Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 60v

Brut y Tywysogion

60v

240

Ac yno y goruu Hoỽel y kenedloed
a|oedynt yn|diffeithaỽ dyfet. Yn|y vlỽy+
dyn y delit grufud y gan genedloed
dulyn. ac yna y bu varỽ hoỽel uab etw+
in. brenhin gỽlat vorgan yn|y heneint
ac y·na y medylyaỽd hoỽel uab etwin
diffeithaỽ deheubarth a ỻyges o gene+
dyl iwerdon gyt ac ef. ac yn|y erbyn
y gỽrthỽynebaỽd idaỽ rufud ab ỻywelyn
a gỽedy bot creulaỽn vrỽydyr a dirua+
ỽr aerua ar lu howel a|r gỽydyl yn a+
ber tywi y dygỽydaỽd howel ac y|ỻas.
ac yna y goruu ruffud. ac yna y bu ua+
rỽ Josef escob teilaỽ yn rufein. ac y bu
diruaỽr dỽyỻ gan ruffud a rys meibon
ryd·erch yn eu erbyn me grufud uab
ỻywelyn. ac yna y dygỽydaỽd amgylch
seith ugein·wyr o teulu grufud drỽy dỽ+
yỻ gỽyr ystrat tywi. ac y|dial y rei hyn+
ny y diffeithaỽd grufud ystrat tywi
a dyfet. ac yna y bu diruaỽr eira duỽ
Kalan Jonaỽr. ac y trigyaỽd hyt wyl
badric. ac y bu diffeith hoỻ deheubarth
Deg mlyned a deugein a mil oed oet
crist pan baỻaỽd ỻyges o iwerdon yn
dyfot y deheubarth. ac yna y ỻada+
ỽd grufud uab ỻywelyn ruffud uab ryd+
erch. a gỽedy hynny y kyffroes ab ỻywelyn
grufud ab ỻywelyn lu yn erbyn y sae+
son. a chỽeiraỽ bydinoed yn henford
ac yn|y erbyn y kyfodes y saeson a dir+
uaỽr lu gantunt. a reinỽlf yn tyỽys+
saỽc arnunt. ac ymgyfaruot a orugant
a chỽeiraỽ bydinoed ac ym·barattoi y
ymlad. a|e kyrchu a|ỽnaeth grufud yn
diannot. a|bydinoed kyỽeir gantaỽ
a gỽedy bot brỽydyr chỽerỽdost a|r saes+
son heb aỻeỻ* godef kynỽrỽf y brytanye+
it yd ymchoelassant ar ffo. ac o diruaỽr
ladua y dygỽydassant. a|e hymlit yn|lut
a|wnaeth gruffud y|r gaer. ac y myỽn y
doeth. a dibobli y gaer a|ỽnaeth a|e thor+
ri a ỻosci y tref. ac odyna gyt a diruaỽr
anreith ac yspeil yr ymchoelaỽd y wlat
yn hyfryt uudugaỽl. ac yna y deuth
magnus uab heralt vrenhin germania

241

y loeger. Ac y difeithaỽd vrenhinyaetheu
y saeson. a grufud vrenhin y brytanyeit
yn tyỽyssaỽc ac yn ganhorthỽy idaỽ.
ac yna y bu uarỽ owein uab grufud.
Trugein mlyned a mil oed oet crist
pan dygỽydaỽd grufud uab ỻyỽelyn
penn a tharyan ac amdiffynỽr y bryta+
nyeit drỽy dỽyỻ y wyr e|hun. y gỽr a
vuassei annorchyfegedic kynno hynny
yr|aỽr·honn a edewit y myỽn glynneu
diffeithon wedy diruaỽron anreitheu
a diuessuredigyon uudugolyaetheu. ac
an·eiryf oludoed eur ac aryant a gem+
meu. a phorfforolyon wiscoed. ac yna
y bu uarỽ Josef escob mynyỽ. ac y bu
uarỽ dỽnchath uab brian yn mynet y
rufein. ac yna y medylyaỽd heralt
vrenhin denmarc darestỽg y saeson.
yr hỽnn a gymerth heralt araỻ uab
gotwin. Jarỻ a|oed vrenhin yna yn ỻoe+
ger yn dirybud diaryf. ac o|deissyfyt
ymlad drỽy wladaỽl dỽyỻ a|e trewis y|r
ỻaỽr yny vu uarỽ. a|r heralt hỽnnỽ a
uuassei Jarỻ yn gyntaf trỽy greulonder
gỽedy marỽ edwart urenhin a|enniỻaỽd
yn andylyedus uchelder teyrnas loeger
a hỽnnỽ a yspeilỽyt o|e teyrnas a|e wyỽyt
y gan wilim bastard tyỽyssaỽc norman+
di. kyt bocsachei o|r uudugolyaeth kyn
no hynny. a|r gỽilim hỽnnỽ drỽy dirua+
ỽr urỽydyr a ymdiffynnaỽd teyrnas loe+
ger o an·orchyfegedic laỽ a|e uonhedic+
kaf lu. ac yna y bu weith mechen rỽg
bledyn a|r·uaỻaỽn veibon kynfun. a
maredud ac ithel veibon grufud. ac
yna y|dygỽydaỽd meibon grufud. J+
thel a|las yn|y vrỽydyr a maredud a
uu uarỽ o annỽyt yn ffo. ac yno y ỻas
ruaỻaỽn uab kynuyn. ac yna y kyn+
heỻis bledyn uab kynfyn gỽyned a
phowys. a Maredud uab owein uab
etwin a gynhelis deheubarth. Deg
mlyned a thrugein a mil oed oet crist
pan las Maredud uab owein y gan ga+
radaỽc uab grufud uab ryderch a|r
freinc ar lan avon rymhi. ac yna y