Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 56v

Brut y Brenhinoedd

56v

224

y sulgỽyn yn llundein yn|dala ỻys
ac yn gỽisgaỽ coron y|teyrnas am y ben
a hoỻ tywyssogyon brytanyeit a saeson
ygyt ac ef eithyr oswi aelwyn e|hunan
Peanda a|deuth at y brenhin ac a|ofyna+
ỽd idaỽ py achaỽs na|dathoed oswi a+
elwyn y|r ỻys yn annat vn tywyssaỽc
o|r saeson. na ỽn heb y brenhin namyn
o achaỽs y uot yn glaf. Nyt yr hyn+
ny arglỽyd heb·y peanda. namyn y
genadeu a anuones hyt yn|germania
yn ol saeson y dial oswaỻt y vraỽt
ar·nam ni vi a|thi. ac y·gyt a hynny
peanda a|dywaỽt ry dorri o·honaỽ ef
e hunan tagnefed y teyrnas pan de+
holes alfric y vab. ac odwaỻt y nei uab
y vraỽt ˄arglỽyd northỽmbyr. ac ỽrth hynny dy+
ro kanhyat   imi o|e lad neu ynteu o|e
dehol o|r teyrnas yn hoỻaỽl. ac ỽrth hyn+
ny gỽedy medylyaỽ o|r brenhin law+
er ygkylch hynny. Ef a erchis y gyg+
horwyr edrych beth a gyghorynt ỽy
ygkylch hynny. ac ual yd|oedynt ue+
ỻy paỽb yn menegi y gyghor. Mare+
dud vrenhin dyuet ymplith paỽb a|dy+
ỽaỽt. arglỽyd vrenhin heb ef. kanys
buassei aruerth genyt|ti gỽrth·lad
hoỻ genedyl y saeson o ynys prydein.
Py achaỽs weithon y gedy titheu ỽ+
ynt y uudechockau* yn an plith ninhe+
u yn tagnofedus. ac ỽrth hynny arglỽ+
yd kanhatta udunt e hunein ryfelu
y·rydunt e|hunein. Megys agatfyd
y distryỽer ỽynt o gyfneỽit aerfaeu
y gantunt. Kanys nyt iaỽn kadỽ ffyd
ỽrth y neb a|uo bratỽr yn wastat. Kanys
yr pan deuthant y saeson yn gyntaf
y|r ynys hon yn wastat y maent yn bre+
dychu an kenedyl ni. ac ỽrth hynny
kany dylyy di kadỽ fyd ỽrthunt ỽy
kanhatta di y peanda ryfelu yn|er  ̷ ̷+
byn oswi|aelwyn. Megys y darffo o|r ter+
fysc hỽnnỽ y|r neiỻ o·honunt a|e ỻad
a|e dehol o|r ynys honn. ac ỽrth hyn+
ny katwaỻaỽn a ganhadaỽd y peanda

225

ryfelu ar oswi ae·lwyn. Ac odyna peanda
a|gynhuỻỽys ỻu maỽr. ac a aeth drỽy
humyr ar tor oswi. a dechreu anreithaỽ
y gỽladoed a|ryfelu arnaỽ yn drut. ac
o|r diwed rac agheu oswi aelwin a gyn+
nigywys brenhinolyon rodyon o eur ac
aryant. mỽy noc y gellit y gredu y pe+
anda yr peitaỽ a|ryfelu arnaỽ ac ymcho+
elut atref. a gỽedy na mynnei peanda
dim y gan oswi. ynteu a|syỻaỽd ar gan+
horthỽy duỽ. a chyt bei lei eiryf y lu
no ỻu peanda. ef a|rodes brỽytyr idaỽ
ger·ỻaỽ afon winued. a gỽedy ỻad pean+
da a dec tywyssaỽc ar|hugeint y·gyt ac
ef. Oswi aelwyn a gafas y vudugoly+
aeth. a gỽedy ỻad peanda. Katwaỻ+
aỽn a|rodes y vlffrit y gyuoeth. a hỽn+
nỽ a|gymerth ebba ac etberth y ryfe+
lu ar oswi aelwyn. ac o|arch katwaỻaỽn
ỽynt a gymodassant. a gỽedy eilenwi
ỽyth mlyned a|deugeint y bonhedickaf
a|r kyfoethockaf gadỽaỻaỽn brenhin y
y brytanyeit yn dreuledic o heneint.
pythewnos gỽedy kalan gayaf yd a+
eth o|r byt hỽnn. a|e gorff a irỽyt ac irei+
deu gỽerthuaỽr. ac y dodet y myỽn delỽ
o efyd a|wnathoedit ar y uessur a|e veint
e hun. a|r|delỽ honno a dote˄t ar delỽ march
o efyd yn aruaỽc enryfed y|thegỽch. a|hon+
no a|dotet ar y porth parth a|r gorỻewin
yn ỻundein yn arỽyd y|r racdywededigy+
on uudugolyaetheu uchot yr aruthred
y|r saeson. ac y·danaỽ yd adeilỽyt eglỽys
yn|yr honn y kenir efferenneu rac y e+
neit ef. ac eneideu cristonogyon y byt
oỻ. a hỽnnỽ uu y tywyssaỽc efydaỽl
ar darogan Myrdin. ~ ~ ~ ~ ~  
A  gỽedy marỽ Katwaỻaỽn. Kadỽala  ̷+
ỽdyr uendigeit y vab ynteu a gym+
erth ỻywodraeth y teyrnas yr hỽn a
elwis beda clytwaỻt. ar y dechreu gỽraỽl
a thagnofedus y traethỽys y vrenhinya+
eth. ac ympenn deudec mlyned gỽedy
kymryt y goron ohonaỽ y myỽn clefyt
y dygỽydỽys. a chiwtaỽl* teruysc a gy+