Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 182v

Yr ail gainc, Y drydedd gainc

182v

738

ac ny|welei neb ef yn|llad y gỽyr. namyn y cledyf.
Ny mynnei gasswaỻaỽn y|lad ynteu y nei uab
y geuynderỽ oed. a hỽnnỽ uu y trydyd dyn a
tor·res y gaỻon o ˄aniuygyet. Penndaran|dyuet
a|oed yn|was ieuanc gyt a|r seithwyr a|diheng+
is y|r coet heb ỽynt. Ac yna y kyrchassant
ỽynteu hardlech ac y dechreuassant eisted.
ac y dechreuwyt ymdiỽaỻu o vỽyt a|ỻynn. ac
y dechreuassant ỽynteu vỽytta ac yuet. Dy+
uot tri ederyn a|dechreu canu udunt ryỽ gerd.
ac oc a|glyỽssynt o gerd. diuỽyn oed pob un
y ỽrthi hi. a pheỻ dremynt oed udunt eu gỽe+
let uch penn y weilgi aỻan. a|chyn amlycket
oed udunt ỽy a|chyn|bydynt gyt ac ỽy. ac
ar|hynny o ginyaỽ y buant seith mlyned.
Ac ympenn y|seithuet ulỽydyn y kychỽyn+
nassant parth a gỽalas ym penuro. ac|yno
yd oed udunt ỻe tec brenhineid uch benn y
weilgi. ac y neuad uaỽr a|oed yno udunt. ac
y|r neuad y kyrchyssant. a deu|drỽs a|oed yn a+
goret. a|r trydyd drỽs yn|gayat yr hỽm* tu a
chernyỽ. Weldi racco heb·y manaỽydan y
drỽs ny|dylyỽn ni y agori. A|r nos honno y
buant yno yn|diwaỻ. ac yn|digrif gantunt.
Ac yr a|welsynt o vỽyt yn|y gỽyd. ac yr a|glywys*
e|hun. ny doey y gof udunt hỽy dim. nac o
hynny nac o alar yn|y byt. Ac yno y|treulyssant
y pedwar ugeint mlyned hyt na wybuant hỽy
eiryoet. dỽyn yspeit digrifach na hyfrydach
no honno. Nyt oed annesmỽythach nac ad+
nabot o vn ar y|gilyd ˄y|uot yn hynny o amser no
phan doethant yno. Nyt oed annessmỽythach
gantunt ỽynteu gytuot y|penn yna. no phann
uuassei vendigeituran yn|vyỽ gyt ac ỽynt.
Ac o achaỽs y pedwar ugeint mlyned hynny
y gelỽit. Yspydaỽt urdaỽl benn yspydaỽt
vrannỽen a matholỽch oed yr honn yd aethpỽ+
yt y iwerdon. Sef a|ỽnaeth heilyn uab gw+
ynn dydgỽeith. Meuyl ar uy|maraf|i heb ef
onyt agoraf y|drỽs. y wybot ae|gỽir a|dywe+
dir am hynny. agori y drỽs a|ỽnaeth. ac
edrych ar gernyỽ. ac ar aber henuelen.
a phan edrychỽys yd oed yn gyn|hyspysset gan+
thunt y geniuer coỻet a|goỻassynt eiryoet.
a|r geniuer car a|chedymdeith a goỻassynt.
a|r geniuer drỽc a|dathoed udunt a chyt bei

739

yna y kyuarffei ac ỽynt. Ac yn bennaf am|eu
harglỽyd. Ac o|r gyuaỽr honno ny allyssant ỽy
orfowys. namyn kychỽynnu a|r penn parth
a|ỻundein. Pa hyt bynnac y bydynt ar y|fford
ỽynt a|doethant hyt yn ỻundein. ac a|gladas+
sant y penn yn|y gwynurynn. a hỽnnỽ uu
y trydyd matcud pan cudywyt. a|r trydyd
anuat datcud pan|datcudywyt. Kany doey or+
mes byth drỽy vor y|r ynys honn tra|uei y
penn yn|y cud hỽnnỽ. a hynny a|dyweit y kyf+
arwydyt eu kyfranc hỽy. y gỽyr a gychwynnỽ+
ys o iwerdon yỽ hỽnnỽ. Yn iwerdon nyt edeỽ+
it|dyn byỽ namyn pump gỽraged beichaỽc y
myỽn gogof yn diffeithỽch iwerdon. a|r pump
gỽraged hynny yn|yr un kyfnot a|anet udunt
pump|meib. A|r pump meib hynny a|uagassant
hyt pan uuant weisson maỽr. ac yny uedyly+
assant am|wraged. Ac yny uu damunet gan+
tunt eu kaffael. ac yna kyscu pob un laỽ heb
laỽ gan uam y gilyd. a|gỽledychu y wlat a|e
chyuannhedu. a|e rannu y·ryngtunt eỻ pump.
Ac o achaỽs y rannyat hỽnnỽ y gelỽir ettwa
pump rann Jwerdon. ac edrych y wlat a|w+
naethant ford y buassei yr aeruaeu. a|chael
eur ac aryant yny yttoedynt yn gyuoethaỽc.
a|ỻyna ual y teruyna y geinc honn o|r mab+
inogi. o achaỽs paluaỽt branỽen. yr|honn a
vu tryded anuat paluaỽt yn|yr ynys honn.
ac o achaỽs yspadaỽt bran pan aeth niuer deg
wlat a seith ugeint y iwerdon y|dial paluaỽt
branỽen. ac am y ginyaỽ yn|hardlech seith
mlyned. Ac am ganyat adar riannon. ac ar
yspydaỽt benn pedwar ugeint mlyned. ~
*llyma y dryded geinc o|r mabinogi
G wedy|daruot y|r seithwyr a|dywedassam
ni uchot cladu penn bendigeituran
yn|y gỽynvryn yn llundein. a|e wyneb ar|freinc.
edrych a|ỽnaeth manaỽydan ar y|dref yn|ỻun+
dein ac ar y gedymdeithon a dodi ucheneit
uaỽr. a chymryt diruaỽr alar a|hiraeth yn+
daỽ. Oi a|duỽ hoỻgyuoethawc gỽae|ui heb ef.
nyt oes neb heb le idaỽ heno namyn mi. ar+
glỽyd heb·y pryderi. na uit gyn|drymhet gen+
hyt a|hynny. dy geuynderỽ yssyd urenhin
yn ynys y kedyrn. a chyn gỽnel gameu it heb
ef. ny buost ti haỽlỽr tir a dayar eiryoet. try+

 

The text Y drydedd gainc starts on Column 739 line 34.