Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 249v

Brut y Saeson

249v

1002

nordhỽmbyrlont. a gỽedy marỽ hỽnnỽ. ef
a|darestyngaỽd y hoỻ gyuoeth idaỽ e|hun.
a|chwaer araỻ idaỽ hild oed y henỽ. dirua+
ỽr y thegỽch. a gymerth hu urenhin ffre+
inc yn wreic idaỽ. hỽnnỽ a|oruv ar wyr
denmarc a|r gỽydyl a|r ysgottyeit. Hỽnnỽ
a deholes Jdwal vrenhin kymry. a chus+
tennin vrenhin ysgotlont oc eu teyrnas+
soed. Chwe blyned ar|hugeint a naỽ
cant oed oet crist yna. a|gỽedy hynny ef
a|e gadaỽd ỽynt y wledychu drach eu kefyn.
ac a|dywaỽt mae mỽy ogonyant oed w+
neuthur brenhin no bot yn vrenhin.
Damchwein oed uot hen uanachlaỽc
yn|ỻoegyr ny|s teckaei yn|y oes ef. Ac ar
ny|s anrydedaỽd ef o adeilyadeu ac anre+
ithyeu ac adurn tec. Ef a|dyrchafaỽd
mab y gustennin vrenhin ysgotlont
o|r bedydlestyr. ac a|e dalyaỽd ỽrth vedyd
yn|arwyd tangnefed y·ryngthunt. Ef
a vynnassei rei ac elret o winsestyr yn
dywyssaỽc arnadunt y daỻu ef. Ac yna
y dalpỽyt elret. ac yd anuonet y ruue+
in ỽrth y amdiffyn drỽy geyr bronn y
pab. A gỽedy tyngu ohonaỽ geyr bronn
aỻaỽr bedyr. ef a digwydaỽd y|r ỻaỽr. ac
y·rỽng dỽylaỽ y weissyon y ducpỽyt
ef. a|r|dryded nos y bu uarỽ. a|r edylstan
hỽnnỽ a|wledychaỽd vn vlỽydyn ar
bymthec. ac a|gladwyt y|malmesburi.
D eu·geint mlyned a naỽ cant oed
oet crist. pan wledychaỽd edmỽnt
uab edylstan. hỽnnỽ a|gyuoethoges glas+
gỽin. o anreithyeu diruaỽr ac enryded. ac
a gadarnhaỽd y rod drỽy lythyr eureit.
yn|y amser ef y dechreuaỽd dỽnstan gos+
sot grwndwal eglỽysseu. ac adeilyat gỽ+
assanaethtei duỽ. a chynnuỻaỽ kovennoed
o veneich. ac ef a vu gyntaf abat ar+
nadunt. Ac o|e gynnuỻeitua ef yd etho+
les ỻiaỽs o esgyb ac abadeu yn eu kylch
ogylch.

1003

Ef a|diwreidyaỽd o|e deyrnas yn gỽbyl.
gwyr denmarc a normanyeit. a phaỽp
o wyr dieithyr. ac idaỽ y ganet deu uab
edwin ac edgar. Ef a|diuethaỽd neb
vn herỽr a|elwit leoff. Hỽnnỽ wedy y
chwechet vlỽydyn o deyrnas y brenhin a
doeth y blith kyfedachwyr y brenhin. duỽ
gỽyl seint aỽstin archescob. a|r brenhin
a|e ruthraỽd. ac a|e byryaỽd y|r ỻaỽr. ac a|e
kyfarsanghaỽd yn gadarn. a|r herỽr yn
dirgeledic a|dynnaỽd allys. ac a vratha+
ỽd y brenhin dan benn y vronn yny
vu varỽ. a|chasteỻwyr y brenhin a|e dry+
ỻassant ynteu. yn dryỻeu man oỻ. A|gỽe+
dy y rei o|r kasteỻwyr diwed y brenhin.
y gỽelas dỽnstan drỽy groessanaỽl nei+
dyeu. a cheỻweiryeu kythreulic. ac ynteu
yn|y ỻe a|ysgynnaỽd ar y varch. ac a vryssy+
aỽd parth a|r ỻys. ac am hanner y fford
y kyfaruu gennat ac ef. yn menegi idaỽ
gỽbyl o|r gyfranc. Y brenhin hỽnnỽ a wle+
dychaỽd chwe blyned a hanner. ac a
gladwyt yng|glasgỽin. a|r dref y bu uarỽ
ef yndi. a rodet yn alussen drostaỽ. 
S Eith mlyned a|deugeint a naỽ cant
oed oet crist. pan wledychaỽd edryt
y vraỽt ef. Hỽnnỽ a vu sant gỽar. ef a
orchyvygaỽd nordhymbyrlont. ac ysgot+
lont. ac a ossodes irricius yn vrenhin
yn ysgotlont. Yn|yr amser hỽnnỽ y blo+
deuaỽd dỽnstan. a|e weithredoed a|geir
yn ysgriuenedic. Naỽ mlyned a hanner
y gỽledychaỽd. ac yng|kaer wynt y cla+
dwyt. A gỽedy clybot o dỽnstan ry
glefychu y brenhin yng|kaer wynt. de+
chreu bryssyaỽ a|oruc ef parth ac yno.
Ac val y byd wedy kymryt y hynt. ef a
glywei lef yỽch y benn yn dywedut. yn
aỽr y kysgaỽd edryt vrenhin yn|yr ar+
glwyd. ac yn yr aỽr y kigleu ef y|ỻef.
taraỽ y varch a|oruc yny vu varỽ.