Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 6v

Ystoria Dared

6v

23

y|r ymlad. Ac yn|y ỻe y herbynyỽys troi+
lus ef ac y|brathỽys. ac ueỻy yr ymhoeles
achelarỽy o|r|vrỽydyr yn vrathedic. whech
niỽarnaỽt y bu y vrỽydyr yn ỽastat heb
dyuot achelarỽy o achaỽs y brath a gaỽs+
sei. a|r seithuet diỽarnaỽt a|erchis yn graf
y ỽy r ymgeis a|throilus a|e gyrchu yn
ỽrawl. a gỽedy treulaỽ y ran vỽyhaf o|r
dyd yd|oed droilus yn|ỻaỽen ar y varch yn
fo gỽyr groec. ac val yr oedynt yn|fo. y de+
uth gỽyr achelarỽy yn|y erbyn ac achelar+
ỽy ac ỽynt a|r groecwyr ac ỽynt a|gyrch+
yssant troilus. a|throilus riuedi vaỽr oho+
nunt val yd|oedynt yn ymlad y|brathỽyt
march troilus ac y|ỻas. ac y neidaỽd achel
y|droilus ac y|ỻadaỽd ac y dechreuaỽd y dyn+
nu o|r|vrỽydyr ac ny aỻaỽd cỽpplav hynny
kanys y|tyỽyssaỽc a|elỽit mener a|doeth at+
taỽ. ac a dehores korff troilus racdaỽ ac a|e
brathaỽd ynteu. ac achelarỽy a ymhoeles
o|r vrỽydyr yn vrathedic. a mener a|e hymlity+
ỽys. a phan ỽelas achelarỽy ef yn y ymlit
y aros a|ỽnaeth. ac yn|diglỽyf o|r|brath ymlad
vyrr ennyt o achelarỽy ac ef. a|e lad. a me+
ner a|e|brathaỽd ynteu deu vrath. ac veỻy
yr ymhoeles o|r vrỽydyr. a gỽỽedy ỻad tyỽ+
yssaỽc gỽyr troea y gỽyr a|ffoassant y|r casteỻ
a|r nos a|duc yr ymlad racdunt. ac y caeas+
sant y pyrth. a thrannoeth yr anvones
priaf genadeu at agamemnon y erchi idaỽ
gygreir vgein niỽarnaỽt. a|hynny a|ga+
uas. Priaf a|beris cladu troilus a mener
yn anrydedus. a|rei ereiỻ eu rei meirỽ hỽyn+
teu. Ecuba yn|drist o daruot y achelarỽy
ỻad y deuab* yn ỽeison deỽron. nyt amgen
ector a|throilus a aeth yn|y chyghor gỽrei+
gaỽl drỽc. pa|ỽed y dialei hi y dolur am|y
meibon. Sef a|ỽnaeth hi gỽediaỽ ac anoc
alexander y mab hi y dial y vrodyr. ac y ỽ+
neuthur brat achelarỽy. a|e|lad heb ỽybot
ydaỽ. Sef yd archyssei achelarỽy y ecuba
rodi polixena y merch hi jdaỽ ef yn|briaỽt
ac y|dyỽaỽt hi eireu yr anuonei hedỽch
ac y|kedernheynt y gedymdeithas y·rydunt.
Gossot yr oet a|ỽnaethant hỽy am hynny
yn temyl apollo a|oed yn|agos y borth y
gaer. a darparu brat yn|baraỽt y achela+
rỽy. ac adaỽ a|ỽnaeth alexander y ecuba
brovi gỽneuthur brat achelarỽy. Sef o+
ed yn|eu|brẏt y nos kyn y brat. deỽis y ni+
fer deỽraf yn troea. a|e dodi yn ymyl temyl
apollo a|oed yn agos yn erbyn dyuot   
achelarỽy. Yd|oed ecuba meg  +
ys y medylyaỽd ac y dyỽaỽt   

