Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 174r

Breuddwyd Macsen, Cyfranc Lludd a Llefelys

174r

705

myn y wyr ynys prydein. Ac yna yd agoret pyrth
kaer ruuein. ac yd eistedwys yr amheraỽdyr yn|y
gadeir. Ac y|gỽedwys idaỽ paỽb o|wyr ruuein.
Ac yna y|dywaỽt yr amheraỽdyr ỽrth gynan ac
adeon. Ha|wyrda heb ef cỽbyl a|geueis i o|m am+
herodraeth. a|r ỻu hỽnn mi a|e rodaf y chỽytheu
y oresgyn y|gyueir y mynnoch ar y byt. ac y+
na y kerdassant ỽynteu ac y goresgynnassant
gỽledyd a chestyỻ a|dinassoed. ac y ỻadassant
eu|gỽyr oỻ. ac y|gadassant y gỽraged yn vyỽ.
Ac ueỻy y|buant yny yttoed y gỽeisson ieueinc
a|dathoed y·gyt ac ỽynt yn wyr ỻwydon. rac
hyt y buassynt yn|y goresgyn hỽnnỽ. Ac yna y
dywaỽt kynan ỽrth adeon y vraỽt. Beth a vyn+
ny di heb ef ae trigyaỽ yn|y wlat honn. ae my+
net y|r wlat yd hanvyt o·honei. Sef y|kauas
yn|y gyghor mynet y wlat a|ỻawer y·gyt ac
ef. Ac yno y trigywys kynan a|r rann araỻ
gyt ac ef y pressỽylaỽ. Ac y kaỽssant yn|eu
kyghor ỻad tauodeu y gỽraged. rac ỻygru
eu|hieith. ac o|achaỽs tewi o|r gỽraged ac
eu|hieith. y|gelỽit gwyr ỻydaỽ brytaen. ac
odyna y|doeth yn vynych o ynys prydein
ac ettwa y|daỽ yr ieith honno. a|r chwedyl
honn a|elwir. breudỽyt maxen wledic am+
heraỽdyr ruuein. ac yman y mae teruyn ar+
naỽ. ~ ~ ~ ~
*ỻyma gyfranc ỻud a ỻeuelis.
Y |r beli maỽr uab manogan y bu tri meib.
ỻud. a chasswaỻaỽn. a nynnyaỽ. a herỽ+
yd y|kyuarwydyt pedweryd mab idaỽ
uu ỻeuelys. a|gỽedy marỽ beli a|dygỽydaỽ te+
yrnas ynys prydein yn|ỻaỽ ỻud. y uab yr hynaf.
a|e ỻywyaỽ o|lud hi yn ỻỽydyannus. ef a|atnewyd+
wys muroed ỻundein. o anriuedic tyroed a|e
damgylchynỽys. a|gỽedy hynny a|orchymynnỽ+
ys y|r kiwtawtwyr adeilat tei yndi megys na
bei yn|y|teyrnassoed. tei k·yfurd ac a|uei yndi.
Ac ygyt a|hynny ymladwr da oed. a|hael ac
ehalaeth y rodei vỽyt a|diaỽt y baỽb o|r a|e keis+
sei. a|chyt bei lawer o geyryd a|dinassoed idaỽ
honn a garei ef yn vỽy no|r vn. ac yn|honno
y pressỽylei y rann vỽyhaf o|r vlỽydyn. ac ỽrth
hynny y|gelwit hi kaer lud. ac o|r|diwed kaer
lundein. A|gỽedy dyuot estraỽn genedyl idi.
y|gelwit hi lundein. neu|ynteu lỽndrys.

706

Mỽyhaf o|e vrodyr y karei lud y|ỻeuelys. ka+
nys gỽr prud a|doeth oed. A gỽedy clybot ry
uarỽ brenhin heb adaỽ etiued idaỽ namyn vn
uerch. ac adaỽ y kyuoeth yn ỻaỽ honno. ef a
doeth att lud y vraỽt y|erchi kyghor a nerth
idaỽ. ac nyt yn vỽyhaf yr ỻes idaỽ|ef. namyn
yr keissaỽ achwanegu enryded ac vrdas a|thei+
lyngdaỽt y eu|kenedyl o|gaỻei vynet y|teyrnas
ffreinc y erchi y uorỽyn|honno yn wreic idaỽ.
Ac yn|y|ỻe y vraỽt a|gysynnyaỽd ac ef. ac a|uu
da gantaỽ y gyghor ar hynny. Ac yn|y ỻe para+
toi ỻongeu ac eu ỻanỽ o varchogyon arvaỽc
a|chychwyn parth a ffreinc. ac yn|y ỻe gỽedy
eu|disgynnu. anuon kenadeu a|orugant y
uenegi y|wyrda freinc ystyr y neges y dothoed
o|e|cheissaỽ. ac o gyt·gyghor gỽyrda freinc a|e
thywyssogyon y rodet y uorwyn y|leuelys a
choron y deyrnas ygyt a|hi. A|gỽedy hynny ef
a|lywyaỽd y gyuoeth yn|prud ac yn|doeth. ac yn
detwyd hyt tra|barhaaỽd y oes. A|gỽedy ỻith+
raỽ talym o amser. teir gormes a|dygỽydwys
yn ynys prydein. ar|ny|welsei neb o|r ynyssed
gynt eu|kyfryỽ. Kyntaf o·nadunt oed ryỽ ge+
nedyl a|doeth a|elwit y coranneit. a chymeint
oed eu|gỽybot ac nat oed ymadraỽd dros wyneb
yr ynys yr isset y dywettit o|r kyuarffei y gỽynt
ac ef ny|s gỽypynt. ac ỽrth hynny ny eỻit drỽc
udunt. Yr eil or·mes oed. diaspat a|dodit pob nos
kalan mei. vch bob aelỽyt yn ynys prydein. a|honno
a|aei trỽy gaỻonneu y|dynyon. ac a|e hof·nockaei
yn|gymeint ac y coỻei y|gỽyr eu|ỻiỽ ac eu|nerth.
a|r gỽraged eu|beichogyeu. a|r meibon a|r merchet
a|goỻynt eu synhỽyreu. a|r hoỻ aniueileit a|r|gỽyd
a|r dayar. a|r dyfred a|e·dewit yn diffrỽyth. 
Tryded ormes oed yr meint uei y|darmerth a|r
arlỽy. a|barattoit yn|ỻyssoed y brenhin. kyt bei ar+
lỽy vlỽydyn o vỽyt a|diaỽt. ny cheffit vyth dim o+
honaỽ. namyn a|treulit yr vn nos gyntaf. a|r|dỽy
ormes ereiỻ nyt oed neb a|wyppei pa ystyr oed ud+
dunt. Ac ỽrth hynny mỽy gobeith oed kaffel gỽa+
ret o|r|gyntaf. noc oed o|r eil neu o|r dryded. ac|ỽrth
hynny ỻud vrenhin a|gymerth pryder maỽr a
goual yndaỽ. kany wydyat pa|fford y kaffei waret
rac y gormesseu hynny. a|galỽ attaỽ a|oruc hoỻ
wyrda y|gyuoeth. a gouyn kyghor udunt pa|beth
a|wnelynt yn erbyn y gormessoed hynny. ac o|gyf+

 

The text Cyfranc Lludd a Llefelys starts on Column 705 line 28.