Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 47v

Brut y Brenhinoedd

47v

188

ỻe y cladyssit. A hỽnnỽ a|elỽir yr hyn+
ny hyt hediỽ bed elen. ~ ~ ~  
A  gỽedy ymgynuỻaỽ paỽb y·gyt
o|r yd|oedynt yn aros. arthur a
gychỽynỽys o·dyno hyt yn|aỽ+
gustudỽm y ỻe y tybygei bot yr amhe+
raỽdyr a|e lu yn|dyuot. A gỽedy y|dyuot
hyt ar lann yr avon wenn ym bỽrgỽ+
yn. ef a|venegit idaỽ bot yr amheraỽdyr
gỽedy pebyỻaỽ nyt oed bell odyno. a
chymeint o|luoed gantaỽ ac y dywedit
nat oed neb a|aỻei gỽrth·ỽynebu idaỽ.
ac yr hynny eissoes ny chynhyruaỽd
arthur dim. Namyn gossot y bebyỻeu
a|e luesteu ar|lann yr auon megys y ga+
ỻei yn rỽyd ac yn ehang ỻuny·aethu
y lu o|r bei reit idaỽ yn|y ỻe hỽnnỽ. ac
odyna yd|anuones arthur boso o ryt
ychen. a gỽalmei uab gỽyar. a gere+
int garanỽys hyt ar amheraỽdyr ru+
fein y erchi idaỽ mynet o teruyneu fre+
inc. neu tranoeth rodi kat ar uaes y
arthur. y wybot pỽy oreu o·nadunt
a|dylyei ffreinc. ac annoc a|ỽnaeth J+
euenctit ỻys arthur y ỽalchmei gỽneu+
thur gỽrthgassed yn ỻys yr amheraỽ+
dyr. Megys y geỻynt gaffel gosgy+
monn y ymgyuaruot a gỽyr rufein.
ac odyna y trywyr hynny a|gerdassant
at yr amheraỽdyr. ac a archassant i+
daỽ mynet ymeith o ffreinc. neu yn+
teu trannoeth rodi kat ar uaes y
ar·thur. ac ual yd|oed yr amheraỽdyr
yn dyỽedut nat mynet ohonei a|dyly+
ei. namyn dyuot o|e hamdiffyn ac y
ỻyỽyaỽ. Nachaf quintinus nei yr am+
heraỽdyr yn dywedut bot yn|hỽy
gorhoffed a bocsach y brytany·eit
noc eu gaỻu ac eu gleỽder. a bot
yn hỽy eu tauodeu noc eu clefydeu.
Ac ỽrth hynny ỻityaỽ a|oruc gỽalch+
mei a thynnu cledyf a ỻad y benn.
ger bronn y ewythyr. ac yn|y ỻe ar
hynt kaffel eu meirych ac ymtyn+
nu o|r ỻys ef a|e gedymeithon. a|r
rufeinwyr ar veirych ac ar traet yn

189

eu hymlit y geissaỽ dial y gỽr arnadunt
oc eu hoỻ ynni. ac ual yd oed vn o|r ru+
fein·wyr yn ymordiwes a gereint ga+
ranỽys. ef a|troes arnaỽ ac a gle+
if a|e gỽant trỽy y hoỻ arueu a|thrỽ+
ydaỽ e|hun yny vyd y|r ỻaỽr y ar y varch
yn varỽ. ac yna blyghau a|oruc boso
o ryt ychen. a|throi y varch a|oruc
a|r kyntaf a|gyvaruu ac ef. ef a|ossodes
ar·naỽ yn|y vogel ac a|rodes dyrnaỽt
agheuaỽl idaỽ. a|chymeỻ ar·naỽ yma+
daỽ a|e varch ac ymadassu a|r dayar.
ac ar hynny nachaf mareỻ mut se+
nedỽr. o|e hoỻ ynni   yn keissaỽ dial
qỽintilian. ac yn ymordiwes a gỽalch+
mei yn|y ol ac yn mynnu y dala pan
ymchoelaỽd gỽalchmei arnaỽ yn|gyf+
lym. ac a|chledyf ỻad y benn. yn|gyfuch
a|e dỽy yscỽyd. ac ygyt a|hynny gorch+
ymun idaỽ pan elhei y uffern menegi
y gỽintinal yr hỽnn a|ladassei ef yn|y pe+
byỻ bot yn amyl gan y brytanyeit yr
ryỽ or·hoffter hỽnnỽ. ac odyna ym·was+
cu a|e|gedymdeithon a oruc gỽalchmei
ac eu hannoc. a|ỻad o bop un ỽr. a|r
rufeinwyr a|r gỽeỽyr ac a|r clefydeu yn
eu|fustaỽ ac ny eỻynt nac eu dala nac
eu bỽrỽ. ac ual yd|oedynt geir·ỻaỽ
coet a|oed yn agos udunt. a|r rufein+
wyr yn eu|herlit yn lut. nachaf chwe
mil o|r brytanyeit yn|dyuot o|r coet yn
borth y|r tywyssogyon a|oedynt ar ffo
ac ar hynt yn dangos yr ysparduneu
y|r meirych. ac yn|ỻanỽ yr aỽyr o lefe+
in a|dodi eu|taryaneu ar eu bronnoed
ac yn deissyfyt kyrchu y rufein·wyr
ac yn y|ỻe eu kymeỻ ar ffo. ac o vn
vryt eu herlit. a|bỽrỽ rei o·nadunt
y|r ỻaỽr a|dala ereiỻ. a ỻad ereiỻ. a
gỽedy menegi hynny y petrius se+
nedỽr. ef a|gymerth deg|mil y·gyt
ac ef. a bryssyaỽ yn|ganhorthỽy y
gedymdeithon. ac yn|y ỻe kymeỻ y bry+
tanyeit ar fo y|r coet y dathoedynt
ohonaỽ. ac eissoes nyt heb wneuthur dir+
uaỽr goỻet y|r rufeinwyr. Kanys y  ̷