Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 52r

Brut y Brenhinoedd

52r

206

vydin a gyrchỽys y vydin y gỽydin y gỽy+
dat bot y tỽyỻỽr gan vedraỽt yndi. ac
agori ffyrd udunt a|r clefydeu ac yn di+
annot mynet drostunt. a gỽneuthur a+
erua diruaỽr onadunt. Kanys yn|y ỻe
y dygỽydỽys yr yscymunedickaf vrad+
ỽr hỽnnỽ gan vedraỽt. a ỻaỽer o|vilioed
y·gyt ac ef. ac eissoes yr hynny ny ffoys+
sant y rei ereiỻ. namyn ymgynuỻaỽ
y·gyt o|r maes oỻ. ac yn|herỽyd eu gleỽ+
der keissaỽ ymgynhal a gỽrthỽynebu y
arthur. ac ỽrth hynny gỽychraf a girat+
taf a chreulonaf aerua a vu y·rydunt
yna o bop parth ac eu bydinoed yn|syrth+
aỽ. ac yna o bop parth y vedraỽt y syr+
thassant cheldric ac elafyỽs. Egberinc
brenhin o|r saeson. O|r gỽydyl Gilapa+
dric. Giỻamỽri. Giỻasel. Giỻamor. Yr
yscottyeit a|r ffichteit ac ỽynt ac eu har+
glỽydi oỻ hayach a|las. ac o|bleit arthur
y ỻas Osbrinc brenhin ỻychlyn. Echel
brenhin denmarc. Kadỽr ỻemenic iarỻ
kernyỽ. Kasỽaỻaỽn. a ỻaỽer o vililioed*
y·gyt ac ỽynteu. rỽg y brytanyeit a che+
nedloed ereiỻ a ducsynt y·gyt ac ỽynt.
ac ynteu yr arderchaỽc vrenhin arthur
a vrathỽyt yn agheuaỽl. ac a|ducpỽyt
odyna hyt yn ynys avaỻach y iachau
y welieu. Coron y|teyrnas o ynys prydein
a gymynnỽys ynteu y gustenin vab ka+
dỽr iarỻ kernyỽ y gar. Dỽy vlyned a
deugeint a|phump kant gỽedy dyfot
crist yg|knaỽt dyn oed hynny yna ~ ~  
A  gỽedy bot custenhin yn ardercha+
ỽc o goron y teyrnas. y kyfodassant
yn y erbyn y saeson. a deu vab ved+
raỽt gantunt. ac ny aỻassant gỽrth+
ỽynebu idaỽ. namyn gỽedy ỻaỽer o
ymladeu vn o·honunt a|foes hyt yn
ỻundein. a|r ỻaỻ y gaer wynt. a dech+
reu kynhal y rei hynny arnadunt.
ac yn yr amser hỽnnỽ y bu uarỽ Dein+
yoel sant. escob bangor. ac yna y gỽ+
naethpỽyt Theon escob kaer loyỽ yn
archescob yn ỻundein. ac yn yr amser
hỽnnỽ y teruynỽys. Dewi archescob

207

kaer ỻion Ar ỽysc o|r vuched vydaỽl hon
ac y cladỽyt y|mynyỽ yn|y vanachlaỽn* e
hun. ymplith y gyt·vrodyr. Kanys mỽ+
yaf ỻe yn|y archescobaỽt a|garei ef oed
hỽnnỽ. ac o arch Maelgỽn gỽyned yn
yr eglỽys honno. ac yn|y le ynteu yd
etholet Kynaỽc escob ỻan badarn.
ac y drychafỽyt yn enryded a oed vch.
A c odyna custenhin a ymlidyaỽd y sae  ̷+
son. ac a|e|darestygỽys ỽynt ỽrth
y gyghor. a|r dinassoed a|gauas
a|r neiỻ mab y vredraỽt a|ladaỽd yg|kaer
wynt rac bron yr aỻaỽr yn eglỽys am+
phibalus. a|r ỻaỻ a|las yn ỻundein rac
bron yr aỻaỽr o greulonaf agheu gỽe+
dy ry ffo o·honaỽ y vanachlaỽc ac ym+
gudyaỽ. Ac yn|y dryded vlỽydyn custen+
hin o vraỽt dyỽaỽl y gan gynan wledic
a|las. a cher·ỻaỽ vthur pendragon o
vyỽn y gor y keỽri y cladỽyt. ~ ~ ~
A c yn nessaf y gustenhin y deuth
Kynan wledic yn vrenhin. gỽr
ieuanc enryued y glot a|e voly+
ant. a nei y gustenhin oed gynan.
a hỽnnỽ a gynhallaỽd ỻyỽodraeth y
ynys prydein. ac a|wisgỽys coron y
deyrnas am y benn. a|theilỽg oed
o·honei. pei na chyfarffei giỽdaỽtaỽl
ryfel ac ewythyr araỻ oed idaỽ a|dyly+
ei gaffel y vrenhinyaeth gỽedy cus+
tenhin. hỽnnỽ a garcharỽys ef. ac
a|ladaỽd y deu vab. a|r eil vlỽydyn o|e
arglỽydiaeth y bu uarỽ. ~ ~ ~ ~
A c yn|y ol ynteu y deuth gỽerthe+
fyr yn|vrenhin. ac yn erbyn hỽn+
nỽ y deuth ỻyges vaỽr o saeson o
germania. ac eissoes ef a|ymladaỽd
ac ỽynt. ac a|gynhallaỽd ỻyỽodraeth
yr ynys pedeir blyned drỽy garyat a
A  gỽedy hỽnnỽ y de  ̷ ̷+[ hedỽch. ~
uth Maelgỽn gỽyned yn vrenhin.
a theckaf gỽas hayach o|r hoỻ
urenhined a|thyỽyssogyon ynys pry+
dein oed hỽnnỽ. a|diwreidỽr ỻaỽer
o wyr creulaỽn cadarn yn arueu e+
halaethach no neb oed. a chlotuorussach