Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

LlGC Llsgr. Peniarth 5 (Llyfr Gwyn Rhydderch, rhan 1) – tudalen 2v

Delw'r Byd

2v

A Chron yw a Nilus auon yssyd yn y chylch. A chan mil o drefi yssyd yndunt. Ny byd noc wybyr na
glaw yndi byth namyn o| r auon honno yd ardymherir. Yndi y mae Thabeida dinas a oruc
Tabas vab Agenor pan doeth y| r Eifft. Ef a oruc dinas arall yn Ymoesia ac yn honno y bu
Manicus yn arglwyd. Ac yndi y mae diffeith mawr yn y lle y bu veneich gynt. Cambries vre+
nhin yr Eifft a diuawys y dinas a wnnaeth ac a| e gelwis Babilon a phen lle yw hwnnw yn y wlat.
Ac yno y goruc Alexander dinas a elwir Alexandriam. O| r gwladoed vchot hyt y gorllewin y mae
y gwladoed hynn. Mons Caucasus o uor Caspius yn y dwyrein trwy y gorllewin hyt wawr·did
hayach. Ac yn honno y mae Amazones gwraged a ymladant mal gwyr. Ac y·gyt ac wynt
y mae Massegete a Cholsi a Sarmate. Ac yno y mae Braccria ac Hircanys. Ac yn honno y
maent adar a leithrant ev danned hyt y nos. Ac y mae Sithia ac Hynia a their kenedyl a dev+
geint yssyd yndunt. Ac wedy hynny y mae Albania y lle y genir pawb a| e wallt yn wyn. Ac
y·gyt a honno y mae Armenya ac yn honno y mae mynyd Arath ar yr hwn y gorffwysswys
arch Noe gwedy diliw. A| e ved a welir yno etwa. Nessaf y honno yw Libia ac yn honno y mae Ca+
podocia: ac yn honno y bydant gyueb y kessyc o| r gwynt. Ac ny byd eu hepil namyn teir bly+
ned. Gwedy hynny y mae Groec Vechan a mor hayach yn y chylch. Ac yn honno y mae dinas a oruc
Amazones. Ac yn honno y gorffwysswys Ieuan Veddydwr. Kyntaf rann o Roec Vechan yw Biti+
nia a gwedy hynny Berica odena Ynigdara. Bitonia a enwit y gan Bitonus vrenhin. Bitonia
Tro Vechan yw ac yn honno y mae Symina dinas a oruc Theseus. Yn honno nessaf y mae Galath+
ia a gauas y henw y gan Galex vrenhin Ffreinc y rei a duc Bitinus vrenin gantaw yn borth ydaw ac
gwedy goreskyn y wlat vdunt. Ac wedy hynny Frigia. A wedy hynny Dardania. Ac yn honno
y mae dinas vn enw a hi e| hvn. Ac yno y mae Tro a enwit y gan Troius vrenin; ac Ylion a enwit
y gan Ilius vrenin. A muroed honno a elwit Pergama. Ac wedy y mae Licaonia ac Acaria yn lle
i daw Erinus avon glotuawr a graean eur yndi. Odyna y mae Libia. Odyna y mae Ysauria. Odyna
Silisia dinas vn enw a| r wlat a wnaeth Calix ab Egtawr. Ac yno y mae mynyd Alba a mynyd Tarw.
Ac yn honno y mae Tharsus dinas a wnaeth Perseus yn atlam y Bawl ebostol. Odyna Licia a Persidia a
Phampilia. Ac odyno y mae gwlat a llawer o boploed yndi. Ac yno y bv Ovyd a Chlemens yn all+
tut. Europa gwlat a gauas y henw y gan Europus vrenin. Ac yn honno y maent Ryphei
mynyded ac y mae Thanais avon a gauas y henw y gan Thanais vrenin a Chorsicca yssyd o| r
Mor Mawr hyt yn Theodosia. O Tanay auon hyt yn Danubium auon arall y mae Sithia Leiaf.
Ac yn honno y mae Ytalia a Dacia a Gotia gwladoed ereill. O Danumbium avon hyt y|mynyd Myn+
ev y mae Germania Vawr y lle amlaf y bobyl. Yn honno y mae Suesia brenhinaeth ac Almonia.
Ac yn honno y mae Danubius auon o| r dayar a thrugein prif auon a a yndi ac yn seith aber
yd a y|mor Ynys Pont. Ac yn honno y mae Ffreinc ac y|nessaf ydi y mae Tiringa a wedy hynny
y mae Saxonia. Ac yrwg y mor a| r gorllewin y mae Almania. Ac yn honno y mae Dania ac Ar+
menia. Yg| kylch Danubium auon parth a dwyrein hyt y Mor Perued y mae Messia. Odyna y mae Pan+
onnia Mvlgauia. Odyna y mae Tracia a enwit y gan Tiras vab Yaet. Ac yn honno y mae Ebrwm
avon a Chaer Constantinobyl a wnaeth Constantinus vrenhin. Ac o Vor Groec y mae Groec hyt
y dehev. Ac yn honno y mae Dalmatia ac Ephytus a enwit y gan Pyrr vab Achel. Yn honno y mae
ffynnawn a ffagleu yndi o diffodir ac yndi eilweith yd ennynnir. Ac yno y mae Caonia dinas a adeil+
wys Elenus vrawt Hector ac o garyat Caonis y vrawt y gelwis Caoniam. Ac yno y mae Molosiam
o un enw a dinas Molosus vab Pyrr. Ac yno y mae Alida ac Arthner a honno yw Iewn Roec.
Ac yno y mae dinas a elwir Athenas a wnnaeth Cicrops vrenin. Ac yn honno y mae Boecia
a enwit y gan Cathmus ab Agenor. Yno y mae Thessaula y gan Thessaulus vrenin. Yno y mae
Cedonia ac Emathia ac Acia a Chomitus ac Arcaada. Ac yno y mae albestim maen gwedy yd
ennynher vnweith ny ellir byth y diffodi. Odyna y mae Pannonia ac Ystria. A chynn no Groec
Vawr a elwit yr Eidal. A honno yssyd o vynnyd Mynnev hyt y|mor Groec. Ac yn honno y mae