Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 89r

Brut y Tywysogion

89r

373

rassei Lyỽelyn yn ỽreic priaỽt idaỽ drỽy
eireu kyndrychaỽl. a honno drỽy wedieu
ac annoc Jnnossens bap a bonhedigyon
ỻoegyr a rydhaỽyt. ac yna y gỽnaetbỽyt
priodas ỻywelyn ac elianor yg|kaer wynt.
ac etwart vrenhin ỻoeger yn costi y wled
a|r neithaỽr e|hun yn ehalaeth. ac o|r eil+
anor honno y bu y lywelyn verch a|elỽit
gỽenỻian. ac eilanor a vu uarỽ y ar eti+
ued. ac y cladỽyt yn|ỻan vaes ym|mon. a|r
dywededic wenỻian wedy marỽ y that a
ducpỽyt yg|keithiỽet y loegyr. a chyn bot
yn|oet y gỽnaethpỽyt yn uanaches o|e han+
uod. ac emri a|rydhaỽyt o garchar y bren+
hin. ac a|duc hynt y lys rufein. Ẏ vlỽydyn
rac ỽyneb yd anuones yr arglỽyd lywelyn my+
nych genadeu y lys y brenhin wrth furfaỽ
tagnefed y·rygtunt. ac ny rymhaaỽd idaỽ
ac yn|y diwed amgylch gỽyl ueir y kanhỽ+
yỻeu y gossodes y brenhin gỽnsli yg|kaer
wyragon. ac yno yd ansodes tri ỻu yn er+
byn kymry. vn y gaer ỻeon ac ef e hun
yn|y blaen. araỻ y gasteỻ baldwin. ac
yn|y blaen iarỻ lincol. a roser mortymer. y
rei hynny a dodes gruffud ab gỽenỽynỽ+
yn y|goreskyn o|e gyfoeth a goỻassei kyn|no
hynny gan attal y|r brenhin gedewein a
cheri a gỽerth rynyon a bueỻt. ac yna
y|goresgynnaỽd iarỻ henford vrecheina+
ỽc. Ẏ trydyd ỻu a anuones y gaer vyrdin
a|cheredigyaỽn. ac yn|y blaen paen uab
padric dysaỽs. Ẏ ulỽydyn rac ỽyneb y kyl+
chynaỽd iarỻ lincol. a roser mortymer
gasteỻ dol vorỽyn. ac ympenn y pytheỽ+
nos y kaỽsant ef o eisseu dyfỽr. Ẏna y
kyfunaỽd rys ab maredud. a|rys w·ynda+
ỽt nei y tywyssaỽc. a phaen uab padric.
ỻyỽelyn y vraỽt a howel. a|rys gryc. a|a+
daỽssant y kyuoeth ac a aethant y wy+
ned at lywelyn. Rys ab maelgỽn a a+
eth at roser mortymer ac a|rodes dares+
tygedigaeth y|r brenhin yn ỻaỽ roser. ac
yn|diwethaf oỻ o|deheubarth y kyfuna+
ỽd Gruffud a chynan veibon maredud
ab owein a|ỻywelyn ab owein y|nei a|r brenhin
ac ueỻy y darestygỽyt hoỻ deheubarth. y|r

374

brenhin. Ac yna y|darestygaỽd paen uab pa+
dric y|r brenhin tri chymỽt o vch aeron.
anhunyaỽc. a meuenyd. a|r kymỽt per+
ued. ac yd aeth rys uab maredud. a rys
wyndaỽt. a deu uab varedud ab owein.
y lys y brenhin y hebrỽg. gỽrogaeth
a ỻỽ kywirdeb idaỽ. a|r brenhin a|oedes
gymryt y gỽrogaeth hyt y kỽnsli nessaf
gan eỻỽg adref rys ab maredud. a grufud
ab maredud. ac attal ygyt ac ef gynan
ab maredud. a|rys wyndaỽt. ac yna y
dodes paen lywelyn ab owein yn uab yg
kadỽryaeth o achaỽs diffyc oet. Gỽedy
hynny yr ỽythuet dyd o ỽyl ieuan y gỽna+
eth rys ab maelgỽn a|r pedwar barỽn
vry ỽrogaeth y|r brenhin yn|y kỽnsli yg|kaer
wyragon. Ẏ vlỽydyn honno ỽyl iago e+
bostol y|deuth etmỽnt vraỽt y brenhin
a ỻu gantaỽ hyt yn ỻan badarn. a dechreu
adeilat casteỻ aber ystỽyth a|ỽnaeth. ac yna
y|deuth y brenhin a|e gedernit gantaỽ y|r
beruedwlat. a chadarnhau ỻys a|ỽnaeth
yn|y|flint o|diruaỽr glodyeu yn|y chylch. O+
dyno y|doeth hyt yn rudlan a|e chadarnhau
hefyt o glodyeu yn|y chylch. a thrigyaỽ y+
no dalym o amser a|ỽnaeth. Ẏ ulỽydyn hon+
no duỽ sadỽrn wedy aỽst yd|enkilyaỽd rys
ab maelgỽn y vyned at lywelyn. rac ofyn
y dala o|r saeson oed yn ỻan badarn. ac yna
y goresgynnaỽd y saeson y hoỻ gyfoeth.
a chyt ac ef yd|enkilyaỽd gỽyr geneu yr glyn
oỻ y ỽyned. ac adaỽ y tir a|e hydeu oỻ yn dif+
feith. a nos ỽyl vatheu yd|aeth etmỽnt a
phaen y loegyr. ac adaỽ rosser mulus yn
gỽnstabyl yn|aber ystỽyth ac y ỽarchadỽ
y ỽlat. a thrannoeth gỽedy gỽyl seint|ynys
yd ymchoelaỽd rys ỽyndaỽt. a chynan ab
maredud o lys y brenhin y eu gỽlat. Ẏ|ulỽ+
ydyn honno yn|dechreu y kynhayaf yd an+
uones y brenhin rann uaỽr o|e lu y von
y losgi ỻawer o|r wlat a|dỽyn ỻaỽer o|e hy  ̷+
deu. a gỽedy hynny y deuth ỻywelyn at y brenhin
y|rudlan. ac yd hedychaỽd ac ef. ac yna y
gỽahodes y brenhin ef y nadolic y lundein.
ac ynteu a|aeth yno. ac yno y|rodes y wro+
gaeth y|r brenhin. a|gỽedy y|drigyaỽ pytheỽ+
nos