24

ỽrth Alexander a anuones at Achelarỽy me+
gys y|gan briaf y|rodi polixena idaỽ yn|briaỽt
ac y|erchi idaỽ dyuot y demyl apoỻo y gỽpplau
y neges.  ac achelarỽy a|uu laỽen gantaỽ hyn+
ny o serch polixena. a|thrannoeth a ossodes o+
et ac ỽynt yn|y demyl y|gỽpplau y neges. ac yn
hynny achelarỽy ac antilogus Mab y nestor a de+
uthant y|r ỻe gossodedic. ac aethant y·gyt y|r
demyl. ac o|bob parth udunt y byryỽyt ergyt  ̷+
yeu. ac yd|anoges paỽb o|r bratỽyr y gilyd o vn
vryt. ac yna achelarỽy ac anti˄logus a droyssant
eu mentyỻ am y|breicheu asseu udunt. ac a|dyn+
nassant glefydeu. ac yna y ỻadaỽd achelarỽy
laỽer o ỽyr. ac alexander a|ladaỽd antilogus.
ac a|vrathaỽd ỻaỽer o|vratheu yn achelarỽy
ac achel yna o|r bratheu hynny kyt bei deỽr
yr ymladei a goỻes y eneit. ac alexander a er+
chis bỽrỽ y gorff ef y adar a bỽystuileit. ac
adolỽyn a|ỽnaeth elenus na|ỽnelit hynny.
namyn rodi y gorff y ỽyr achelarỽy. a gỽyr
groec a|gymerassant y gorff ef a chorff anti+
logus ac a|e|dugassant gantunt y eu ỻuesteu
ac agamemnon a|beris cladu y gỽyr ỻadedi+
gion hynny yn anrydedus. ac a|adolygỽys
y|briaf bot bed achelarỽy gyt a|bedeu gỽyr
troea. a gỽneuthur yno ỽaryeu ac arỽylat
tec am·danaỽ. ~ ~ ~   ~ ~ ~
O dyna y gelỽis ef wyr groec yg|kyghor
ac yd|erchis vdunt rodi arueu achelarỽy
a|phob peth o|r a|oed eidaỽ ef gyt a hynny o dlys+
seu a|da araỻ y aiax kyfnessaf y achelarỽy.
ac aiax a|dywaỽt kanys ef oed vab y vab ach+
elarỽy. nyt amgen no neopholonus nat o+
ed iaỽnach y|neb gael y arueu a|e da noc idaỽ ef.
a chyghori a|ỽnaeth gỽahaỽd neophonus y|r
ymlad a rodi idaỽ hoỻ da a|hoỻ arueu y dat.
a da uu gan agamemnon gyghor aiax. ac
ef a anuones menelaus at licomedes eỽyrth
neopholonus y erchi idaỽ anuon y nei y|r ymlad.
a licomedes a anuones neopholonus y nei
yn|ỻaỽen at wyr groec. ac yna gỽedy daruot
y gygreir. agamemnon a|deuth a|e lu y maes
ac a|e dysgỽys ac a|e hannoges yn graf. ac yn
eu herbyn ỽynteu y|deuth gỽyr troea o|r gaer
ac ymlad a|ỽnaethant. ac yn|y vrỽydyr gyntaf
aiax a|ymrodes yn oet. a|son vaỽr yn|y|ỻu. a
ỻaỽer a|dygỽydassant o bob parth. ac alexander
a|anelỽys y vỽa ac a|ladaỽd ỻaỽer o wyr gro+
ec. ac vrathỽys aiax yn|y ystlys yn hoeth. ac
ynteu yn|vrathedic a|ymlynỽys alexander
ac nyt ymedeỽis ac ef yny ỻadaỽd. ac aiax yn
doluryus o|r brath ac yn|ỻudedic a ymhoeles
  y|r ỻuesteu ac val y|tynnỽyt y saeth o·honaỽ
  y bu varỽ. a chorff alexander a duc+