ỻe y bu aỽstin yn escob. O+
dyna y mae maỽritanya. Ac yno y mae
stipeis. a sesariensis. O hynny parth
a|hanner dyd y mae ethiopia. Ac yn hon+
no y|mae kaer saba. a mynyded garga+
ra. ac yn|yr rei hynny y mae ffynnaỽn