Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 236r
Ansoddau'r Trwnc
236r
948
ar neiỻtu. ef a|wybyd pa un vỽyhaf o|r gỽlybyreu
hynn a ragorho. ae y ffleuma. ae y colera. ae y
sanguis. ae y melancoli. A reit yỽ kynnuỻaỽ
yr vrin y myỽn ỻestyr gỽydyr. a|e adu y orffowys
hyt yr eil|aỽr. Ac yna ỽrth paladyr yr heul y edrych
a|e uarnu herỽyd yr arwydon a dywetpỽyt uchot.
O byd du yr urin. reit yỽ purhau y|dyn hỽnnỽ
drỽy yr ethrylith·yr goreu a aỻer. ac aruer yn
vynych o enneint. ac oleỽ. Ac eilweith edrych
y trỽnc. Ac o byd tebic y saffrỽn ac na loewo.
gỽybyd di bot heint gỽyỽ yn|y|dyn. gỽedy ry
ueithryn o wres a sychdỽr. O byd cul y dyn
a|e welet yn gỽanhau. a bot gỽythi agoret
ỻaỽn neu yn gochyon. A|r trỽnc yn un ỻiỽ a si+
nopyl. o|r sanguis y mae y defnyd. Ac o|r geỻyg
waet ar y vreich asseu idaỽ. ef a|geiff waret
heb olud. O byd tew y trỽnc a|bras a choch
iaỽn. heb loewi ym|paladyr yr heul. ac yn
tebic y|waet. nychdaỽt a|gỽander corff a|arden+
gys. a|hynny drỽy ormod cryt. O byd gỽas+
garaỽc y|trỽnc. Kryt yn hir amser a|arỽydoc+
kaa. O byd coch y trỽnc. neu debic y vrỽns+
tan. a|e|welet yn symudaỽ yn uynych. kryt
enbyt yỽ. O byd nywlaỽc y trỽnc a|gỽyrd.
Os ar|dechreu heint uyd hynny. ney ympenn
y|deu·dyd gỽedy del gỽaret. a|e welet yn dewach
dewach. Diogel yỽ y byd marỽ. Os mỽyvỽy
a uyd yr arỽydon. heb dewhau. hir heint uyd.
O|r byd wybren ar wyneb y trwnc. Heint
rac ỻaỽ a arỽydockaa. O byd kethin y
trỽnkc. yn|yr heint gỽres. a thywyỻu. Do+
lur penn ac ysgỽydeu. a|gỽanhau y glywet
a arwydockaa. Ac ony daỽ gỽaret idaỽ ar
ben y seithuet dyd. marỽ uyd. O byd tebic
y trỽnc y|oleỽ yn|yr heint gỽres. hynny ar+
wydokaa agheu neu gyndared. neu idwn.
Ac o|symut yn ebrỽyd. cornỽyt ar yr emen ̷ ̷+
nyd a dengys y|uot. O byd deuaỽt gantaỽ uot
yn tanỻyt y liỽ a|dolur pan bisser. Hynny
a|uenyc na|thaỽd yndaỽ y|bỽyt a|r|diaỽt. a re+
it yỽ rac hynny aruer o|vỽydeu medal.
949
O byd du neu goch. a bot megys rudyon
yn|y gỽaelaỽt. a|r chwyssigen yn dygỽydaỽ.
a dolur yn yr arenneu. a dolur yn pissaỽ.
Perigyl uyd y dyn hỽnnỽ. O byd pissaỽ
mynych a hynny bop y·chydic maen tosted
a|arwydockaa. O byd glaswyn trỽnc yn yr
heint gỽres. neu ewynaỽc neu goch. a dy+
uot gỽaet o|e dỽy ffroen. perigyl maỽr vyd
y hỽnnỽ. Dynyon y bo gỽann y|hauu o|r
byd gỽynn eu trỽnc. gỽaeỽ rac ỻaỽ a|uenic.
Ac o|symut yn|y|dydyeu hynny. cornỽyt a uenic.
Yn yr heint gỽres o|r byd ỻiỽ colera ar·naỽ.
a|e uot yn dew a nywlen wenn arnaỽ. a rud+
yon gỽynnyon arnaỽ yn nofyaỽ. Hir nych+
daỽt a|uenic. Yn|yr heint gỽres. o|ffissir yn
vỽy noc y gnottaei. ac na bo da y|liỽ. a|symut
yn|da. perigyl a uenyc yn|gyndrychaỽl.
Ony byd da y|trỽnc pan bisser. a|symudaỽ
ohonaỽ ar liỽ un iach. Hynny a dengys
kuryaỽ o|r dyn rac ỻaỽ a|darymret. Yn|yr
heint gỽres os dyn a|wna trỽnc da digaỽn.
a|bogelyn gỽynn yndaỽ. ac na|leihao y
cryt. perigyl vyd. O byd dyfyrỻyt ynteu
mỽy uyd y cryt. Ac ny byd perigyl idaỽ.
O byd tywyỻ y trỽnc yn|yr heint gỽres.
a thrỽbyl heb loewhau. ef a trossir yn gryt
y pedwaryd dyd neu y trydyd. O byd coch
ynteu a|ỻawer o wadaỽt yndaỽ. hynny
a|dengys y cryt. Os ỻiỽ dỽfyr a uyd arnaỽ.
trymach uyd y cryt ac ny byd perigyl.
Trwnc yr heint gỽres; o byd temigyaỽdyr.
a halaỽc a|ỻỽch yndaỽ megys gỽadaỽt a
nywlen ar y wneb*. hir nychdaỽt a|dengys.
Trwnc y cryt a uo gwadaỽt tywodlyt yndaỽ.
a megys gỽaetlyt o|vyỽn. drỽc y|ỽrth yr ar+
renneu a uenic hỽnnỽ. O byd ewyngant
ar drỽnc megys bogelynneu ar dỽfyr. ac
na|synnyo ef yna dolur o|r byt. hynny a den+
gys cleuyt rac|ỻaỽ. Os y bore y byd y
trỽnc yn wynn. a gỽedy hynny yn goch.
da yỽ. a|diliffrans y gorff a uenic. Os coch
| « p 235v | p 236v » |