Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 57v

Brut y Brenhinoedd

57v

228

aladyr y teyrnas gỽedy peidyaỽ yr abaỻ
a|r trueni a|ry|uuassei yndi un vlỽy+
dyn ar dec. a dyfot hyt ar alan a|oruc
y adolỽyn porth idaỽ y geissaỽ kyny+
du y gyfoeth drachefyn. a gỽedy adaỽ
o alan idaỽ borth hyt tra yttoed yn
parattoi ỻyges. ef a deuth egylyaỽl
lef y gan duỽ y erchi idaỽ peidaỽ a|e dar+
par am ynys prydein. kany mynnei
duỽ gỽledychu o|r brytanyeit yn|yr y  ̷+
nys a|vei vỽy. hyt pan|delei yr amser
tyghetuennaỽl a broffỽydassei vyrdin
ac y·gyt a hynny y ỻef dywaỽl hỽnnỽ
a|erchis idaỽ vynet hyt yn|rufein hyt
at sergius bab. a|phan darffei idaỽ
cỽplau y benyt ef a|rifyt ymplith y
seint. ac ef a|dywedei y ỻef. trỽy e+
fyrỻit y ffyd ef y keffynt y brytanyeit
o|r diwed yr ynys. pan delei yr amser
tyghetfennaỽl. ac ny bydei gynt hyn+
ny. no phan|geffynt ỽy eskyrn kadw+
aladyr o rufein. ac eu dỽyn hyt yn y+
nys prydein. a hynny o|r diwed a vyd
pan|dangosser escyrn y seint ereiỻ
a gudywyt rac ofyn paganyeit. ac
yna y kaffant y brytanyeit yr ynys
a goỻassant. a gỽedy menegi hynny
y gatwaladyr. ynteu yn y ỻe a|deuth
at alan vrenhin y venegi idaỽ yr hyn
a|dywedassei yr agel ỽrthaỽ. ac yna
y kymerth alan amryfaelon lyfreu
o brophỽdolyaeth* yr eryr a broffỽydỽ+
ys yg|kaer septon. ac o gathleu sibli
a|phroffỽydolyaeth vyrdin emrys. ac
edrych pob rei ohonunt y edrych a gyt+
tuunynt a gweledigaeth gadwala+
dyr. a gỽedy gỽelet ohonaỽ pob
peth o|r rei hynny yn kitgerdet* a|e
gilyd. annoc a|oruc y gadwaladyr
ufudhau y|r dỽywaỽl. or·chymyn a
dathoed attaỽ. ac anuon ynyr ac J+
uor y uab y lyỽyaỽ gỽediỻon y bry+
tanyeit a|drigyassynt. yn yr ynys.
rac diffodi o gỽbyl yr hen deilyg+
daỽt eu dylyet. ~ ~ ~  
Ac yna yd|ymedewis kadwaladyr

229

a phob peth bydaỽl yr karyat duỽ
yn|dragywydaỽl. ac yd aeth hyt yn ru+
fein. a gỽedy y gadarnhau o sergius
bab ef. o deissyfyt glefyt y clefychỽys
a|r|deudecuet dyd o vei y bu uarỽ. ac
yd aeth y neuad nefaỽl teyrnas. ỽyth
mlyned. a phedỽar ugeint a chwech+
ant. gỽedy dyfot crist yg|knaỽt dyn.
A  gỽedy kynuỻaỽ o Juor y vab yn+
teu. ac ynyr y nei logeu ỽynt a
gydymdeithocassant attunt yr
hynn mỽyaf a|aỻyssant. ac a|deuth+
ant y ynys prydein. ac ỽyth mlyned
a|deugeint y buant yn dywal yn ryfe+
lu ar y|saeson. ac nyt maỽr dygrynoes
udunt hynny. Kanys y|rac·dywededic
uarỽolyaeth a|newyn a|r gynefodic
teruysc y·rydunt e|hunein. a|wahan+
nyssei y bobyl syberỽ yn gymeint
ac na eỻynt gỽrthỽynebu y eu|gelyny+
on. Kanys neur daroed udunt diryw+
yaỽ hyt na elwit ỽynt brytanyeit na+
myn kymry. gan dynnu yr enỽ hỽn+
nỽ y gan waỻaỽr tyỽyssaỽc. neu ynteu
y gan waỻwen vrenhines. neu ynteu
y gan aghyfyeith genedyl y saeson
yn troi yr enỽ ueỻy. ac eissoes kywrein+
ach y gỽneynt y saeson gan gadỽ eu
duundeb a|thagnefed yrydunt. ac yn
diỽhyỻaỽ y tired. ac yn adeilat y dinas+
ssoed a|r kestyỻ. Ac veỻy gỽedy bỽrỽ
arglỽydiaeth y brytanyeit y arnadunt
Yn aỽr yn medu hoỻ loeger. ac edelstan
yn tywyssaỽc arnadunt yn gyntaf o|r
saeson a wisgỽys coron ynys prydein.
ac o hynny aỻan digenedylhau a|wnaeth
y kymry y ỽrth vrytanaỽl uoned a|thei+
lygdaỽt hyt na aỻyssant byth gỽedy
hynny enniỻ teilygdaỽt y teyrnas. na+
myn gỽeitheu y·rydunt e huneinein*
gỽeitheu y·rydunt a|r saeson yn|ryfelu.
ac yn kynydu gỽastat aeruaeu. ~ ~ ~
A renhined* y rei a|uuant o|r amser
hỽnnỽ aỻan yg|kymry. y gara+
daỽc o|lan garban vyg kytwersỽr
y gorchymynaf i. eu hyscriuennu. A