Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 180r

Yr ail gainc

180r

728

llawen heb ef. Ef a|doeth y|r tir. a llawen uuỽyt
ỽrthaỽ. a|dygyuor maỽr a vu yn|y llys y nos honno
yrỽng y niueroed ef a|niueroed y llys. Yn|y lle
drannoeth kymryt kyngor. Sef a|gahat yn|y
kynghor hỽnnỽ rodi branwen y uatholỽch.
a honno oed dryded prif rieni yn yr ynys honn.
teckaf morỽyn yn|y byt oed. a|gỽneuthur oet
yn|aberffraỽ y gyscu genthi. ac odyno y gychỽ+
ynnu. ac y|kychỽynnassant y|niueroed hynny
parth ac ac* aberffraỽ. Matholỽch a|e niueroed
yn|y ỻongeu. bendigeituran a|e niueroed ynteu
ar tir yny doethant hyt yn aberffraỽ. Yn aber+
ffraỽ dechreu y|wled ac eisted. Sef ual yd eisted+
assant. brenhin ynys y kedyrn. a manaỽydan
uab ỻyr o|r neillparth. a matholỽch o|r parth
araỻ. a brannwen uerch lyr gyt ac ynteu. Nyt
y|myỽn ty yd oedynt namyn y myỽn paỻeu. nyt
eyngassei vendigeituran eiryoet myỽn ty.
a|r|gyuedach a|dechreuassant. Dilit y|gyuedach
a|ỽnaethant. ac ymdidan. A|phan|welssant
bot yn|weỻ udunt kymrut hun no dilit kyued+
ach y|gyscu yd|aethant. A|r nos honno y kyscỽ+
ys matholỽch a|brannỽen y·gyt. a thrannoeth
kyuodi a|orugant paỽb o|niuer y|ỻys. a|r|sỽyd+
wyr a|dechreuassant ym·aruar am rannyat
y meirch a|r gỽeisson. ac eu rannu a|ỽnaeth+
ant ympob kyueir hyt y mor. ac ar hynny
dydgỽeith nachaf efnyssyn gỽr an·hagneued+
us a|dywedassam ni uchot yn|dywannu y letty
meirch matholỽch. a gofyn a|ỽnaeth pioed
y meirch. Meirch matholỽch brenhin iwerdon
yỽ y|rei hynn heb ỽy. Beth a|wnant hỽy yma
heb ef. Yma y mae brenhin iwerdon. ac yr gys+
cỽys gan|vrannwen dy|whaer. a|e ueirch yỽ
y rei hynn. ae ueỻy y gỽnaethant ỽy am vorỽ+
yn kystal a|honno. ac yn|chỽaer y minneu. y
rodi heb vyg|kennyat i. ny eỻynt ỽy tremic
vỽy arnaf i no hỽnnỽ heb ef. ac yn hynny
gỽan y·dan y meirch. a|thorri y gỽefleu ỽrth
y danned udunt a|r clusteu ỽrth y penneu. a|r
raỽn ỽrth y keuyn. ar* ny chaei graf ar yr am+
ranneu. y ỻadei ỽrth yr ascỽrn. a gỽneuthur
an·furyf ar y|meirch ueỻy. hyt nat oed rym
a|eỻit a|r meirch. Y chỽedyl a|doeth att uatho+
lỽch. Sef ual y|doeth. dywedut anffuruaỽ y
veirch ac eu|ỻygru hyt nat oed un mỽynant

729

a ellit o·honunt. Je arglỽyd heb·yr vn dy warad+
wydaỽ a|ỽnaethpỽyt. a hynny a uynnir y wneu+
thur ytti. Dioer eres yỽ gennyf os vyg gỽara+
dwydaỽ a vynnynt. rodi morỽyn gystal kyuurd
kyn annỽylet gan y chenedyl ac a rodyssant
ym. arglỽyd heb un araỻ ti a wely dangos mae
ef. Ac nyt oes itt a|wnelych namyn kyrchu dy
longeu. ac ar hynny arouun y|longeu a|wna+
eth ef. Y chỽedyl a|doeth at vendigeituran bot
matholỽch yn|adaỽ y|ỻys heb ovyn kenyat. a
chennadeu a aeth y ouyn idaỽ paham oed hynny.
Sef kennadeu a aeth. Jdic uab anaraỽc. ac eue+
yd hir y gỽyr hynny a|e gordiwedaỽd ac a ovynnas+
sant idaỽ pa|darpar oed yr eidaỽ. a pha achaỽs
yd oed yn mynet ymeith. Dioer heb ynteu
pei ys|gỽypỽn ny doỽn yma. Cỽbyl waratỽyd
a|geueis. ac ny|duc neb kyrch waeth noc a|du+
gum i yma. a ryuedaỽt ry|gynneryỽ* a|mi.
Beth yỽ hynny heb ỽynt. Rodi brannwen uerch
lyr ym yn tryded prif rieni yr ynys honn. Ac
yn uerch y vrenhin ynys y|kedyrn a|chyscu
genthi. a gỽedy hynny vyg|gỽaradỽydaw.
a ryued oed gennyf nat kynn rodi morỽyn
gystal a|honno ym y gỽneit y gỽaratwyd a|ỽ+
nelit ym. Dioer arglỽyd nyt o|uod y neb a
vedei y|ỻys heb ỽynt na neb o|e gyghor y gỽnae+
thpỽyt y gỽaratwyd hỽnnỽ ytti. a chyt bo gỽa+
ratwyd gennyt ti hynny. mỽy yỽ gan uendi+
geituran. no chennyt ti y tremic hỽnnỽ a|r
gỽare. Je heb ef mi a|tebygaf. ac eissoes ny
eiỻ ef vy niwaratwydaỽ i o|hynny. Y gỽyr
hynny a|ymchoelassant a|r atteb hwnnỽ parth
a|r ỻe yd|oed vendigeituran. a menegi idaỽ
yr atteb a|rodassei uatholỽch. Je heb ynteu
nyt oes ymwaret o|e vynet ef yn|anygneuedus
ac ny|s gadỽn. Je arglỽyd heb ỽy anuon ettwa
gennadeu yn|y|ol. anuonaf heb ef. kyuodỽch
vanaỽydan uab ỻyr. ac eueyd hir. ac unic
gleỽ yscỽyd. ac eỽch yn|y|ol heb ef a menegỽch
idaỽ. ef a|geiff march iach am bop un o|r a|ly+
grỽyt. Ac ygyt a|hynny ef a|geiff yn|wynab*+
warth idaỽ ỻatheu aryant a|uo kyvref a chy+
hyt ac ef e|hun. a chlaỽr eur kyflet a|e wyneb.
A menegỽch idaỽ py ryỽ ỽr a|wnaeth hynny.
a phanyỽ o|m anuod inneu y gỽnaethpỽyt
hynny. ac y mae braỽt un uam a|mi a|wnaeth
[ hynny.