Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 48v

Brut y Brenhinoedd

48v

192

caffel o·nadunt gỽybot y darpar hỽnnỽ a|e+
tholassant pymtheg|mil o wyr aruaỽc ac
a|e geỻygassant hyt nos y ragot y|fford y
tebygynt eu mynet trannoeth y geissaỽ
rydhau eu karcharoryon. ac yn tywysso+
gyon ar yr rei hynny y gossodet ultei. a
chadeỻ. a chwintus senedỽr. ac evander
vrenhin siria. a|sertor vrenhin libia. a|r
rei hynny oỻ a|gymerasant eu hynt
hyt pan gaỽssa˄nt y ỻe a|vei adas gantunt
y lechu. ac yno aros y dyd arnadunt
A|r bore drannoeth kymryt eu fford a|w+
naeth y brytanyeit ac eu karcharoryon.
parth a pharis. ac val yd|oedynt yn|dy+
uot yn agos y|r ỻe yd|oed y|pyt y gan eu
gelynyon arnadunt. ac ỽynteu heb wy+
bot dim o|r vrat na|e|thybyaỽ. Ẏn|diry+
bud eu|kyrchu a|oruc y rufeinwyr a dech+
reu eu gỽaskaru. a mynet drostunt. ac
eissoes kyt kyrchit y brytanyeit yn|diry+
bud ny chahat yn diaruot. namyn yn ỽra+
ỽl gỽrthỽynebu y eu|gelynyon. a rei a
dodassant y gadỽ y karcharoryon. ac ere+
iỻ yn vydinoed y ymlad. a|r vydin a os+
sodassant y gadỽ y carcharoryon a|orchym+
ynnassant y rickert a|bedwyr. A|thyw+
yssogaeth y rei ereiỻ a|orchymynnỽyt
y gadỽr Jarỻ kernyỽ. a borel yn gyt·ty+
wyssaỽc idaỽ. a|r rufeinwyr kyrchu a|w+
neynt heb geissaỽ na ỻunyeithaỽ eu
gỽyr na|e bydinaỽ. namyn oc eu hoỻ
lafur keissaỽ gỽneuthur aerua o|r bry+
tanyeit. hyt tra yttoedynt ỽynteu yn|bydi+
naỽ eu gỽyr ac yn eu hamdiffyn e hunein
ac ỽrth hynny gan eu gỽanhau yn ormod
ỽynt yn dybryt a goỻassynt eu karcha+
roryon. pei na danuonei eu tyghetuen v+
dunt damunedic ganhorthỽy ar vrys.
Kanys gỽittart Jarỻ peittaỽ gỽedy gỽy  ̷+
bot y tỽyỻ hỽnnỽ a deuth a their mil gan+
taỽ. ac o|r|diwed gan nerth duỽ a|r kanhor+
thỽy hỽnnỽ y brytanyeit a|oruuant. ac a
talyssant eu haerua y|r|tỽyỻwyr. ac eisso+
es yn|y|gyfranc kyntaf y coỻassant la+
wer. Kanys yna y coỻassant yr ardercha+
ỽc tywyssaỽc borel o cenoman yn kyuar+

193

uot ac euander vrenhin siria. Yn Vrath+
edic gan y waeỽ y dygỽydỽys. Yna y koỻ+
assant hefyt petỽar|gỽyr bonhedigyon.
Nyt amgen hirlas o pirỽn. a meuruc
o gaer geint. ac alidỽc o|dindagỽl. a hir
uab hydeir. Nyt oed haỽd kaffel gỽyr
leỽach no|r rei hynny. ac yr hynny
ny choỻassant y brytanyeit eu gleuder.
Namyn oc eu ỻauur kadỽ eu karcharo+
ryon. ac o|r diwed ny aỻyssant y rufein+
wyr diodef eu ruthur. namyn yn gyf+
lym adaỽ y maes a ffo parth ac eu pe+
byỻeu. a|r brytanyeit yn eu herlit. ac
yn gỽneuthur aerua   o·nadunt. ac
ny pheidassant yn eu dala. ac yn eu ỻad
hyt pan ladassant vltei. a chadeỻ sene+
dỽr. ac evander vrenhin siria. a gỽe+
dy caffel o|r brytanyeit y budugolyaeth
honno. ỽynt a anuonassant y karcha+
roryon hyt ym|paris. a|r rei a|dalyassant
o newyd ỽynt a|e hymoelassant ar arthur
eu brenhin o|e|dangos gan adaỽ gobeith
hoỻ uudugolyaeth idaỽ. kanys nifer
mor vychan a hỽnnỽ a geỽssynt uudu+
golyaeth ar y saỽl elynyon hynny. ~ ~ ~ ~
A  gỽedy gỽelet o|les amheraỽtyr
rufein meint y goỻet ar dechreu
y ryfel. trỽm a thrist uu gantaỽ.
a medylyaỽ a|oruc peidaỽ a|e darpar am
ymlad ac arthur a|mynet y dinas aỽuarn
y aros porth o newyd attaỽ y gan leo
amheraỽdyr. a gwedy caffel ohonaỽ
hynny yn|y gyghor. Y nos honno ef a
aeth hyt yn legris. a gỽedy menegi
hynny y arthur. ynteu a raculaenỽys
y fford ef. a|r nos honno gan adaỽ y
dinas ar y ỻaỽ asseu idaỽ. ef a aeth hyt
y|myỽn dyffryn y fford y kerdei les am+
heraỽdyr a|e lu. ac yno y mynỽys ef
bydinaỽ y wyr. Ac ef a|erchis y vorud
iarỻ kaer loyỽ kymryt attaỽ ỻeg o
wyr. a mynet ar neilltu yg gỽersyll
a|phan welei uot yn reit ỽrthunt dyfot
yn ganhorthỽy. ac odyna y nifer oll
y am hynny a ranỽys yn naỽ bydin. ac
ym·pob bydin o|r naỽ chwegỽyr a chweu+