Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 54v

Brut y Brenhinoedd

54v

216

a|r trefyd a ỻad y Kiỽtaỽtwyr. Ac an+
reithaỽ y gỽladoed. a hyt tra yttoed
etwin yn gỽneuthur hynny. yd oed
gatwaỻaỽn yn wastat yn keissaỽ ym+
choelut parth a|e wlat. ac ny|s gaỻ+
ei. kanys py borthua bynhac y keis+
sei dyfot y|r tir. Yno y bydei   etwin
a|e lu yn|y ludyas. kanys attaỽ y da+
thoed y|dewin doethaf yn|y byt o|r yspa+
en. a|e·lwit Politus a|hỽnnỽ a|uana+
gei o ehedyat yr adar a cherdetyat y
syr y etwin pob damỽein o|r a|delhei idaỽ.
ac ueỻy y managei ynteu pan geissei
gatwaỻaỽn ymchoelut y|r tir. ac y by+
dei etwin yn baraỽt yn y erbyn   ac
y briỽei y logeu. a bodi y gedymdei+
thon. a gỽedy hayayach nat oed y
gadỽaỻa˄ỽn vn gobeith ar gaffel ymchoe+
lut drachefyn y ynys prydein. O|r di+
wed ef a gafas yn|y gyghor   mynet
hyt ar selyf vrenhin ỻydaỽ y geissa+
ỽ porth y gantaỽ y gynydu y gyfoeth
idaỽ drachefyn. a gỽedy trossi eu hỽ+
yleu o·nadunt parth a ỻydaỽ. yn deis+
syfyt y kyfodes tymestyl yn|y mor.
a gỽasgaru eu|ỻogeu ar vyrr hyt
nat oed vn ohonunt gyt a|e gilyd.
ac ỽrth hynny diruaỽr ofyn a gym+
erth ỻywyd ỻog y brenhin. ac yma+
daỽ a|yỽ a|oruc. a gadu y ỻog ~
ỽrth vynhu y thyghetuen y ford y
mynhei y harỽein. a gỽedy eu bot
veỻy ym|perigyl agheu ar hyt y nos
hỽnt ac yman. pan deuth gỽaỽr·dyd
drannoeth. ỽynt a|deuthant y ynys
  a|elwit garneria. ac yno drỽy dir+
vaỽr lauur y deuthant y|r tir. ac yn|y
ỻe kymeint o dolur a ỻit a gymerth
katỽaỻaỽn yndaỽ o achaỽs ry goỻi
y gedymdeithon. megys ˄y|bu deir·nos
a thri·dieu yn gorwed ar y wely heb
vynu na bỽyt na diaỽt. ac yn|y pe+
dwyryd dyd y|deuth idaỽ chwant
kic hely. ac ỽrth hynny galỽ breint
y nei a|oruc attaỽ. a menegi idaỽ
hynny. Ac yna y kymerth breint y

217

vỽa a|e saetheu. A chrỽtraỽ yr ynys oll
a|oruc. y syỻu a|gyfarffei vn gỽydlỽ+
dyn ac ef. o|r hỽnn y gaỻei ỽneuthur
bỽyt y arglỽyd. a gỽedy na chafas
ef dim o|r a|geissei. Diruaỽr ofyn a
gymerth breint yndaỽ ỽrth na aỻei
gaffel y damunet y arglỽyd. kanys
ofyn oed gantaỽ dyfot y agheu o hyn+
ny. ac ỽrth hynny arueru a|oruc bre+
int o gelfydyt neỽyd. a|thrychu dryỻ
o gehyr y vordỽyt. a|e dodi ar uer a|e
bobi. a|e dỽyn y|r brenhin. ac yn|y ỻe gan
tebygu mae kic gỽydlỽdyn oed. y gym+
ryt a|e vỽytta a|oruc. ac enryfedu na ry
gaỽssei eiryoet y veint velyster honno
ar gig araỻ. a gỽedy bỽytta y kic oho+
naỽ. aỽenach vu. megys yd|oed ar
penn y|trydyd dyd yn hoỻ·iach. ac ody+
na pan gaỽssant eu rỽyd·wynt kyw+
eiryaỽ y ỻog a|drychafel eu hỽyl gan
rỽygaỽ y mor. ac y gaer gathalet
y deuthant y tir ỻydaỽ. ac odyna y de+
uthant at selyf vrenhin ydaỽ. ac
ynteu a|e haruoỻes ỽynt yn ỻawen
hynaỽs. a gỽedy gỽybot ystyr y
neges. ef a edewis kanhorthỽy y+
gyt a|r ymadrodyon hynn. ~ ~ ~ ~ ~
D oluryus yỽ genhyf etholedi+
gyon wyr ieueinc. bot gỽlat
an hen·tadeu ni yn gyỽarsag+
edic y|gan aghyfyeith genedyl sae+
son. a phaỽb o|r kenedloed ereiỻ
yn amdiffyn ac yn kynhal eu gỽ+
latoed. ac aỽch kenedyl chỽith·eu
yn ynys mor frỽythlaỽn a|hi. ac
na eỻỽch gỽrthỽynebu y|r saeson y  ̷
rei ny dodynt an hentadeu ni eirif
arnadunt. Pan yttoed vyg|kenedyl
i kyn eu|dyfot y vrytaen vechan
honn yn pressỽyl·aỽ y·gyt yno ỽ+
ynt a|oedynt arglỽydi ar yr hoỻ
teyrnassoed yn eu kylch. ac ny
aỻỽys neb goruotuot arnadunt
hỽy eithyr gỽyr rufein. a|r rei
hynny kyt bydynt rynnaỽd yn|y
meduEissoes gỽedy ỻad eu ỻywodron.
ỽynteu