Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 60r

Brut y Tywysogion

60r

238

deuth gỽyr largines. a Mael mor+
daf yn vrenhin ar·nadunt. ac ymaruoỻ
a|orugant yn erbyn brian vrenhin. ac y
huryaỽd sitruc gant yn erbyn brian
vrenhin. ac yna y huryaỽd siturc ỻog+
eu hiryon aruaỽc yn gyflaỽn o wyr
ỻurugaỽc. a derotyr yn tywyssaỽc ar+
nadunt. a gỽedy bot brỽydyr y·rygtunt
a|gỽneuthur aerua o bop tu y ỻas bri+
an a|e vab o|r neiỻtu a thywyssaỽc y ỻog+
eu a|e vraỽt. a Mael morda vrenhin o|r
tu araỻ. ac yna y ỻas owein uab dy+
fynwal. Ac yna y goresgynnaỽd cinit
uab yswein vrenhinyaeth loeger. a den+
marc. a germania. ac yna y ỻas aedan
uab blegyỽryt a|e bedwar|meib y gan
lywelyn uab seisyỻ. ac y ỻas Meuruc
uab arth·uael. ac yna y dechymygaỽd
neb·un yscot yn gelwyd y uot yn vab
y varedud vrenhin. ac y|mynnaỽd y laỽ
e|hun yn vrenhin. ac y kymerth gỽyr
y deheu ef yn arglỽyd. ac y deyrnas a
henỽ un rein. ac yn|y erbyn y ryfelaỽd
ỻywelyn uab seisyỻ goruchel vrenhin
gỽyned. a phennaf a|chlotuorussaf vren+
hin o|r hoỻ vrytanyeit. Ẏn|y amser ef
y gnotaei henafyeit y teyrnas dyw+
edut bot y gyfoeth ef o|r mor py gilyd
yn gyflaỽn o amylder da a dynyon hyt
na thebygit bot na thlaỽt nac eissiw+
edic yn|y hoỻ wladoed. na thref ỽac
na chyfle diffyc. ac yna y duc rein ys  ̷+
cot lu yn dilesc. a herwyd defaỽt yr ys+
cotteit yn valch syberỽ. annoc a|wna+
eth y wyr y ymlad. ac yn ymdiredus
adaỽ a|wnaeth udunt mae ef a orvydei. ac ym+
gyfaruot a|oruc yn ehofyn a|e elynyon.
ac ỽynteu yn wastat diofyn a aoryssant
y chỽydedic drahaus annogỽr hỽnnỽ.
ac ynteu yn hy diofyn a|gyrchaỽd y vrỽ+
ydyr. a gỽedy gỽeithaỽ y vrỽydyr a|gỽ+
neuthur kyffredin aerua o bop tu. a|gỽ+
astat ymlad drỽy leỽder y gỽyndyt
Yna y goruuỽyt rein yscot. a|e lu. a he+
rỽyd y|dyỽedir yn y|diaereb. annoc dy
gi ac nac erlit. ef a gyrchaỽd yn leỽ

239

ehofyn. Ac a|gJlyaỽd yn waradỽydus
o lỽynogaỽl defaỽt. a|r gỽyndyt yn ỻidy+
aỽc a|e hymlynaỽd. drỽy lad y lu a diffei+
thaỽ y wlat. ac yspeilaỽ pob mann. a|e
distryỽ hyt y mars. ac nyt ymdangos+
ses ynteu byth o hynny aỻan. a|r vrỽy+
dyr honno a vu yn aber gỽyli. a gỽe+
dy hynny y deuth eilad y ynys prydein
ac y diffeithỽyt dyuet ac y torret mynyỽ
ac yna y bu uarỽ ỻywelyn uab seisyỻ
ac y kynhalyaỽd ryderch uab Jestin
ỻywodraeth y deheu. ac yna y bu uarỽ
morgeneu escob. ac y ỻas kynan uab
seisyỻ. Deg mlyned ar|hugeint a mil
oed oet crist pan las ryderch uab Jestin
y gan yr yscottoeit. ac yna y kynhaly+
aỽd Jago uab Jdwal ỻywodraeth ỽy+
ned wedy ỻywelyn uab seisyỻ. a how+
el a maredud veibon etwin. a gynhalas+
sant ỻywodraeth y deheu. ac yna y
bu weith hiraethỽy rỽg meibon etwin
y gan ueibon kynan. a charadaỽc
uab ryderch a las y|gan y saeson. ac
yna y bu uarỽ cinit uab yswein vren+
hin ỻoeger a denmarc a germania
a gỽedy y varỽ ef y foes eilaf hyt
yn germania. ac yna y delis y kened+
loed ueuruc uab howel. ac y ỻas Ja+
go vrenhin gỽyned. ac yn|y le ynteu
y gỽledychaỽd gruffud uab ỻywelyn. ab sei+
syỻ. a hỽnnỽ o|e|dechreu hyt y diwed a
ymlidyaỽd y saeson. a|r kenedloed ere+
iỻ ac a|e ỻadaỽd. ac a|e diuaaỽd. ac o
luossogrỽyd o|ymladeu a|e goruu. y
vrỽydyr gyntaf a wnaeth yn ryt
groes ar hafren. ac yno y goruu ef
y vlỽydyn honno y|dibobles ef lan ba+
darn. ac y kynhelis ef ỻywodraeth
deheubarth. ac y gỽrthladaỽd how+
el uab etwin o|e gyfoeth. ac yna y
bu uarỽ henrim escob mynyỽ. ac
yna y bu weith penn cadeir. ac y gor+
uu rufud ar howel. ac y delis y wre+
ic. ac a|e kymerth yn wreic idaỽ e
hun. Deugein mlyned a mil oed oet
crist pan uu vrỽydyr pỽỻ dyfach.