Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 45r

Brut y Brenhinoedd

45r

178

A  gỽedy datkanu y ỻythyr hỽnnỽ
rac bron arthur. a|r|brenhined
a|r tywyssogyon a|oedynt y·gyt
ac ef. Ef ac ỽynt a|aethant y·gyt hyt
yn tỽr y keỽri y gymryt kyghor py
beth a|ỽnelhynt yn erbyn y kymyne+
diỽeu hynny. ac ual yd oedynt yn
esgynnu gradeu y|tỽr. Kadỽr iarỻ
kernyỽ megys gỽr ỻaỽen y uedỽl
a dywaỽt yr ymadraỽd hỽnn. Kyn+
no hynn ofyn a|r·y|fu arnaf i. rac
goruot o lesged y brytanyeit o
hir hedỽch. a choỻi clot eu milỽry+
aeth. o|r honn y buant hỽy e·glu+
rach no neb o genedloed y byt yn
hoỻaỽl. Sef achaỽs yỽ. yn|y ỻe y
peitter ac arueru o arueu. ac ˄aruer o|r ỽy+
dbỽyỻ. a|r daplas. a serch gỽraged.
nyt oes petrus yna ỻygru o les+
ged py beth bynhac a|ry|fei o ner+
th yno a chedernit ac enryded a ch+
lot. Kanys pump mlyned hayach
a|r ethynt yr pan yttym ni yn arue+
ru o|r ryỽ seguryt hỽnnỽ a|r digri+
fỽch a heb arueru o diỽyỻ ym+
lad. ac ỽrth hynny. duỽ yr mynu
an rydhau ni o|r ỻesged honno a
gyffroes gỽyr rufein yn an herbyn
hyt pan alwem ni an clot ac an
milỽryaeth ar y hen gynefaỽt. a
gỽedy dyỽedut o gadỽr yr ymadro+
dyon hynny a ỻaỽer o rei ereiỻ. o|r
diwed ỽynt a|deuthant y|r eistedua+
eu. a gỽedy eisted o baỽp yn|y le.
Arthur a|dyỽaỽt ual hynn ỽrthunt.
Vyg|kedymdeithon ar rỽyd ac ar
dyrys molyant y|r rei hyt hynny
ac yn rodi eu kyghoreu ac eu milỽ+
ryaeth. Ac yr aỽr·honn o vn vryt
rodỽch aỽch kyghor. ac yn doeth
rac·vedylyỽch py beth a uo iaỽn
y atteb yn erbyn yr attebyon hynn
kanys py beth bynhac a rac·ve+
dylyer yn da yn|y blaen y gan doe+
thon. pan del ar ỽeithret haỽs
vyd y|diodef. Ac ỽrth hynny haỽs

179

y gaỻỽn ninheu diodef ryfel gỽyr ru+
fein. os o gyffredin gyfundeb a chyt+
gyghor yn doeth y racuedylyỽn py wed
y gaỻom ni gỽahanu ac eu|ryfel ỽynt
a|r ryfel hỽnnỽ herỽyd y tebygaf i.
nyt maỽr reit yn y ofynhau. Kanys
an·dylyedus y maent hỽy yn erchi te+
yrnget o ynys prydein. kanys ef a
dyỽeit dylyu y talu idaỽ ef. ỽrth y ta+
lu y ulkassar ac y ereiỻ gỽedy hỽnnỽ
a hynny o achaỽs teruysc ac anuun+
deb y·rỽg an hen·dateu ninheu. a du+
gassant wyr rufein y|r ynys honn
ac o|dreis y gỽnaethant yn trethaỽl.
ac ỽrth hynny py beth bynhac a gaf+
fer na thỽyỻ na|chedernit nyt o|dylyet
y kynhellir hỽnnỽ. Pỽy bynhac a dyc+
ko treis. peth an·dylyedus a|geis y
gynhal. a chanys an·dylyedus y ma+
ent ỽy yn|keissaỽ teyrnget y gen+
hym ni. Yn|gynhebic y hynny ninheu
a|deissyfỽn teyrnget y gantunt hỽy o ru+
fein. a|r kadarnaf o·honom ni kymeret
y gan y ỻaỻ. Kanys o|r goresgynỽys
ulkassar. ac amherodron ereiỻ gỽe+
dy ef ynys prydein. ac o achaỽs hynny
yr aỽr·honn holi teyrnget o·hanei.
Yn|gynhebic y hynny minheu a varn+
af dylyu o rufein talu teyrnget y min+
heu. Kanys vy rieni ynheu gynt a
oresgynnassant rufein. ac a|e kynhal+
lassant. Nyt amgen beli uab dyfyn+
wal gan ganhorthỽy bran y vraỽt
duc bỽrgỽyn. gỽedy crogi petwar gỽ+
ystyl ar|hugeint o|dylyedogyon rufein rac bron y gaer. ac
a|e dalyassant drỽy laỽer o amseroed. a
Gỽedy hynny custenin mab elen. a
Maxen mab ỻywelyn pob vn o|r rei
hynny yn|gar agos y mi o gerenhyd
ac yn vrenhined arderchaỽc o goron y+
nys prydein. Yr vn gỽedy y|gilyd a
gaỽssant amherodraeth rufein. ac
ỽrth hynny pony bernỽch chỽi bot
yn iaỽn y|minheu deissyfeit teyrn+
get o rufein. O ffreinc ac o|r|ynyssed
ereiỻ ny ỽrthebỽn ni udunt ỽy ka+