Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 245v

Delw'r Byd

245v

986

Kyntaf teyrnas o·honei y tu a|r gogled y mae
mynyded ris. ac auon tanais a gauas y
henw o danaẏ urenhin. O tanais auon y
mae tithia issaf. a gerda parth a|r|deheu
hyt yn|auon danubii. Yno y mae y|kymydeu
hynn. alania. dascia. gothia. O auon da+
nubi hyt yn alpes y mae germania uchaf.
a|gauas y henỽ o|dyuyat y|bobyl. kyfarwynep
a|r gorỻewin. reno auon a|e theruyna. y tu
a|r|gogled auon albia a|e|teruyna. Yno y
mae brenhinyaeth sueuia. o vn enỽ a|e bren+
hin a|elwit sueuus. Yno y mae yr almaen.
arecia. Yno y kyuyt danubius auon o|r dayar.
ac y honno y daỽ tri ugeint. ac yn seith aber
y gỽahanant y gyrchu mor ynys pont.
Yno y mae narcus. a banaza. yn honno y
mae ratispona. Yno y mae ffreinc dỽyreiny+
aỽl. ac yn nessaf y honno turnica. Odyna
Saxonia. O albia y mae germania issaf. ar|y
tu a|r|gogled. Y mor a|gae arnei. Yno y|mae
denmarc. a ỻychlyn ygkylch auon danubi.
kyuarwyneb a|r dỽyrein hyt ym mor gro+
ec y mae messia. Odyna pannonia. a
uulgaria. o·dyna tracia. o* chorstinobyl.
a gauas y henỽ y gan constantinus amher+
aỽdyr. Yn|y mor perued y mae groec. a|ga+
uas y henỽ o enỽ y brenhin. a|chynt y ge+
lwit tethim. a thu a|r deheu yn|y mor maỽr
y teruynir. Yno y mae prouins dalmacia
o enỽ y dinas a|elwit damacia. Yno y|mae
ypirus a|ennwit y gan pyrr uab achel.
Yno y mae aconia o enỽ y dinas a adeilassei
helenus uab ector. ac o|garyat caon y uraỽt
y dodes arnaỽ caonia. Yno y mae molosia
o un enỽ a|r|dinas a|adeilỽys molosus uab
pyrr yd ennỽit y wlat. Yno y mae ellaida
a|ennỽit y gan ellada vrenhin mab deucalion.
Honno yỽ accita y gan acti urenhin.
Yno y|mae dinas athenas a|adeilwys
cẏcrop vrenhin. Yno y mae boecia a|ennỽ+
it y|gan yr ych. kanys yno y|doeth cathmus

987

vab agenor. ac y kauas ych. ac yd aberthỽys
hỽnnỽ y|r dỽyweu. ac yd adeilwys thebas. ac
y hennwis boethiam. a|r vn|ỻe|hỽnnỽ a|elw+
it aonia o|r ffynnaỽn aon a gyssegrỽyt o
weneu. Yno y mae gỽlat penelopensis
a|ennwit y gan penelope vrenhin. ac o|r|di+
nas a|oed un enỽ ac ef. Yno y mae thesalia
o enỽ y brenhin. Yno y mae macedonia.
ac emachia. yn|y ỻe y mae mynyd olẏmphus.
yssyd uch no|r wybyr. Yno y mae corinthia.
ac archadia. a cẏconia. Odyna y mae
pannonia issaf. Odyna gỽlat yr eidal
a|elwit groec uaỽr gynt. o·dyna y|dodes sadỽrn
arnei saturnia. Odyna yn|y|diwed adan
italus brenhin siclorỽm yd ennỽit hi yn eidal.
Honno a|gerda o vynyd mynneu hyt y mor
maỽr. Yn honno y mae ruuein a|adeilỽys
romulus. ac a|e henwis o|e enỽ e|hun. Padus
ac eridanus auonoed yr eidal. a doant o vy+
nyded apenn y uenecia odyna. Yn|yr eidal y
mae gỽlat tỽscan. yno y mae campania. ac
yno y mae y pỽyl. a honno a|elwit imbria a|daỽ
ffrỽyth arnei teirgỽeith yn|y ulỽydyn. Yno
y mae y tuscia. a|longobardia. o hyt eu baruev.
y gelwir ueỻy. a|r hen dinassoed maỽr a|enỽit
herỽyd eu ffuruf. ac eu hansaỽd. Odyna ru+
uein a|ennwit o ffuryf ỻeỽ kanys megys brenhin yỽ.
ar yr anniueileit. val hynny y mae pennaf
ruuein. Brondusiỽn yssyd ar|ffuryf carỽ.
Cartago yssyd ar|ffuryf ych. Tro. ar osged
march. Remis auon a|daỽ o vynneu. ac a
gerda yn erbyn y gogled y|r mor. Odyna y
mae gallia. honno a gerda o vynyd iubiter.
ac yn erbyn y gogled y uor brytaen y teruyna.
Honn a elwyt ffreinc o enỽ ffranckus vren+
hin. pan doeth hỽnnỽ gyt ac eneas o tro yd
adeilỽys ger ỻaỽ renỽm. a ffreinc a dodes ar+
nei. O honn y tu a|r gorỻeỽin y mae ffreinc
liỽn. a honno heuyt a elwir comacta. Odyna
y·rỽng rodỽm a|liger y mae gỽasgỽin. ody+
na y mae yr yspaen. Honno a gerda hyt y|mor
[ y gorỻewin.