Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 106v

Ystoria Carolo Magno: Rhamant Otfel

106v

442

neued y·rot a|garsi. ac a|rodaf vy hun ytt
hanner gwlat almari. Heb·yr Otuel ỻy+
na beth ny|s wnaf|i vyth heb ef. ac oer was+
gar a|uo ar ych hoỻ gedymdeithas. Ac
myn vy fyd a|dylyaf ynneu y|r arglỽydes
veir. o gaỻaf i dy|daly di. neu yr amhera+
ỽdyr garsi mi a|e dalaf vch penn pỽỻ
gacanie. Heb·y clarel yn·uut y dy·ỽedy
am y neb goreu o agcret. ac mor laỽn
yỽ dy gaỻon di o|drỽc ac Jrỻoned. Para+
ỽt ỽyf|i hagen heb ef y gynhal y|th er+
byn|di ac na|bo namyn vn ac vn. na thal
y bedyd na|r gristonogaeth a gymereist|i
na|r efferen a|gan ych effeiryat na|r a+
berth a|wna vn|byssen yn erbyn an|dedyf
ni. a|bot yn weỻ mahumet no mab yr
arglỽydes veir. Ac yna y dywaỽt Ot+
uel Clarel heb ef dievyl yssyd yn ỻaỽn
ynot ti. ac os amdiffyn Mahumet a
vynny di y|m herbyn i. gỽna yn diogel
am hynny ac na|bo y plyc arnat ti.
A minneu a amdiffynnaf duỽ a|r ffyd
gatholic. a dyrchauel a|ỽnaeth y sa+
rascin y laỽ ar hynny. ac ynteu a|e+
deỽis yn|gywir ac ar y ffyd na|thrigy+
ei ynteu heb dyuot y|r ymlad. Ac
y|r dinas yna y daeth Clarel a|e niuer.
ac otuel a|r ffreinc gyt ac ef a deuthant
hyt y weirglaỽd. Ac yno y dalyssant
lettyeu ac y|ỻuestassant ac y tynnassant
eu|pebyỻeu. ac ennynu tan a|ỽnaeth+
ant. a chladu y|rei meirỽ yn anrydedus
a pheri y|r medygon vedigynnyaethu
y rei brathedic. a|r ỻe yd|oed Chyarlys
y kerdỽys Otuel. a Neimus dywyssaỽc
a delis y warthafyl tra|disgynnỽys.
A|r unbennes a|e chỽilywys ygkylch
y eis ac ympob kyueir idaỽ rac kael
o·honaỽ vrath neu|dyrnaỽt yr ham+
pei waeth o·honaỽ. a gỽedy y|diar+
vu hi a|rodes tri chussan idaỽ. Ac yna
y|dywaỽt Chyarlys vy mab bedyd
heb ef. ys|gỽybodus a|orderch yssyd
ytti. arglỽyd heb ynteu y|diolỽch y
duỽ hynny. a ỻyna beth a|uyd prit y|r
paganyeit kynn|diwed yr haf. A|r

443

nos honno y bu wyr bỽrgwynn. a|r alma+
en yn eu gỽylyat. ac y kysgỽys Chyarly+
maen a|e lu yn|diogel y nos honno. a|r
sarassinyeit heuyt o|r|parth arall a|uuant
yn|gỽylat. ac yn kanu eu|kyrn. ac yn gỽ+
eidi hyt wedy kyuot yr heul drannoeth.
Clarel hagen a|gyuodes ual yr ymdy+
wynnygỽys y dyd. ac a|aeth y maes o|r
ystauell y wysgaỽ ymdanaỽ. a ganor o
vynyd brant. a melions. ac apolin uaỽr.
gỽr oed digaỽn y ueint. mỽy oed aruod
pedeir gỽeir gỽeith no chaỽr a|vuant ỽrth
wisgaỽ ymdanaỽ. Ẏn gyntaf ỻuruc deu+
dyblic a vyryassant ymdanaỽ. na chredynt
yn|y byt aryf a|e torrei. nac a|wahanei
uotrỽy ohonei y ỽrth y gilid. Pei kaei
Otuel hagen dyuot yn kyn|nesset idaỽ
ac y kaei y daraỽ a chỽrceus ny bydei wa+
rant y luruc idaỽ am y eneit. Am y benn
y gỽisgassant helym briant vrenhin ac
nyt oed hayarn na|dur na phrenn nac
aryant. Namyn o benn sarff. ac yn ys+
kythredic yndi Jubiter. a theruagaỽnt
a Mahumet. ar lun mab eureit. Ẏ rei
hynn oed eu dỽyweu hỽy. ac arnunt
  y gelỽynt yn wastat ac a|wedi+
ynt. a thrỽy y|rei hynny y tebygei yn+
teu y dianc yn Jach o|r ymlad. Ac yna
y dodassant am|y vynỽgỽl taryan drom
gadarn heb dim prenn yndi. namyn
wedy|r wneuthur o ledyr brỽt oỻ. A deunaỽ
hoel o eur coeth penỻydan yn hardhav
kylch y bogel. ac odyna y ducsant idaỽ
wayỽ da ac ystondard o bali coch a thory+
adeu man odidaỽc yndi. ~ ~ ~ ~   ~ ~ ~
C hyarlys amheraỽdyr ynteu a|gy+
uodassei yn vore. ac a|dathoed y chỽ+
are ac y gymryt awyr ar|hyt glann y
dyfỽr. toon oed y enỽ. a rei o oreugỽyr
y lys ygyt ac ef yn ysgyuaelach. Ro+
lant oed yno. a neimus dywyssaỽc. ac
oliuer. Ac otuel. Ac yna clarel a|ouynnỽ+
ys udunt ac ef ettỽa yn|seuyỻ yn|y ryt.
Pỽy a|gerda draỽ heb ef. a yttiỽ Chyarlys
lỽyt yna gyt a|chỽi. a|r amheraỽdyr a|e
hattebaỽd. yttiỽ unbenn heb ef. mi yỽ