Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 65v

Brut y Tywysogion

65v

260

Owein uab kadỽgaỽn. A hynny a gavas
a gỽneuthur hedỽch hedỽch rỽg y rei a
oedynt yn elynyon kyn no hynny. ac ym+
aruoỻ vch benn creireu a|ỽnaethant
hyt na hedychei vn a|r brenhin heb y gi+
lyd. ac na vredychei vn o·nadunt y|gilyd
ac yna y kerdynt y·gyt py le bynnac y
dyckei eu tyghetuen ỽynt. a ỻosci tref
neb·vn ỽrda a|orugant. a phy beth byn+
nac a eỻynt y dỽyn gantunt nac yn
veirch. nac yn wisgoed ỽynt a|e ducsant
na neb·ryỽ dim araỻ o|r a|geffynt. Y vlỽ+
ydyn rac ỽyneb y koffaaỽd henri vren+
hin garchar Jorwoerth uab bledyn
ac anuon kennat attaỽ y wybot beth
a rodei yr y eỻỽg o|e garchar. Kanys
blin yỽ bot yn hir|garchar. ac ynteu a|e+
dewis mỽy noc a aỻei dyuot idaỽ. a|dyw+
edut y rodei pob dim o|r a archei y bren+
hin. ac yn gyntaf ynteu a|erchis gỽys  ̷+
tlon o veibon goreugỽyr y wlat. yr eil+
weith yd erchis Jthel uab ridit y vra+
ỽt a|thrychant punt o aryant py fford
bynnac y gaỻei dyuot udunt. nac o ve+
irch. nac o|ychen. nac o neb·ryỽ fford y
gaỻei dyuot udunt. ac yna y rodet mab
Kadỽgaỽn uab bledyn yr hỽnn a anys+
sit o|r ffranges yr hỽnn a|elwit henri
ac y talỽyt can morc drostaỽ. ac yna y
rodet y wlat idaỽ ef. a ỻaỽer a|dalaỽd
ac yna y geỻygỽyt mab kadỽgaỽn. ac
yg|kyfrỽng y petheu hynny y gỽnaeth o+
wein. a Madaỽc ac eu kedymdeith·on
ỻaỽer o drygeu yg|gỽlat y freinc. ac
yn ỻoeger. a pha|beth bynnac a|geffynt
nac o ledrat nac o|dreis. y|dir Jorwoerth
y|dygynt. ac yno y pressỽylynt. ac y+
na anuon kenadỽri a|oruc Jorwoerth
attunt yn garedic y dywedut ỽrthunt
  ual hynn. Duỽ a|n|rodes ni yn ỻaỽ
  an gelynyon. ac a|n|darestygaỽd yn
gymeint ac na aỻem gỽneuthur
dim o|r a|uei ewyỻys gennym. Gỽahar+
dedic yỽ ynni baỽb o|r brytanyeit hyt
na chyffredino neb o·honam ni a|chỽchỽi
nac o vỽyt nac o|diaỽt. nac o nerth nac

261

o ganhorthỽy. namyn aỽch keissaỽ
a|ch hela ympob ỻe. a|ch rodi yn|y|diwed
yn ỻaỽ y brenhin oc aỽch carcharu neu
oc aỽch ỻad. neu ych dihenydyaỽ neu
yr hynn a vynnei a chỽi. ac yn bennaf
y gorchymynỽyt imi. a chadỽgaỽn nat
ymgredem a|chỽi. Kanys ny digaỽn
neb tebygu na damunaỽ tat neu ewyth+
yr da y eu meibon a|e nyeint. kanys o+
d|ymgedymdeithỽn ni a chỽi. neu vynet
haeach yn erbyn gorchymynneu y bren+
hin. ni a|goỻỽn an kyfoeth ac a|n|ker+
cherir yny vom veirỽ. neu a|n|ỻedir
ac ỽrth hynny mi a|ỽch gỽediaf me+
gys kyueiỻt. a mi a|ỽch gorchymynaf
megis arglỽyd. ac a|ch eirolaf megys
kar nad eloch ford y|m kyfoeth i. na
ford y gyfoeth kadỽgaỽn mỽy noc y
gyfoeth gỽyr ereiỻ yn kylch. Kanys
mỽy o annodigaetheu a geissyr y|n er+
byn ni. noc yn erbyn erbyn ereiỻ yn
bot yn|gylus. a thremygu hynny a|ỽ+
naethant a mỽy·vỽy eu kyfoeth a vy+
nychynt. a breid y gochelynt kyndry+
cholder y gỽyr e|hunein. a Jorwoerth
a geissaỽd eu hymlit a chynuỻaỽ ỻaỽ+
er o wyr a|oruc ac eu hela. ac ỽynteu a|e
gochelassant. bob y·chydic. ac yn vn dorof
ygyt y kyrchassant gyfoeth vchtrut hyt
ym meiryonyd. a|phan|gigleu veibon
vchtrut hynny a|e teulu. rei a|eỻygass+
ant vchtrut y amdiffyn y|tir. anuon a|o+
rugant y|veiryonyd y ber˄i y baỽp dyuot
attunt y ỽrthlad y|gỽyr oc eu|tir. kanys
yn|gyntaf y|dathoedynt y gyfeilaỽc yn|y
ỻe yd|oed meibon vchtrut. ac ny aỻys+
sant eu gỽrthlad. ac yna yd|ymgynuỻa+
ỽd gỽyr meiryonnyd heb ohir ac y|deu+
thant at veibon vchtrut. ac ual yd o+
ed owein a|madaỽc yn|y ỻetyeu. yg|ky+
veilaỽc. Trannoeth y boreu aruaethu
a|orugant mynet y veironnyd y letyaỽ
heb wneuthur dim drỽc amgen. ac
val yd|oedynt yn|dỽyn eu hynt. nachaf
wyr meiryonnyd yg kyfrỽg mynyded
ac ynyalỽch. yn|dỽyn y bydin gyweir