Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 103r

Ystoria Carolo Magno: Rhamant Otfel

103r

428

wanei ac ỽynt. Kyn eu dyuot dra|e|kefyn ha+
gen. ny mynnei y goreu o·nadunt a|digonei
y vot yno yr mỽtỽl o eur koeth idaỽ e|hun.
Ac yna yd oed pedwar brenhin o anffydla+
ỽn genedyl y paganyeit wedy|r dyuot y
chỽare milltir uaỽr y ỽrth y dinas. pob vn
yn|aruaỽc ual y deissyuei e|hun. ac o+
nyt kelwyd a|dyweit yr ystorya y rei hyn
oed eu henỽeu. Un onadunt oed balsa+
min brenhin gỽlat Niniuent. Yr eil oed
Eurabil vrenhin. gỽr ny chynnelis na|e
fyd na|e aruoỻ eiroet ỽrth dyn. Y trydyd
oed ascanard. gỽr a ladassei mỽy no mil
o dynyon a|e gledyf. Y pedỽeryd oed cla+
rel. nyt oed odyno hyt y ỻe y kychwyn+
nei yr|heul gỽr kyn|decket ac ef. ac ny
chaỽssei eiryoet dyn a|gynhalyei idaỽ yn
ymwan nac a|sauei idaỽ un dyrnaỽt.
na|s byryei yn yssic y|r llaỽr neu na|s lla+
dei. ac yn kerdet ar hyt y maes. ac yn
arỽein eu hemys gyr eu|hafvỽyneu ac
yn begythyaỽ Rolant ac Oliuer yn ga+
darn. ac yn|tygu o|r bydynt vyỽ yn gy+
hyt ac y gellynt dỽyn eu ỻu hyt ym
perued ffreinc na|bydei waranrỽyd y
Chyarlys am y|eneit yn|y herbyn. ac o|r
deudec gogyfurd heuyt y gwneynt y
heỽyỻys. Ac yna y dywaỽt Clarel ỽrth+
unt. arglỽydi heb ef yr y|ryỽ vygỽth
hỽnn nyt enniỻỽn dim. a mi a|giglef
glotuori Rolant yn|vaỽr. ac nat oes hyt
y dỽyrein was weỻ noc ef. ac yn|erbyn y
gledyf na thykya dim. Mi a archaf hagen
y|m|duỽ i Mahumet ac y teruagaỽnt kaf+
fel o·honaf|i ymbroui ettwa ac ef. a rodi
idaỽ vn dyrnaỽt ar warthaf y helym a|m
cledyf. a|mi a gymeraf arnaf y byd ka+
let Jaỽn o·ny|s holldaf hyt y danned. a
Jaỽnwedaỽc oed ym hynny pei ys kaffỽnn.
ỽrth lad ohonaỽ samson o vynyd bra+
ỽnt vym braỽt y|ghyfranc dan vynyd pam+
pelỽn. ac y|bydaf varỽ o dolur a|galar o+
ny chaffaf y|dial. Y ffreinc ynteu yn
marchogaeth yr yttoedynt yn dirgel
daỽedaỽc gan ystlys y fforest a|elwit ffo+
restant. Ac ual y clywyssant son y paga+

429

nyeit. Sef a|wnaethant kysseuyỻ a
gỽarandaỽ. Ac yn hynny y harganuot
o|rolant hỽy yn gyntaf. a dywedut ỽrth
y|gedymdeithon. Arglỽydi heb|ef by+
dỽch hyfryt welỽch ỻe y|mae y pagany+
eit y·dan y greic yn seuyỻ. ac nyt yttynt
namyn pedỽar hyt y gỽypỽyf|i. y dio+
lỽch y|r holl·gyuoethaỽc. ni a|aỻỽn
ymwan bellach yn diogel. gỽir oỻ heb
y gedymdeithon. ac ỽrth dy vynnu oll
ninheu a|vydỽn. Ac yna gostỽg eu
gỽewyr ar gledyr eu dỽy·uron a|wnae+
thant. a|brathu eu meirch tu ac att y pagany+
eit. Sef a|ỽnaeth Clarel dyrchauel y
benn ac edrych yn|erbyn yr heul. ac ar+
ganuot yr Jeirll yn|dyuot tu ac attunt
ỽrth yr avỽyneu. a galỽ y gedymdeith+
on yn uuan a|dywedut ỽrthunt. Arglỽy+
di heb ef bit da ych caỻon. ac ych pỽyỻ.
mi a|ỽelaf tri marchaỽc ody|draỽ yn bra+
thu meirch parth ac attam. Eỽch yn
y herbyn. a|gỽybydỽch beth a|geissant.
tri ydyỽch chỽi. a thri ereiỻ y maent
hỽynteu. Ac yna yn|diannot y geỻyg  ̷+
ỽys y paganyeit y havỽyneu y|ỽ meirch.
a heb dywedut dim nac amovyn na
phỽy oedynt. na pha|du pan deuynt.
na pheth a geissynt taraỽ y·gyt a|wna+
ethant. Ascanard a|ymwanaỽd yn|er+
byn Rolant. ac a|e gwant y·dan vogel
y daryan yny holldes trỽydi. a|thorri
y wayỽ yn|y vỽn. ac rac daet yr arueu
mỽy no hynny nyt argyỽedỽys Ro+
lant hagen a|e gwant ynteu o|e laỽn
nerth drachefyn hyt na|thalỽys idaỽ
na|e daryan na|e luruc na|e hoỻ aruev
vn arỻegen. a thorri cledyr y dỽyuronn
a holldi y gallon yn deu hanner. a|e vỽ+
rỽ ynteu ynteu yn varỽ y|r ỻaỽr. A
dywedut deu eir dan chỽerthin a|ỽna+
eth ỽrthaỽ. Mab puttein heb ef ti a
geueist ymbroui a rolant y gỽr yr yt+
toydut yn|y vegythyaỽ yr aỽr·honn.
Eurabyl a ymwanaỽd ac Oger ly+
cỽrteis. ac a|rodes dyrnaỽt maỽr idaw
yn|y daryan. a deg modrỽy ar hugaint