Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 25r

Brut y Brenhinoedd

25r

97

maes uryen. Ac yna y bu vrỽydyr y·rydunt
ac y goruu eudaf ac y kauas y uudugolya+
eth. ac yn|yd oedynt vriỽedic a ỻadedic y
ỽyr. ffo a|oruc trahaearn y logeu. ac y+
na drỽy voraỽl hynt yd|aeth hyt yr al+
ban. a dechreu anreithaỽ y gỽladoed ac
eu ỻosgi. a ỻad bileinỻu. a phan gygleu
eudaf hynny. Sef a|oruc ynteu yr eilỽeith
kynuỻaỽ ỻu a|mynet yn y ol ynteu hyt
yr alban. ac yn|y wlat a|elỽir westymar+
lỽnt rodi brỽydyr y drahearn. ac eissoes
kilyaỽ o|r vrỽydyr a|oruc eudaf heb uudu+
golyaeth. Sef a|ỽnaeth trahaearn yna
erlit eudaf o le y le ar hyt ynys prydein.
yny duc y arnaỽ y dinassoed a|r keyryd a|r
kestyỻ a|r gỽladoed a|choron y deyrnas.
a gỽedy digyfoethi eudaf yd|aeth ef hyt
yn ỻychlyn. ac eissoes tra yttoed ef ar y
dehol hỽnnỽ. Sef a|oruc adaỽ gan y gedym+
deithon a|e|gereint ỻauuryaỽ y geissaỽ diua
trahaearn. a sef a|ỽnaeth cradaỽc Jarỻ
y kasteỻ kadarn. kanys mỽyaf o|r byt y
karei ef eudaf. Mal yd|oed drahaearn yn
mynet diỽarnaỽt o lundein. Sef a|ỽnaeth
y iarỻ hỽnnỽ ar y ganuet marchaỽc ỻechu
y myỽn glyn coedaỽt* y ford y deuei traha+
earn. ac yn|y ỻe hỽnnỽ ymplith y gyt var+
chogyon y ỻas trahaearn. a phan gigle+
u eudaf hynny ymhoelut a|ỽnaeth drache+
fyn hyt yn ynys brydein. a gỽasgaru y
rufeinỽyr o·heni. a gỽisgaỽ e hun cor+
on y deyrnas. ac ar uyrder ym·gyuoeth+
ogi a|oruc o eur ac aryant a chyuoeth
hyt nat oed haỽd kaffel neb a uei arnaỽ
y o·fyn na|e eryneic. ac o hynny aỻan y
kynheỻis eu·daf ynys brydein. hyt yr
amser y buant gracian a|valaỽn yn
amherodron yn rufein. ~ ~ ~ ~ ~
A c ygkylch diỽed y oes ymgyghor
a|ỽnaeth eudaf a|e wyrda pa|ỽed yd
adaỽei y gyuoeth gỽedy ef. ka+
nyt oed etiued idaỽ namyn vn verch.
A rei a|gyghorei idaỽ rodi yun verch y
vn o dylyedogyon rufein a|e deyrnas gen+
ti mal y geỻit kynal yr ynys yn gadarn
ac yn dagnefedus rac ỻaỽ. Ac ereiỻ a|gyg+

98

horei Jdaỽ rodi y v·erch y vrenhin o ỽ+
lat araỻ. a|digaỽn o eur ac aryant
genti. a rodi y gyuoeth oỻ gỽedy
ynteu y gynan Meiradaỽc nei y eu+
daf. ac eissoes y kyghores karadaỽc
iarỻ kernyỽ y|r|brenhin gỽahaỽd ataỽ
Maxen wledic a rodi idaỽ y verch a|r
kyuoeth gỽedy ef genti. ac o hynny
y tybygei ef caffel tra·gyỽydaỽl hedỽch
kanys mab oed vaxen y lyỽelyn eỽyth+
yr elen luydaỽc Megys y dyỽespỽyt uchot
y uynet o|r ynys hon y·gyt a chustenin
uab elen. a mam vaxen a|hanoed o dy+
lyedogyon rufein. ac yno y ganydoed
ynteu. ac ar vyrder o vrenhinaỽl ge+
nedyl o|vam a|that y hanoed. a chynhyr+
vu y ỻys yn vaỽr a|ỽnaeth kynan mei+
radaỽc nei y brenhin o achaỽs rodi o|r
iarỻ y kyghor hỽnnỽ y|r brenhin kanys
y vryt ef a|e vedỽl a|oed ar y vrenhinyaeth
ac irỻaỽn yd|edeỽis y ỻys. ac yna eisso+
es sef a|ỽnaeth karadaỽc Jarỻ kernyỽ
anuon meuruc y vab hyt yn rufein y
venegi hynny y vaxen. Sef y kyfryỽ
ỽr oed ueuruc. Gỽas maỽr tec teledyỽ
clotuaỽr o deỽred a|haelder. a|phy beth byn+
nac a|dyỽ·etei ar y dauaỽt ef a|e kadarn+
haei o|e weithret a|e arueu. a gỽedy dar+
uot meuruc rac bron Maxen. Kymere+
dic vu gantaỽ ef veuruc ymlaen paỽb
yn enrydedus. Ac yn|yr amser hỽnnỽ
terfysc a ryvel maỽr oed rỽg maxen
a|deu amheraỽdyr ereiỻ odyno. Graci  ̷+
an a valaỽn y vrodur e|hun. kanys y
rei hynny a ry daroed udunt gỽrthlad
Maxen o|r dryded ran o|r amherodraeth
a hynny oed ỽrthrỽm gantaỽ ynteu. a
gỽedy gỽelet o|veuruc vaxen yn gyỽar  ̷+
sagedic y gan yr amherodron. Sef y dyỽ+
aỽt Meuruc ỽrthaỽ yr ymadraỽd hỽnn
Maxen heb ef pa achaỽs y diodefy di dy
dremygu ual hynn. a ford y titheu y ym  ̷+
ỽaret. Dabre y ynys brydein a chymer
coron y deyrnas a|e brenhiniaeth. Kanys
eudaf vrenhin yssyd hen. ac nyt oes
dim a|damunho namyn kaffel dylyedaỽc