Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 41r

Brut y Brenhinoedd

41r

161

rodỽch y amdiffyn aỽch|gỽlat a|ch rydit.
Ac ỽrth hynny ymledỽch dros aỽch gỽlat
ac o|r byd reit ywch diodefỽch ageu drosti.
Kanys yr agheu honno a vyd budugoly+
aeth a buched y|r eneit. Pỽy bynhac hedi+
ỽ a|el y agheu. ef e hunan a ymryd yn
wir aberth y duỽ. Y gỽr a vu teilỽg gan+
taỽ rodi y eneit dros y vrodyr. ac ỽrth
hynny pỽy bynhac ohanaỽch a|lader yn
yr ymlad hỽnn. Bit yr agheu honno yn
benyt idaỽ ac yn vadeueint o|e bechodeu
y·dan amot na|s gochelo o|r damỽeina y
dyuot. a gỽedy kymryt bendyth y
gỽr hỽnnỽ bryssyaỽ a|oruc paỽb y wis+
gaỽ eu harueu ymdanunt. ac ufudha+
u y gymenediweu yr archescob. Ac yna
arthur a|wiscaỽd ymdanaỽ ỻuruc a|o+
ed teilỽg y vrenhin. Penffestin eureit
yskythredic ac arỽyd dreic a adassỽyt
o|e benn. Taryan a gymerth ar y ysgỽ+
yd yr honn a|elỽit gỽenn. yn|yr|hon yd|o+
ed delỽ yr arglỽydes veir yn yskythredic.
Kanys ym·pop yg a reit y galỽei ef
arnei ac y coffei. ac a rỽymỽyt a cha+
letuỽlch y gledyf goreu yr hỽnn a|wna+
thoedit yn ynys avaỻach. Gleif a dekca+
aỽd y deheu ef yr hỽnn a|elỽit Ron.
vchel oed hỽnnỽ a ỻydan ac adas y a+
erua. ac odyna gỽedy ỻunyaethu y
bydinoed o bop parth y saeson yn he+
rỽyd eu|deuaỽt. Kyrchu yn leỽ a|ỽnaeth+
ant. ac ar hyt y dyd yn ỽraỽl gỽrthỽyne+
bu y|r brytanyeit. ac o|r|diwed gỽedy
trossi yr heul ar y dygỽydedigaeth
a·chub mynyd maỽr   oed yn agos udunt
a|ỽnaeth y saeson. a chynal hỽnnỽ yn ỻe
casteỻ udunt. a|chan ymdiret yn|amyl+
der eu nifer. tybygu bot yn digaỽn v+
dunt o gedernit y mynyd. a|gỽedy dỽ+
yn o|r heul y dyd araỻ rac·ỽyneb. arthur
a|e|lu a|eskynnaỽd pen y|mynyd. ac eissoes
ỻaỽer o wyr a goỻes ef. kanys haỽs
oed y|r saeson o penn y mynyd argywedu
y|r brytanyeit yg|gỽrthỽyneb y mynyd
argywedu y|r saeson. ac o|r diỽed gan
vỽyhau grym a ỻafur gỽedy caffel o|r

162

brytanyeit penn y mynyd. yn|y lle ỽynt
a dangossassant eu deheuoed y|r saeson.
ac yn erbyn hynny y saeson yn ỽraỽl
a ossodassant eu bronoed yn eu gỽrthỽy+
neb ỽynteu. ac oc eu hoỻ angerd ym+
gynhal yn eu herbyn. a gỽedy treulaỽ
ỻaỽer o|r dyd ueỻy. ỻidiaỽ a|oruc ar+
thur rac hỽyret y gỽelei y vudugolya+
eth yn dyuot idaỽ. ac ar hynny noethi
caletuỽlch a|oruc. a galỽ enỽ yr arglỽy+
des ueir. ac o|vuan ruthur kyrchu y ỻe
teỽaf y gỽelei vydinoed y saeson. a
phỽy bynhac a gyfarffei ac ef. gan
alỽ duỽ duỽ o vn dyrnaỽt y ỻadei.
ac ny orffoỽyssaỽd a|r vn ruthur hon+
no hyt pan ladaỽd a chaletfỽlch e|hun
trugein wyr a phetỽar can wr. a gỽedy
gỽelet o|r brytanyeit hynny. teỽhau
eu toruoed a|wnaethant ỽynteu a|e
ymlit ynteu. ac o bop parth udunt
gỽneuthur aerua. ac yn|y ỻe y dygỽy+
dassant golgrim a|baldỽlf y vraỽt
a ỻaỽer o vilyoed ygyt ac ỽynt. a phan
welas cheldric perigyl y gedymdeithon
yn|y ỻe heb annot ymchoelut a|oruc y+
gyt a|r rei ereiỻ ar ffo. ~ ~ ~ ~ ~ ~
A  gỽedy caffel o arthur y uudugoly+
aeth honno. Ef a|erchis y gadỽr
iarỻ kernyỽ erlit y saeson hyt
tra vryssyei ynteu y|r alban. Kanys me+
negi a|r daroed idaỽ. ry dyuot yr yscot+
teit a|r ffichteit y ymlad. a|chaer alclut
y ỻe yd|a·daỽssei ef howel y nei yn glaf.
ac ỽrth hynny y bryssyei ynteu yno
rac caffel y gaer arnaỽ. ac odyna ka+
dỽr tyỽyssaỽc kernyỽ a|deg mil ygyt
ac ef a|ymlynaỽd y saeson. ac nyt yn
eu|hol yd|aeth namyn achubeit eu
ỻogeu yn|gyntaf a oruc rac caffel
onadunt diogelỽch nac amdiffyn
o|r ỻogeu. a gỽedy caffel eu ỻogeu
o·honaỽ. dodi a|oruc y marchogyon
aruaỽc goreu a|oed ar y|helỽ yndunt
rac caffeỻ o|r saeson ford udunt os
yno y kyrchynt. a gỽedy daruot
cadarnhau y ỻogeu arnunt ueỻy