Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 253r

Brut y Saeson

253r

1016

gwreic ỻywelyn uab Jorwerth tywyssaỽc
kymry. Yr henri hỽnnỽ a|oresgynnaỽd
Jwerdon. ac yn|y amser ef y gwahardwyt
ỻoegyr y|gan innocens bap. am nat er+
bynnei ef stephan archescob keint gỽedy
y ethol a|e gadarnhau yn gyfreithawl. ac
y bu anuundeb y·ryngthaỽ a gỽyrda ỻoe+
gyr. Ac y|doeth lowys y mab hynaf y phy+
lip vrenhin ffreinc y loegyr. ac y rodet idaỽ
ỻundein a|ỻaỽer o gestyỻ. Oet yr ar+
glwyd oed vn vlỽydyn ar|bymthec a deu
cant a mil. Y Jeuan hỽnnỽ a wledychaỽd
drỽy diruaỽr deruysc. vn vlỽydyn ar bym+
thec a|phum mis. a phedwar niwarnaỽt.
Ac yng|kaer wyrangon y cladwyt. ~ ~ ~
U N vlỽydyn ar|bymthec a deucant
a|mil oed oet crist pan goronhaỽyt
henri y vab ef yn|y naỽ mlỽyd. o arch walo+
lygat gỽr santeid a|garei hedỽch oed hỽn+
nỽ. y vlỽydyn rac wyneb y bu y vrỽydyr
yn|lincol y·rỽng y|saesson a|r ffreinc. Ac y
goruuwyt y ffreinc. ac y delit ỻawer oc
eu barỽneit. ac yn|y mor y|delit y|ỻu a
dathoed yn|borth y|r ffreinc. ac y gỽnaeth
lowys hedỽch a ỻoegyr. ac yd aeth y ffreinc.
a|henri a|priodes elianor verch iarỻ pro+
uỽns. ac y ganet idaỽ o·honei mab a|elwit
edwart. Oet yr arglỽyd oed yna vn ulỽ+
ydyn ar|bymthec ar|hugeint. a deucant a
mil. a|hỽnnỽ a vu vyỽ ỽyth mlyned a
thrugeint. a gỽedy hynny y ganet idaỽ
edmỽnt a vu iarỻ lincestyr. a|pherỽr. a
lancastyr. a merch a|elwit margaret.
a|roet yn wreic y alexander brenhin pry+
dein. a|hỽnnỽ a|wrhaaỽd y henri vrenhin.
y bymthecuet vlwydyn ar|hugeint o|e
deyrnas. Yn|y amser ef y bu ryuel y·rỽng
y saesson a|r kymry. ac y diffeithaỽd
kymry oỻ hyt yng|kaer ỻeon. ac y
gỽahodet simỽnt mỽnfort y loegyr. ac
heb gadỽ cret ỽrthaỽ. ac y ỻosget ef.

1017

ac y deholet richart y braỽt hynaf y|r
brenhin. ac y ỻas y tu hỽnt y|r mor y
gan simỽnt mỽnfort. Henri a|wle+
dychaỽd vn vlỽydyn ar bymthec a
deugeint ac ugein niwarnaỽt. ac
a|vu uarỽ duỽ gỽyl edwart conffessor.
Oet yr arglỽyd oed yna mil a|deu cant
a|deudec mlyned a|thrugeint. ac y|ngỽest+
mestyr y cladỽyt.  ~ ~  
T Eir blyned ar dec a|thrugeint
a|deu cant a mil oed oet crist.
pan|wledychaỽd edwart. a|gỽedy y
dyuot o gaerussalem y coronhawyt yn
ỻundein y gan Robert rulwardbi ar+
chescob keint. ac a|vu gardinal gỽedy
hynny yn ruuein. Yr edwart|hỽnnỽ a
gymerth elienor merch brenhin yr ys  ̷+
paen. ac o|honno y ganet idaỽ meibyon
a merchet. a|r meibyon oỻ a vuant
ueirỽ kyn|noc eu tat. dy·eithyr y mab
ieuaf a|anet yn|y gaer yn aruon. edw+
art oed y enỽ. a Johan de acrys y verch
a|rodet y gilbert iarỻ clar. ac y honno
y bu gilbert araỻ. Merch araỻ idaỽ
a|elwit elizabed a|rodet y iarỻ henfford.
A gỽedy marỽ elienor y priodes y bren+
hin margaret chwaer brenhin ffreinc.
ac o honno y bu deu uab a merch idaỽ.
hỽnnỽ a doeth y gymry ac a|oresgynna+
ỽd y beruedwlat hyt ar gonỽy a dyui.
ac a|gymerth gỽrogaeth ỻywelyn uab
gruffud tywyssaỽc kymry. Ac odyna
drỽy annoc dauyd braỽt ỻywelyn y de+
chreuwyt ryuel duỽ sul y blodeu. Oet
yr arglwyd oed yna vn ulỽydyn a phe+
dwar ugeint a deu cant a Mil. Ac yna y
doeth y brenhin y gymry a diruaỽr lu
ganthaỽ. A|gỽedy ỻad ỻywelyn. y go+
resgynnaỽd yr hoỻ|wlat   ac a|e kadarn+
haaỽd o|gestyỻ kedyrn. ac eilweith
y ryuelaỽd y kymry. ac y detholassant