Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 65r

Brut y Tywysogion

65r

258

rugant. Ac yn|y|diwed y doeth vch+
trut attunt. a gỽedy eu hymgynuỻaỽ
y·gyt kerdet hyt nos a|orugant. a
diffeithaỽ y gỽladoed yny vu dyd. ac
yna y|dywaỽt vchtrut. o reig bod y
chỽi nyt rei hynny. Kany|dylyir tre+
mygu kadỽgaỽn ac owein. Kanys gỽ+
yr·da grymus ynt a deỽron. a medylyaỽ
ỻaỽer y maent. ac agatuyd y mae por+
th udunt hyt na|s|gỽdam ni. ac ỽrth hyn+
ny ny weda yni dyuot yn|deissyfyt
am eu|pen. namyn yn eglur dyd gyt
ac urdassaỽs* gyỽeirdeb nifer. ac o|r geire+
u hynny bop y·chydic yd hedychỽyt ỽ+
ynt ual y gaỻei dynyon y wlat dianc
a thrannoeth yd|aethant y|r wlat. a gỽ+
edy y gỽelet yn|diffeith. ym·gerydu e|hu+
nein a|wnaethant. a dywedut ỻyma
wenyeith vchtrut. a chuhudaỽ uchtrut
a|wnaethant a dywedut y neb ymgedym+
deithockau a|e ystryỽ ef. a gỽedy gỽibi+
aỽ pop ỻe yn|y wlat ny chaỽssant dim na+
myn gre y gadỽgaỽn. a gỽedy cael
honno ỻosgi y tei a|r|yscuboryeu. a|r y+
deu a|wnaethant. ac ymhoelut a|orugant
y|eu|pebyỻeu drachefyn. a|diua rei o|r dy+
nyon a ffoassynt y lan badarn. a gadel e+
reiỻ heb eu diua. a|phan yttoedynt ueỻy
clybot a|wnaethant bot rei yn trigyaỽ
yn nodua dewi yn ỻan dewi vreui yn
yr|eglỽys gyt a|r offeirat. anuon a|w+
naethant yno drycysprytolyon agkyw+
eithas. a ỻygru a|ỽnaethant yr eglỽys
a|e diffeithaỽ o gỽbyl. a gỽedy hynny yn
orwac hayach yd ymchoelassant eithyr
cael an·uolyanus anreith o gyfleoed
seint dewi a|phadarn. a|gỽedy hynny y
mordỽyaỽd owein y Jỽerdon gyt ac y+
chydic o gedymdeithon. a|r rei yd oed a+
chaỽs udunt trigyaỽ yn|y ol kanys bu+
assynt ỽrth losgedigaeth y casteỻ. ac y
gan Mỽrchath y brenhin pennaf yn Jỽ+
erdon yd aruoỻet ef yn hegar. Kanys
ef a vuassei gynt y·gyt ac ef. a chyt ac
ef y magyssit yn yr ryuel y diffeithwyt
mon y gan y deu iarỻ. ac yd anuonys+

259

sit ef y gan y vraỽt a rodyon y murtart
ac yna yd aeth kadỽgaỽn yn dirgel hyt
ym|powys. ac anuon kenadeu a|ỽnaeth
y geissaỽ hedychu a rickart ystiwart
y brenhin. a chael kygreir gantaỽ a|w+
naeth y geissaỽ hedychu a|r brenhin py|ỽ+
ed bynnac y gaỻei. a|e aruoỻ a|oruc y bren+
hin a gadel idaỽ drigyaỽ myỽn tref a gaỽs+
sei y gan y ỽreic oed franges merch pictot
sage. ac yna yd|achubaỽd Madaỽc ac J+
thel meibon ridit. ran gadỽgaỽn ac ow+
ein y vab o|powys. y rei a lywassant yn
anuolyannus ac ny buant hedychaỽl y+
rygtunt e|hunein. Yg|kyfrỽg hynny gỽ+
edy hedychu o gadỽgaỽn y kafas y gy+
uoeth. Nyt amgen keredigyaỽn gỽedy
y|phrynu y gan y brenhin yr can punt. a
gỽedy clybot hynny ymchoelut a|ỽnaeth
paỽb o|r a wascaryssit kylch o·gylch. Ka+
nys gorchymyn y brenhin oed na aỻei
neb gynnal neb o|r rei a|oedynt yn|pres+
sỽylaỽ keredigyaỽn. kyn no hynny na
gỽr o|r wlat na gỽr dieithyr vei. a|rodi
a oruc y brenhin y gadỽgaỽn drỽy yr am+
mot hynn yma. hyt na|bei na chedymdei+
thas na chyfeiỻach y·rygtaỽ ac oỽein
y uab. ac na adei idaỽ dyuot y|r wlat.
ac na rodei idaỽ na chyghor na nerth. ac
odyna yd|ymchoelaỽd rei o|r gỽyr a athoed
gyt ac owein y Jwerdon. a ỻechu yn
dirgeledic a|ỽnaethant heb ỽneuthur dim
argỽywed. a gỽedy hynny yd ymchoelaỽd
owein. ac nyt y|geredigyaỽn y doeth na+
myn y bowys. a cheissaỽ anuon kena+
deu at y brenhin. Yg|kyfrỽg hynny y bu
annundeb rỽg Madaỽc a|r ffreinc. o acha+
ỽs y ỻetradeu yd oed y saesonn yn|y wneu+
thur ar y|tir. ac odyno yd oedynt yn gỽ+
neuthur cameu yn erbyn yn|erbyn y
brenhin ac yn dyuot at vadaỽc. ac   
yna yd anuones rickert ystiwart at
at vadaỽc y erchi daly y gỽyr a|wna+
thoed y kam yn erbyn y brenhin. ac yn+
teu a ỽrthỽynebaỽd y hynny ac ny|s dal+
laỽd. ac yn gamỽedaỽc heb wybot beth
a|wnaei. namyn keissaỽ kyveiỻach gan