Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 95r

Ystoria Carolo Magno: Chronicl Turpin

95r

397

kyrn moruil. ac eu kyffroi yn uuan gan
ymdiret yn|duỽ. a dỽyn ruthur yn|eu|plith a
oruc ernald. a llad ar deheu ac ar asseu a bỽ+
rỽ a|gyuaruu ac ef yny doeth ar aigolant
ym perued y lu a|e lad a|e gledyf e|hun. Ac
yno y bu leuein a|gorderi maỽr gan baỽp
o|r sarascinyeit. Ac y|dygỽydỽys y cristonogy+
on yna o bop parth udunt am eu|penn ac
y ỻadassant oỻ. Yna y|bu ladua o|r saras+
sinyeit ual na diheghis neb o·nadunt na+
myn brenhin sibli. ac altum·moror brenhin
cordibi. ac ychydic o|vydinoed gantunt a
ffoassant. Kyn amlet oed y gỽaet yna; ac y
gaỻei y budugolyon nouyaỽ yndaỽ hyt
eu mynygleu. Ac a gaỽssant yn|y gaer o
sarascinyeit a ladassant. ỻyma kanys y+
dan amot cristonogaỽl ffyd yd|ymladys+
sant y goruu Chyarlymaen ar aigolant.
Ac ỽrth hynny y mae amlỽc ragor cris+
tonogaỽl ffyd rac hoỻ dedueu yr holl
uyt. a thitheu gristaỽn o chynhely di dy
fyd o|th callon a|e chỽplau o|th weithret
herỽyd y geỻych. Yn diamheu ef a|thyrche+
uir y·gyt a|christ dy benn mal yd ỽyt ay+
laỽt idaỽ ar warthaf yr egylyon. O myn+
ny ysgynnu. cret yn|gadarn. kanys pob
peth yssyd haỽd y a|gretto. Odyna yd
ymgynuỻassant yn ỻawen oc eu hoỻ luoed
gan uudugolyaeth uaỽr ac y doethant
y luestu hyt yn argys ar fford seint iac.
A |R nos honno heb ỽybot y Chyarly+
maen yd|ymchoelassant rei o|r cristo+
nogyon. o chwant yspeil y kalaned
a|edeỽssynt yn gorwed yn|y ỻe y buassei y
vrỽydyr yn|gyflaỽn o eur ac aryant. Ac
ual yd|oedynt ac eu gỽrthrỽm ueicheu
gantunt. dyuot udunt brenhin cordibi
a niueroed maỽr o|r sarascinyeit gantaỽ
a ffoessynt o|r urỽydyr ac a|uuassynt yn
ỻechu hyt yna. ac eu ỻad kymeint vn.
Ac ygkylch mil yd oedynt. ~ ~ ~  
A  Thrannoeth y datkanỽyt y chyar+
lymaen bot ffurre brenhin nauarn
yn munnu ymgyuaruot ac ef. a
phan|doeth Chyarlymaen y uynyd gar+
sim y ỻunyeithỽys y|tyỽyssaỽc hỽnnỽ

398

brỽydyr drannoeth yn|y erbyn. A|r nos
kynn y urỽydyr yd erchis Chyarlys y
duỽ menegi idaỽ y|neb a dygỽydei yn|y
urỽydyr honno o|e wyr ef. A thranno+
eth gỽedy gỽisgaỽ y ỻuoed nachaf
groes goch ar ysgỽyd y neb a|ledit o|r
cristonogyon ar warthaf eu ỻurugeu
a phan arganuu chyarlys hynny atal
y niuer hỽnnỽ a|oruc yn|y gapel rac eu
llad yn|y urỽydyr. Oi a duỽ mor anhaỽd
ymordiwes a|brodyeu duỽ ac ymganlyn
a|e fyrd. wedy daruot y urỽydyr a|ỻad
furre a their mil o sarascinyeit y·gyt ac
ef. y kauas Chyarlymaen y niuer a|w+
archayssei yn|y gapel yn|veirỽ. Ac ysef
oed eu riuedi ygkylch degwyr a|deuge+
int a chant. O gyssegredickaf vydin
ymladwyr crist. kyn ny lado cledyf eu ge+
lynyon ỽynt. eissoes ny choỻassant ỽy
palym budugolyaeth. Ac yna y gores  ̷+
gynnỽys Chyarlys vynyd garsim.
a|r hoỻ wlat o nauarn yn|y eidaỽ e hun
ỽrth gristonogaeth. ~ ~ ~ ~ ~  
A C yna y kanhatwyt y chyarlys
bot yn ager gaỽr ffarracut y enỽ.
o genedyl goliath ac a|dathoed o
eithauoed sirya ac a anuonassei ami+
lald vrenhin babilon y ryuelu ar
Chyarlys ac ugein mil o|e genedyl gan+
taỽ. Nyt oed ar hỽnnỽ o·uyn na gỽayỽ
na chledyf na saeth. kyn ny bei namyn
ar y deugeinuet o wyr cadarn. Ac yna
y kyrchỽys Chyarlys hyt yn nager
A|phan adnabu fferracut y dyuotyat
y doeth aỻan o|r gaer. y gynnic ymlad
un ac un. Ac yna yd|anuones Chyarlys
o·ger o denmarc idaỽ. a phan y hargan+
uu y kaỽr ef yn|y maes kyrchu attaỽ a
oruc yn ysgaelus a|e gymryt yn|y hoỻ ar+
ueu adan y ureich deheu a|e|dỽyn yg|gỽ+
yd paỽb hyt y gaer yn vn agỽed a|chyt
bei dauat war. Ẏ veint ef oed deudec
kyuut yn|y|hyt. a chyuut yn hyt y wyneb
A dyrnved idaỽ e|hun yn|y|drỽyn. Pedwar
kyuut yn hyt y vreicheu a|e esgeiryed
a their dyrnued yn|hyt y uyssed. Odyna