Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 73v

Brut y Tywysogion

73v

291

yny delei ef. Y ulỽydy* honno y bu uarỽ
ystefyn urenhin. Y gỽr a|gynhelaỽd urenhin+
nyaeth loegyr y dreis yn ol henri uab
gỽilim bastard. a gỽedy honno y doeth
henri uab yr amherodres y loegyr ac y
kynhalyaỽd hoỻ loeger. Y ulỽydyn honno
y bu uarỽ griffri ab gỽynn. Y ulỽydyn
rac ỽyneb y bu uarỽ Maredud uab gruffud
ab rys brenhin keredigiaỽn ac ystrat tyỽi
a dyfet. yn|y vnuet ulỽydyn ar|hugeint
o|e oet. gỽr a|oed diruaỽr y drugared ỽrth
dlodyon. ac ar·derchaỽc y gedernit
ỽrth y elynyon. a|chyfoethaỽc y gyfya+
ỽnder. Y ulỽydyn|honno y|bu uarỽ gef+
frei escob ỻan daf ar offeren iarỻ hen+
ford. Ẏ ulỽydyn rac ỽyneb. pan gigleu
rys uab gruffud uot owein gỽyned y
ewythyr yn|dyuot a ỻu gantaỽ y geredi+
gyaỽn yn|dilesc y kynuỻaỽd ynteu lu ac
y|doeth hyt yn aber dyfi. ac yno y gorfỽ+
yssaỽd ar uedyr ymlad a rodi brỽydyr y
owein gỽyned a|e|lu. ac ny bu beỻ wedy
hytt|pann wnaeth y·no gasteỻ. Ẏ ulỽy+
dyn honno y gỽnaeth Madaỽc uab ma+
redud arglỽyd powys gasteỻ yg|kaer
einaỽn yn|ymyl kymer. Y ulỽydyn honno
y diegis meuruc uab gruffud nei y|r
dywededic uadaỽc o|e garchar. Ny bu
beỻ wedy hynny yny gyssegrỽyt eglỽys
ueir y|meiuot. Y ulỽydyn honno y bu ua+
rỽ terdelach vrenhin conach. Y ulỽydyn
rac ỽyneb y duc henri uab y|r amherot+
res vrenhin ỻoegyr. ỽyr oed hỽnnỽ y hen+
ri uab gỽilim bastard diruaỽr lu hyt
y|maestir kaer ỻeon. ar|uedyr darestỽg
idaỽ hoỻ wyned. ac yno pebyỻyaỽ a|ỽ+
naeth. ac yna gỽedy galu owein tywys+
saỽc gỽyned attaỽ. y ueibon a|e nerth
a|e lu a|e aỻu. pebyỻyaỽ a|oruc yn|dinas
basin. a|diruaỽr lu gyt ac ef. ac yno
gossot oet brỽydyr a|r brenhin a|wna+
eth. a|pheri drychafel clodyeu. ar uedyr
rodi kat ar uaes y|r brenhin. a gỽedy
clybot o|r|brenhin hynny. rannu y lu a|o+
ruc. ac anuon Jeirỻ a barỽneit gyt a cha+
darn luossogrỽyd o|lu aruaỽc ar hyt y

292

traeth tu a|r lle yd oed owein a|r brenhin
e hun yn|diergrynedic ac aruaỽc vydinoed
parottaf y ymlad gyt ac ef a gyrchys+
sant drỽy y coet a|oed y·rygtunt a|r ỻe
yd|oed owein a|e gyferbynyeit a|oruc da+
uyd a chynan veibon. Owein yn|y coet yn+
yal. a rodi brỽydyr chỽerỽdost y|r brenhin
A gỽedy ỻad ỻawer o|e wyr breid y diegis
y|r maestir. a|phan gigleu owein bot y
brenhin yn dyuot idaỽ o|r tu dra|e|gefyn
a|gỽelet o·honaỽ y Jeirỻ o|r tu araỻ yn
dynessau a|diruaỽr lu aruaỽc gantunt
adaỽ y ỻe a|oruc. a chilyaỽ a|oruc hyt
y ỻe a|elwir kil owein. ac yna kynuỻaỽ
a|oruc y brenhin y lu y·gyt yn greulaỽn.
ac yna y pebyỻyaỽd owein yn|tal ỻỽyn
pina. ac odyno yd ar·gywedei ef y|r bren+
hin dyd a nos. a madaỽc uab maredud
arglỽyd powys a dewissaỽd y le y bebyỻ+
yaỽ rỽg ỻu y brenhin a ỻu owein ual
y gaỻei erbynyeit y kyrcheu kyntaf a|w+
nelei y brenhin. Yg|kyfrỽg hynny y
dyblygaỽd ỻyges y brenhin y|von. a
gỽedy adaỽ yn|y ỻogeu y gỽyr noeth+
on a|r gỽassanaethwyr. y kyrchaỽd
tywyssaỽc y ỻogeu. a|r penỻogwyr y+
gyt ac ef y ynys von. ac yspeilaỽ a|w+
naethant eglỽys ueir ac eglỽys bedyr
a ỻaỽer o eglỽysseu ereiỻ. ac am hyn+
ny y gỽnaeth duỽ dial arnunt. kanys
trannoeth y bu vrỽydyr y·rygtunt a
gỽyr mon. ac yn|y vrỽydyr honno y
kilyaỽd y ffreinc. herwyd eu gnottae+
dic defaỽt gỽedy ỻad ỻaỽer o·nadunt
a|dala ereiỻ. a|bodi ereiỻ. a breid y di+
egis ychydic o·nadunt y|r ỻogeu wedy
ỻad henri uab henri vrenhin a chan mỽ+
yaf hoỻ bennafduryeit y ỻogwyr.
A gỽedy daruot hynny y hedychaỽd y
brenhin ac owein. ac y kauas kadwaladyr
y gyfoeth drachefyn. ac yna yd ymchoe+
laỽd y brenhin y loegyr. Ac yna yd|ym+
choelaỽd Jorỽoerth goch uab maredud
y gasteỻ Jal. ac y ỻosges. Ẏ ulỽydyn rac
ỽyneb   y ỻas   morgan ab owein  
drỽy dỽyỻ y gan ỽyr iuor uab Meuruc a