Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 174v

Cyfranc Lludd a Llefelys

174v

707

fred gyghor y wyrda. ỻud uab beli a|aeth att
leuelis y vraỽt brenhin freinc. kanys gỽr
maỽr y|gygor a|doeth oed hỽnnỽ y geissaỽ kyg+
hor y gantaỽ. ac yna parattoi ỻyghes a|w+
naethant. a hynny yn|dirgel ac yn|distaỽ. rac
gỽybot o|r genedyl honno ystyr y neges. nac
o neb dy·eithyr y brenhin a|e gyghorwyr.
A|gỽedy eu|bot yn baraỽt ỽynt a aethant yn
eu|ỻyghes. ỻud ac a|ethole* y·gyt ac ef. a|de  ̷+
chreu rỽygaỽ y moroed parth a freinc. a|gỽe+
dy dyuot y chwedleu hynny att leuelis. kany
wydyat achaỽs ỻyghes y vraỽt. y doeth ynteu
o|r|parth araỻ yn|y erbyn ef. a|ỻynghes gan+
taỽ diruaỽr y meint. a|gỽedy gỽelet o|lud
hynny. ef a|edewis y hoỻ longeu ar y|weilgi
aỻan dy·eithyr vn ỻong. ac yn yr vn honno
y doeth yn|erbyn y vraỽt. Ynteu y myỽn vn
ỻong araỻ a|doeth yn erbyn y vraỽt. a gỽedy
eu|dyuot ygyt pob un o·nadunt a aeth dỽylaỽ
mynỽgyl y gilyd. ac o vraỽdoryaỽl garyat pob
vn a|ressawaỽd y gilyd o·nadunt. A gỽedy me+
negi o|lud y vraỽt ystyr y neges. ỻeuelis a|dy+
waỽt y gỽydyat e|hun ystyr y|dyuodyat y|r
gỽladoed hynny. Ac odyna y kymerassant
kyt·gyghor y ymdidan am|eu negesseu yn
amgen no|hynny. megys nat elei y gỽynt
am|eu|hymadraỽd. rac gỽybot o|r corannyeit a
dywettynt. Ac yna y peris ỻeuelis gỽneuthur
corn hir o euyd. a|thrỽy y corn hỽnnỽ ymdywe+
dut. a|phỽy ymadraỽd bynnac a|dywettei yr vn
onadunt ỽrth y gilyd. trỽy y corn. ny|dodei ar yr
vn onadunt. namyn ymadraỽd go atcas gỽrth+
ỽyneb. a gỽed* gỽelet o|leuelis hynny a|bot y
kythreul yn eu|ỻesteiryaỽ. ac yn teruyscu trỽy
y corn. y peris ynteu dodi gỽin yn|y corn a|e olchi.
a thrỽy rinnwed y gỽin gyrru y kythreul o|r corn.
A|gỽedy bot eu|bot eu hymadraỽd yn|dilesteir.
y dywaỽt ỻeuelis ỽrth y vraỽt y rodei idaỽ ryỽ
bryuet. a|gadu rei o·nadunt yn vyỽ y hiliaỽ. rac
ofyn dyuot eilweith o damwein y ryỽ ormes
honno. a|chymryt ereiỻ o|r pryuet a|e briwaỽ
ymplith dỽuyr. ac ef a|gadarnhaei bot yn|da
hynny y distriỽ kenedyl y coranyeit. Nyt amgen
gỽedy y delei a·dref y deyrnas. dyuynnu yr hoỻ
bobyl ygyt y genedyl ef. a|chenedyl y coranyeit
y|r vn|dadleu. ar|uedỽl gỽneuthur tag˄neued y·ryg+

708

tunt. A phan|vei baỽp o·nadunt y·gyt. Kymryt
y dỽuyr rinwedaỽl hỽnnỽ. a|e vỽrỽ a*|paỽb yn gyf+
redin. Ac ef a|gadarnhaei y gỽennỽynei y|dỽfyr
hỽnnỽ genedyl y corannyeit. ac na|ladei. ac
nat eidigauei neb o|e genedyl e|hun. Yr eil ormes
heb ef yssyd y|th gyuoeth di. dreic yỽ honno.
a|dreic estraỽn genedyl araỻ yssyd yn ymlad a
hi. ac yn keissaỽ y goresgynn. ac ỽrth hynny
heb y|dyt ych dreic chỽi diaspat engiryaỽl.
Ac ual hynny y geỻy kaffel gỽybot hynny.
Gwedy delych atref. par uessuraỽ yr ynys o|e
hyt a|e ỻet. ac yn|y ỻe y keffych di y|pỽnt perued
yn iaỽn. par gladu y ỻe hỽnnỽ. ac odyna par
dodi kerỽyneit o|r med goreu a|aỻer y wneuthur
y myỽn y clad hỽnnỽ. a|ỻenn o pali ar wyneb y
gerwyn. ac odyna y|th person dy hunan. byd
yn gỽylaỽ. ac yna ti a|wely y dreigeu yn ymlad
yn rith aruthter aniueileit. ac o|r|diwed yd|ant
yn rith dreigeu yn|yr awyr. ac yn diwethaf oỻ
gỽedy darffo udunt o engiryaỽl a|girat ymlad
vlinaỽ ỽynt a syrthant yn rith deu barcheỻ hyt
ar y|ỻenn. ac a sudant gantunt y ỻenn. ac a|e
tynnant hyt yg|gỽaelaỽt y gerwyn. ac a|yvant
y med yn gỽbyl. ac a|gyscant gỽedy hynny. Ac
yna yn|y ỻe plycca ditheu y ỻenn yn|eu kylch
ỽynteu. ac yn|y ỻe|kadarnhaf a geffych y|th gyfo+
eth y myỽn kist uaen clad ỽynt. a chud y myỽn
y daear. a hyt tra vont hỽy yn|y ỻe kadarn hỽnnỽ
ny daỽ gormes y ynys prydein o|le araỻ. achaỽs
y tryded ormes yỽ heb ef. Gỽr ỻeturithaỽc
kadarn yssyd yn|dỽyn dy vỽyt a|th|lyn a|th|dar+
merth. a|hỽnnỽ teỽ yỽ y hut a|e leturith a|beir
y baỽp kyscu. Ac ỽrth hynny y mae reit y tith  ̷+
eu y|th persson dy hun gỽylaỽ dy|wledeu a|th
arỽyleu*. ac rac goruot o|e gyscu ef arnat. bit
gerỽynet o dỽfyr oer geyr dy laỽ. a|phan|vo kys+
gu yn treissaỽ arnat. dos y myỽn y gerwyn.
ac yna yd ymchoeles ỻud dracheuyn y|wlat.
ac yn|diannot y dyuynnỽys attaỽ paỽb yn|ỻỽyr
o|e genedyl ef. ac o|r coranneit. ac megys y
dysgaỽd ỻeuelis idaỽ. briwaỽ y pryuet a|oruc
ymplith y|dỽfyr. a|bỽrỽ hỽnnỽ yn|gyffredin ar
baỽp. ac yn diannot y diffeithaỽd hoỻ giwtaỽt
y coranneit ueỻy heb echrys ar neb o|r brytan+
yeit. ac ympenn yspeit gỽedy hynny. ỻud a
beris messuraỽ yr ynys ar y|hyt ac ar y|ỻet.