Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 41v

Brut y Brenhinoedd

41v

163

Ar vrys ymchoelut a oruc at y elyny+
on ac eu ỻad heb drugared gan eilenỽi
gorchymynneu arthur amdanunt
Rei o deudyblic boen a gyỽarsegit
A rei o·nadunt o oer·grynedic caỻon+
neu a|ffoynt y|r coedyd ac y|r ỻỽyneu
Ereiỻ y|r mynyded a|r gogofeu y geis+
saỽ yspeit y achỽanegu eu hoedel. ac
o|r|diwed gỽedy nat oed udunt neb·ryỽ
diogelỽch yr hyn a dihegis onadunt
yn vriỽedic. ỽynt a|ymgymuỻassant*
hyt yn ynys danet. a hyt yno tyỽys+
saỽc kernyỽ a|e hymlynaỽd gan eu
ỻad. ac ny orffoỽyssaỽd hyt pan las
cheldric. ac eu|kymeỻ ỽynteu oỻ y
laỽ gan rodi gỽystlon. ~ ~ ~  
A c yna gỽedy kadarnhau tagne+
fed a|r saeson. Yn|y ỻe mynet a|o+
ruc yn ol arthur hyt yg|kaer
alclut. yr hon ry daroed y arthur y
rydhau y gan yr yscotteit a|r fichteit
ac odyna y kyrchaỽd arthur a|e lu
hyt y|mureif y wlat a elỽir o enỽ
araỻ reget. ac yno y gỽarchaeaỽd
ef yr yscotteit a|r fichteit. Y rei kyn+
no hynny a|ymladyssynt yn erbyn ar+
thur. a|gỽedy eu|dyuot ar ffo hyt y
wlat honno. ỽynt a|aethant hyt yn
ỻyn ỻumonỽy. a chymryt yr ynyssed
a|oedynt yn|y ỻyn yn gedernit udunt
kanys tri·ugein ynys a|oedynt yn|y
ỻyn.  a thri·ugein karrec a
nyth   eryr ympop karrec. a rei hyn+
ny pop kalan mei a doynt y·gyt.
ac ar|y|ỻeis a|genynt yna. dynyon
y wlat honno a adnebydei y damỽei+
neu a|delei yn|y vlỽydyn rac·ỽyneb
Ac y·gyt a hynny tri·ugein auon
a|redei y|r ỻyn. ac ny redei o|r|ỻyn
namyn vn avon y|r mor. ac y|r|ynys+
sed hynny y foyssynt y gelynyon.
y geissaỽ amdiffyn o gedernit y  ̷
ỻyn. ac|ny dygrynoes udunt namyn
ychydic. kanys kynuỻaỽ ỻogeu
a|wnaeth arthur. a chylchynu yr a+
von·oed a|r|ỻyn. hyt na chaffei neb

164

vynet o·dyno. a|phymtheg niarnaỽt*
y bu yn eu gỽarchae ueỻy hyt pan
vuant veirỽ hyt ar vilyoed. ac mal
yd oed arthur yn eu gỽarchae ueỻy
nachaf vrenhin Jỽerdon yn dyuot a ỻyg+
hes gantaỽ. ac amylder o bobloed a
chyfyeithydyon yn borth y|r yscotteit
a|r freinc. ac ỽrth hynny ymadaỽ a o+
ruc arthur a|r ỻyn. ac ymchoelut
y arueu yn|y gỽydyl a|r rei hynny gan
eu ỻad heb drugared a gymheỻỽys
ar ffo y eu gỽlat. a gỽedy y uudugoly+
aeth honno ymchoylut dra|e gefyn el·chỽ+
yl y vynnu dileu kenedyl yr yscotteit
a|r fichteit hyt ar dim. a gỽedy nat
ar·bedei neb megys y keffit. ym·gyn+
nuỻaỽ y·gyt a|ỽnaethant escyb y dru+
an wlat honno y·gyt a|e hyscolheigon
o|r a oed darystygedic udunt ygyt ac
escyrn y seint ac eu creireu. ac yn troet+
noethon y deuthant hyt rac bron ar+
thur. ac erchi y drugared dros atlibin
y bobyl honno. ac ar eu glinyeu y we+
diaỽ hyt pan drugarhaei ỽrthunt
kanys digaỽn o berigyl a|drỽc ry wna+
doed udunt. kanyt oed reit idaỽ dilit
hyt ar dim yr hyn a|dihagyssei o·na+
dunt. a gỽedy erchi trugared o·na+
dunt ar y wed honno. Wylaỽ o war+
der a|oruc arthur. a rodi y|r gỽyrda
seint hynny eu harch. ~ ~ ~ ~ ~ ~
A  gỽedy daruaỽt hynny syỻu a
oruc hoỽel uab emyr ỻydaỽ ac
enryfedu ansaỽd y ỻyn y saỽl a+
vonoed a|r|saỽl ynyssed a|r saỽl ger+
ric a|r saỽl nythot eryrot a|oed yn|y
ỻyn. ac ual yd|oed yn ryfedu hynny
arthur a|dyỽaỽt ỽrthaỽ bot ỻyn a+
raỻ yn|y wlat honno oed ryfedach no
honno. ac nyt oed beỻ odyno ac uge+
int troetued yn|y hyt. a vgeint yn|y
ỻet a hynny yn bedrogyl. a phedeir
kenedyl o byscaỽt amryỽ yndi. ac ny
cheffit byth un o|r rei hynny yn ran
y gilyd. ac y mae ỻyn a·raỻ heb ef
yg|kymry ar lan hafren a dynyon y|w+