Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 26v

Brut y Brenhinoedd

26v

103

ar neilltu y ỽrth y bydinoed. Kynan
heb ef. ỻyma un o|r gỽladoed gerev yn freinc
gỽedy darestỽg imi gobeith yỽ gennyf
weithon kaffel y rei ereiỻ. ac ỽrth hyn+
ny bryssyỽn y gymryt y kestyỻ a|r|kae+
roed a|r dinassoed kyn mynet y chỽed+
yl hỽn yn honneit dros y gỽladoed ac
ymgynuỻaỽ paỽb|y·gyt yn an herbyn
Kanys o chaffỽn ni y deyrnas hon
nyt oes petrus genyf gaffel hoỻ fre+
inc yn einym. ac ỽrth hynny na vit e+
diuar gennyt kanhadu imi dy dy+
lyet ar ynys prydein kyt bei gobeith
it y chaffel. Kanys py beth bynnac a|r
goỻych di yno mineu a|e heniỻaf y+
ma itti. ac yn gyntaf mi a|th wnaf yn
vrenhin ar wlat hon. ac a|e ỻanỽn oc
an kenedyl ni hunein gỽedy darffo
in vỽrỽ estraỽn genedyl ohonei yn ỻỽ+
yr. ac odyna hon a|vyd eil vrytaen.
a hyt y gỽelir ymi gỽlat frỽythla+
ỽn yỽ hon o|e ydeu. ac afonyd ffrỽythla+
ỽn o bysgaỽt a choedyd tec adas y he+
ly. a herỽyd y gỽ·elir imi nyt oes gỽ+
lat garueidach no hon. ac adaỽ a|wna+
eth kynan kadỽ tragyỽydaỽl fydlonder
idaỽ ynteu gan vfudhau idaỽ a diolỽch
yr|hyn a adaỽssei idaỽ. ~ ~ ~  
A c yna eil·ỽeith kyỽeiryaỽ a|wna+
ethant eu ỻu yn vydinoed a mynet
hyt yn rodỽm. ac yn diannot
goresgyn y dinas. Kanys gỽedy clybot
o|r freinc creulonder gỽyr rufein a|r bry+
tanyeit. Sef a|ỽnaethant adaỽ y gỽra+
ged a|r meibon a|ffo y|r kestyỻ a|r kae+
roed kadarn. Ereiỻ y|r coedyd a|r ker+
ryc a|r mynydoed diffeith y geissaỽ am+
diffin eu heneideu. ac nyt arbedei wyr
rufein a|r brytanyeit na maỽr na by+
chan na hen na ieuanc namyn y gỽ+
raged e|hunein. a gỽedy udunt ores+
gyn yr hoỻ wlat a distryỽ y pobloed
ac eu dileu yn ỻỽyr. kadarnhau y kes+
tyỻ a|r kaeroed a|r tyreu a|ỽnaethant
o varchogyon ynys prydein. a gỽneu+
thur ereiỻ o neỽyd. yny oed gymeint

104

eu hofyn ar baỽp o|r a glyỽei eu creulon+
der dros deyrnas freinc. ac yd oedynt ba+
ỽp ar ffo. Rei y|r kestyỻ a|r dinassoed ka+
darn. Ereiỻ y wladoed y byt yn eu kylch
y geissaỽ nodet y eu heneideu. ~ ~
A c yna eỻỽg gỽys a oruc Maxen
hyt yn ynys prydein ỽrth gynuỻaỽ
can mil o|r bobyl Jeuaf ac Jssaf
eu|breint o|r meibon eiỻon a|r tir·dyỽyỻ+
odron a|r ỻauurwyr. ac y·gyt a|hynny
deg mil ar hugeint o varchogyon arua+
ỽc. ac anuon hynny hyt yn|ỻydaỽ. hyt
pan vei y can mil racco a gyfanhedei y w+
lat o ar ac eredic a|diwoỻodraeth y dayar
a|r deg|mil ar|hugeint o|r marchogyon yn
arglỽydi arnadunt ỽynteu. ac y eu ham+
diffyn rac gormessoed ac rac eu gelyny+
on. a gỽedy dyuot y nifer hỽnnỽ hyt ar
vaxen. ef a|e ranỽys dros wyneb ỻydaỽ
ac a|dangosses y ran y baỽp a|e achup ar
neiỻtu. ac yna y gỽnaeth maxen lydaỽ
yn eil vrytaen ac y|rodes hi y gynan mei+
radaỽc. a gỽedy daruot idaỽ ỻunyaethu
pob peth ueỻy. Kychỽynu a|oruc parth
ac eithafoed ffreinc a|r ran araỻ o|r
ỻu. ac y darestygỽys ỽynt ỽrth y arglwy+
diaeth o gỽbyl drỽy vrỽydreu ac ymla  ̷+
deu. ac y·gyt a hynny oll germania dan
y therfyneu. a gỽedy bot pob ỻe o hyn+
ny yn darestygedic idaỽ. Y gossodes eisted+
ua y deyrnas yn|y dinas a|elwir treue+
ris. ac yna y|dechreuaỽd ryuelu ar y
deu vroder. gracian. a valaỽn a|oedynt
amherodron y·n rufein. a gỽedy ỻad
y neiỻ y detholes y ỻaỻ o rufein ymeith.
A c yn|yr amser hỽnnỽ yd|oed ỽyr freinc
a gỽasgỽin a pheitaỽ yn ryuelu
ar gynan meiradaỽc a|r brytanyeit
ereiỻ oed oed yn ỻydaỽ drỽy vynych ym  ̷+
lad·eu. ac ynteu yn ỽraỽl ac yn ỽych+
yr yn ymdiffrit ac yn ym·gynal racdunt
ỽy gan dalu aerua dros   y gilyd. ac
yna gỽedy hedychu y  rygtunt
Medylyaỽ a oruc ky  nan keissaỽ
o|e gyt·uarchogyon   o wraged dy+
lyedaỽc ỽrth hiliaỽ   plant a gyn